Η συνέργια μεταξύ των μελών μιας ομάδας και οι επιπτώσεις της στο σχεδιασμό της εργασίας

Abstract

Στον κόσμο των επιχειρήσεων, η ιδέα ότι οι οργανισμοί δεν δύναται να ευημερήσουν χωρίς να αποκτήσουν και να διατηρήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αποτελεί καθολικά αποδεκτή έννοια αξιωματικής φύσης. Στο σημερινό περιβάλλον όπου κυριαρχεί η αστάθεια και η ρευστότητα σε όλες τις παραμέτρους που καθορίζουν τη λειτουργία τους, οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί γενικότερα για να επιβιώσουν καλούνται να ανταπεξέλθουν σε μια πλειάδα από προκλήσεις που δημιουργούνται από το περιβάλλον αυτό. Στο σύνολο τους οι προκλήσεις αυτές διατηρούν και διαρκώς ενισχύουν ένα πλαίσιο δυναμικής ανταγωνιστικότητας. Οι οργανισμοί για να μπορέσουν να ανταγωνιστούν με επιτυχία σε παγκόσμιο επίπεδο, οφείλουν να αναπτύξουν αντανακλαστικά κατάλληλα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών που να τους καθιστούν περισσότερο ευέλικτους και ευπροσάρμοστους από ποτέ σε όλα τα επίπεδα της λειτουργίας τους. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι οργανισμοί καλούνται να εντοπίσουν, αναδείξουν και ενισχύσουν τους δικούς τους τομείς ικανότητας, αναπτύσσοντας παράλληλα και νέους. Καλούνται δηλαδή να δημιουργήσουν τα δικά τους ο καθένας συγκριτικά πλεονεκτήματα, ούτως ώστε να αναπτύξουν μια δικιά τους ‘ανταγωνιστικότητα πυρήνα’ που θα τους επιτρέψει να επιβιώσουν και να ευημερήσουν στο παγκοσμιοποιούμενο, αν όχι πλήρως παγκοσμιοποιημένο, αλλά σαφώς πρωτόγνωρα ανταγωνιστικό και ανασφαλές περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν σήμερα. Πολλοί πετυχημένοι οργανισμοί διαρκώς αναζητούν και δοκιμάζουν νέους, καινοτόμους τρόπους λειτουργίας και αντιμετώπισης των διαφορετικών προκλήσεων που σε μόνιμη βάση αντιμετωπίζουν. Τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά το 1990, αξιόλογες τέτοιες επιχειρήσεις ισχυρίζονται ότι η επιτυχία τους σε μεγάλο μέρος οφείλεται στη συμμετοχή των ανθρώπων του οργανισμού σε όλα τα επίπεδα και στη καλλιέργεια συνεργατικής, ομαδικής νοοτροπίας και πρακτικής τόσο στην οργάνωση της εργασίας όσο και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ως εκ τούτου, άκρως σημαντικό τομέα/παράγοντα ικανότητας για τον οργανισμό αποτελούν οι ανθρώπινοι πόροι και ο τρόπος που αυτοί αξιοποιούνται. Ειδικότερα, ο σχεδιασμός και οι τρόποι οργάνωσης της εργασίας των ανθρώπων. Η τάση που έχει δημιουργηθεί οδηγεί στη συνεχώς αυξανόμενη χρήση ομάδων ως τρόπου οργάνωσης της εργασίας. Από τα παραπάνω μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι ο σχεδιασμός της εργασίας των ομάδων, ως τομέας ενδιαφέροντος, αποτελεί κρίσιμο ‘τομέα ικανότητας’ στους οργανισμούς στον οποίο οφείλουν να δώσουν τη δέουσα προσοχή με στόχο τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος ¨εκ των έσω¨ (‘ανταγωνιστικότητα πυρήνα’). Σήμερα, οι αλλαγές στις εργασιακές δομές και στην παγκόσμια οικονομία, η καινοτόμα και καθολική χρήση των νέων τεχνολογιών σε κάθε πτυχή της εργασίας, η θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα στους τομείς του διαπροσωπικού και οργανωσιακού συντονισμού, της γνώσης γενικά και του ανθρώπινου γνωσιακού κεφαλαίου ειδικά, έχουν συμβάλλει αξιοσημείωτα στην καλύτερη κατανόηση των πτυχών της ομαδικής εργασίας. Παρότι έχει επισημανθεί η ανάγκη για μετάβαση σε μια πιο ολιστική, συστημική και συστηματική αντίληψη των πραγμάτων, οι παραπάνω εξελίξεις δεν δείχνουν ιδιαίτερα να έχουν από κοινού συμβάλλει συστημικά στην ανάπτυξη πιο ολιστικών μοντέλων σχεδιασμού της εργασίας των ομάδων που να λαμβάνουν υπόψη τους την αξιοσημείωτη συμβολή των διαφορετικών προσεγγίσεων στην ομαδική εργασία. Επιπλέον, υπάρχουν θεωρητικοί και ερευνητές που τονίζουν την ανάγκη για συνέργια στη λειτουργία των οργανισμών γενικά και Αποστόλου Ε. Δ. Πανεπ. ii Αιγαίου, Χίος στις ομάδες στην εργασία ειδικά. Στη δεύτερη περίπτωση, αν και τονίζεται η ανάγκη για συνέργια ως κάτι το άκρως επιθυμητό στις ομάδες εργασίας που οδηγεί σε αύξηση της ομαδικής απόδοσης και αποτελεσματικότητας, δεν θα λέγαμε ότι έχει καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια για κατανόηση της έννοιας της ομαδικής συνέργιας και την ανάπτυξη ¨μηχανισμών¨ ενίσχυσής της. Επιχειρώντας να συμβάλλει στην κάλυψη των παραπάνω ερευνητικών κενών, η παρούσα διατριβή θεωρεί τη συνέργια ως την ουσιαστική προστιθέμενη αξία της ομαδικής εργασίας και επιχειρεί να διερευνήσει το πώς ¨χτίζεται¨ η ομαδική συνέργια σχεδιαζόμενη. Καταλήγει τέλος, μέσω μιας συστημικής, συνδυαστικής προσέγγισης, στην ανάπτυξη ενός περισσότερο ολιστικού μοντέλου-πλατφόρμας σχεδιασμού της εργασίας που στοχεύει στην ενίσχυση των συνεργικών καταστάσεων στις ομάδες εργασίας, στην κατεύθυνση της απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος από τον οργανισμό. Τα κύρια βήματα που ακολουθήθηκαν για την πραγματοποίηση του παραπάνω εγχειρήματος ήταν: O προσδιορισμός της έννοιας της ομαδικής συνέργιας και η διερεύνηση των συνθηκών/ παραγόντων που ευνοούν ή περιορίζουν την ανάπτυξη συνεργικών σχέσεων στην ομάδα και του τρόπου που επηρεάζουν τις ομαδικές διεργασίες και την εν γένει ομαδική λειτουργία. ...