Συγκριτική μελέτη των θεσμών, αξιών και προτύπων συμπεριφοράς στα σχολικά εγχειρίδια των θρησκευτικών Ε' και ΣΤ' τάξεων του δημοτικού σχολείου 1993 και 2006

Abstract

This project has made a study on the institutions, the values and the patterns of behavior which were included in the schoolbooks of religious studies of 5th and 6th grade of Elementary School throughout the time period 1993/2006. It aimed on the one hand to depict the range of the social phenomena appearing in the above mentioned schools manuals and on the other hand to present certain conclusions reached after those phenomena were comparatively studied in the years 1993 to 2006 as well as to make suggestions for the book writers to include in their future writings. The theoretical part of the research has included references on the socialization value of school manuals in Greece and internationally as well as it has dealt with setting the both limits of the meanings both in the basic categories and sub-categories of the research. The main interest, however, was placed on the researching procedure where in data were analytically described and thoroughly commented and moreover conclusions and suggestions were outlined. More specifically, the research has dealt with the main institutions such as family, school, work, the church, etc. Also, with very important moral-social values such as love, peace, freedom, care offer as well as with behavioral patterns of all ages. The above mentioned social phenomena were criticized from a learning and social point of view both quite vital for the socialization of pupils since through their messages they can influence up to a certain point the formation of attitudes and beliefs. Additionally through the comparison study the research has concluded that no remarkable differentiations have appeared in the text references of the school books. Finally, we consider important that the teaching manuals must be enriched with units which will be referring to social groups of different nationality and religion living and working in our country as well as with topics referring to values which have been proved inadequate in both quality and quantity such as the value of peace, love for the environment, justice and also to women as mothers and working individuals. In addition to, the reports to the institutions must depict the picture of the modern society.

Η εργασία αυτή διερεύνησε τους θεσμούς, τις αξίες και τα πρότυπα συμπεριφοράς που περιέχονται στα σχολικά εγχειρίδια των ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου στις χρονικές περιόδους 1993/2006. Είχε ως στόχο, αφενός να αποτυπωθεί το εύρος παρουσίας των κοινωνικών φαινομένων στα παραπάνω εγχειρίδια και αφετέρου να διατυπωθούν συμπεράσματα από τη συγκριτική μελέτη τους στις χρονικές περιόδους 1993/2006, καθώς και προτάσεις με στόχο την αξιοποίησή τους από τους υπεύθυνους συγγραφής σχολικών εγχειριδίων. Το θεωρητικό μέρος της έρευνας συμπεριέλαβε αναφορές στην κοινωνικοποιητική αξία των σχολικών εγχειριδίων, τόσο στον ελλαδικό χώρο, όσο και στον διεθνή, καθώς επίσης ασχολήθηκε με την εννοιολογική οριοθέτηση των βασικών κατηγοριών της έρευνας και των υποκατηγοριών τους. Το κύριο ενδιαφέρον, όμως, εστιάστηκε στην ερευνητική διαδικασία, όπου περιγράφηκαν αναλυτικά τα δεδομένα, σχολιάστηκαν διεξοδικά και διατυπώθηκαν συμπεράσματα και προτάσεις. Πιο συγκεκριμένα γίνεται λόγος για τους κυριότερους θεσμούς, όπως οικογένεια, σχολείο, εργασία, εκκλησία κ. α., πολύ σημαντικές ηθικοκοινωνικές αξίες όπως, αγάπη, ειρήνη, καλοσύνη, ελευθερία, περίθαλψη-διακονία, κ.α., καθώς και πολλά πρότυπα συμπεριφοράς όλων των ηλικιών. Τα παραπάνω κοινωνικά φαινόμενα κρίθηκαν από γνωσιολογική και κοινωνική σκοπιά πολύ σημαντικά για την κοινωνικοποίηση των μαθητών, αφού μέσα από τα μηνύματά τους μπορούν να επηρεάσουν σε έναν ορισμένο βαθμό τη διαμόρφωση στάσεων και πεποιθήσεων. Επίσης, μέσα από τη συγκριτική μελέτη των φαινομένων στις περιόδους 1993/2006 προέκυψε ότι δεν παρουσιάστηκαν αξιοσημείωτες αποκλίσεις στις κειμενικές αναφορές των σχολικών εγχειριδίων. Δηλαδή, ο ιδεολογικός προσανατολισμός των περιεχομένων στη διαθεματική προσέγγιση (2006) κινείται στην ίδια περίπου κατεύθυνση με εκείνων του 1993. Τέλος θεωρούμε απαραίτητο τα διδακτικά εγχειρίδια να εμπλουτιστούν με ενότητες, που θα αναφέρονται στις κοινωνικές ομάδες διαφορετικής εθνικότητας και θρησκευτικότητας που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας, καθώς επίσης και με αναφορές σε αξίες που κρίθηκαν ποσοτικά και ποιοτικά ανεπαρκείς, όπως η αξία της Ειρήνης, της Αγάπης προς το περιβάλλον, της Δικαιοσύνης, καθώς και αναφορές στη γυναίκα ως μάνα και εργαζόμενη. Επιπλέον κρίνεται απαραίτητο οι αναφορές στους θεσμούς να αποτυπώνουν τη μορφή της σημερινής κοινωνίας.