Η εταιρική διακυβέρνηση στην Ελλάδα: εφικτότητα εφαρμογής στο σύγχρονο επιχειρησιακό - οργανωσιακό - πληροφοριακό - στρατηγικό και νομικό περιβάλλον

Abstract

The Ph.D. thesis goal is to validate the feasibility of corporate governance systems implementation in Greece. Corporate Governance (CG) as a field of research for academics, practitioners and for the regulating and monitoring authorities worldwide, is not new. A variety of methodologies have been used in order to analyze corporate governance, while a variety of theoretical approaches have been developed. An interesting point of the specific subject is that it connects economics and management. Legal, finance, accounting, organizational, managerial, informational, ethical, cultural dimensions among others, are the elements of a dynamic environment, where even the notion of the corporation and its purpose are still (three hundred years after its first usage) a subject of debate. The data have been collected from annual reports of the firms that are listed on the FTSE 20 and FTSE 40 indexes for the years from 2000 to 2006. Fifty three firms were participated and 303 observations have been collected. Forty nine (49) variables were used. The analysis (statistical and econometrical) has shown that Greek firms react to the introduction of corporate governance mechanisms and principles. The lack of voluntary introduction of institutions and mechanisms of CG could be substituted by a strong, holistic and well adapted on the Greek business environment, law. The first attempt (law 3016/2002) doesn’t seem to be successful. In all models the stratification of the law didn’t produce any statistically significant results. Firms have tried to comply with the law and at the same time to conserve the organizational structure and the structure of power and control that they had before the law was enacted. Although corporate governance is needed in Greece, all attempts (voluntary or mandatory) have failed to present any significant results. The main cause is that the provisions of the law are not consistent with the fundamental characteristics (ownership, financial, organizational and market) of Greek business environment. The fact that firms that are more market oriented and they are obliged to function in more mature legal - institutional environments , have adopted a better level of corporate governance, is an indication that Greek firms can adapt and adopt corporate governance practices, if their environment gives them the proper incentives to do so.

Η διδακτορική διατριβή έχει ως σκοπό την επιβεβαίωση της εφικτότητας υλοποίησης συστημάτων ΕΔ στην Ελλάδα. Η Εταιρική Διακυβέρνηση (ΕΔ) ως αντικείμενο έρευνας από τους ακαδημαϊκούς και ενασχόλησης από τους επαγγελματίες του επιχειρηματικού κόσμου και τα ρυθμιστικά νομοθετικά σώματα παγκοσμίως, δεν είναι καινούργιο. Μία ποικιλία από μεθοδολογίες έχει χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση του, ενώ έχουν αναπτυχθεί μία σειρά από θεωρητικές προσεγγίσεις του θέματος. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου είναι ότι συνδέει την οικονομική με την διοικητική επιστήμη και χρησιμοποιεί εργαλεία τόσο της μίας όσο και της άλλης. Η νομική, χρηματοοικονομική, ελεγκτική, λογιστική, οργανωσιακή, διοικητική, πληροφοριακή, ηθική, πολιτισμική και επικοινωνιακή διάσταση μεταξύ άλλων, αποτελούν στοιχεία ενός δυναμικού περιβάλλοντος, όπου ακόμη και η έννοια της επιχείρησης και η αποστολή της αποτελούν μέχρι σήμερα (τριακόσια χρόνια μετά την πρώτη χρήση της) αντικείμενο ζωηρής αντιπαράθεσης. Τα δεδομένα προέρχονται από τα δημοσιευμένα ετήσια ενημερωτικά των εταιριών που συμπεριλαμβάνονται στους δείκτες FTSE 20 και FTSE 40 για τα έτη 2000-2006. Συλλέχθηκαν ενημερωτικά δελτία για 53 εταιρίες από το σύνολο των 60 εταιριών των δεικτών. Διαμορφώθηκε ένα σύνολο 303 παρατηρήσεων, από το σύνολο των 312, μετά την εξαίρεση ορισμένων μη ολοκληρωμένων παρατηρήσεων που θα δημιουργούνταν σημαντικά προβλήματα στην παλινδρόμηση αυτών των παρατηρήσεων. Σαράντα εννέα μεταβλητές χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση. Η ανάλυση (στατιστική και οικονομετρική) έδειξε ότι οι ελληνικές εταιρίες αντιδρούν στην εισαγωγή των μηχανισμών της ΕΔ. Η έλλειψη εθελοντικής εισαγωγής των θεσμών και μηχανισμών ΕΔ θα μπορούσε να υποκατασταθεί από έναν ισχυρό, αρκετά λεπτομερή, ολιστικό και καλά προσαρμοσμένο στα ελληνικά επιχειρηματικά δεδομένα νόμο. Η πρώτη προσπάθεια του Ν. 3016/2002 δεν θεωρείται ιδιαίτερα επιτυχημένη. Σε όλα τα υποδείγματα η διαστρωμάτωση του νόμου θεωρήθηκε ότι δεν δίνει στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα. Οι εταιρίες έχουν προσπαθήσει να συμμορφωθούν με τον νόμο και ταυτόχρονα να διατηρήσουν την οργανωτική δομή και την δομή εξουσίας πριν από την εισαγωγή των θεσμών και μηχανισμών ΕΔ. Αν και αναγκαία η ΕΔ στην Ελλάδα, όλες οι προσπάθειες (εθελοντικές και νομικές) δεν πέτυχαν να αποφέρουν σημαντικά αποτελέσματα. Η κύρια αιτία είναι ότι αυτά τα μέτρα δεν έλαβαν υπόψη τα βασικά χαρακτηριστικά (ιδιοκτησιακά, χρηματοοικονομικά, οργανωτικά, κατάστασης της αγοράς) κατά το στάδιο του σχεδιασμού τους. Η παρατήρηση ότι οι εταιρίες που είναι εξωστρεφείς και υποχρεωμένες να λειτουργούν σε ωριμότερα θεσμικά - νομικά περιβάλλοντα έχουν υιοθετήσει καλύτερο επίπεδο ΕΔ είναι μία ένδειξη ότι οι ελληνικές εταιρίες μπορούν να προσαρμοστούν και να εφαρμόσουν μηχανισμούς και αρχές ΕΔ εάν το εξωτερικό περιβάλλον των εταιριών παρέχει αρκετά κίνητρα για την εισαγωγή τους.