Γεω-οπτικοποίηση χωροχρονικών αρχαιολογικών δεδομένων

Abstract

Η παρούσα εργασία συνιστά μια χαρτογραφική εφαρμογή με επίκεντρο την αρχαιολογική ανασκαφή, επιδιώκοντας τον σχεδιασμό ενός λειτουργικού και χρηστικού αρχαιολογικά προσανατολισμένου χαρτογραφικού περιβάλλοντος. Ο γενικότερος στόχος του εγχειρήματος δεν περιορίζεται στην χαρτογραφική απόδοση των χωρικών οντοτήτων που συγκροτούν μια ανασκαφική θέση. Αντίθετα, απώτερος σκοπός αποτελεί η συνδρομή της αρχαιολογικής ανάλυσης και ερμηνείας, με το προτεινόμενο χαρτογραφικό περιβάλλον να αποτελεί το μέσο για την οπτική ανάλυση της ανασκαφικής πληροφορίας, την εναλλακτική απόδοση των χωρικών, χρονικών και θεματικών χαρακτηριστικών των ανασκαφικών οντοτήτων, τη διατύπωση και απάντηση ερωτημάτων με επίκεντρο την ανασκαφική έρευνα και τον σχεδιασμό ειδικών εργαλείων που εξυπηρετούν την αρχαιολογική ανάλυση. Σε αυτό το πλαίσιο, η θεματολογία των χαρτών δεν περιορίζεται στα χωρικά αντικείμενα που συγκροτούν μια αρχαιολογική θέση, αλλά στο σύνολο των πληροφοριών – παρατηρήσεων που καταγράφουν συστηματικά οι αρχαιολόγοι και συγκροτούν το σύνθετο και πολύπλοκο ανασκαφικό αρχείο. Το ανασκαφικό αρχείο και οι άξονες του χώρου και του χρόνου αποτέλεσαν κυρίαρχα δομικά στοιχεία που επηρέασαν όλα τα επιμέρους στάδια επεξεργασίας της ανασκαφικής πληροφορίας. Τα ανασκαφικά χωρικά αντικείμενα μοντελοποιούνται στις τρεις χωρικές διαστάσεις μέσα από πλήρως αυτοματοποιημένες μεθοδολογίες που επιτρέπουν την άμεση και με ευνοϊκούς οικονομικούς όρους αναπαράσταση της αρχαιολογικής θέσης. Οι μεθοδολογίες αυτές εφαρμόζονται σε πραγματικές συνθήκες και αντιμετωπίζουν σε μεγάλο βαθμό τις πραγματικές ανάγκες της ανασκαφικής πρακτικής. Κατάλληλες λύσεις προτείνονται και ως προς την απόδοση της χρονικότητας των ανασκαφικών τεκμηρίων και των μεταξύ τους χρονικών σχέσεων. Για τον σκοπό αυτό, εντοπίζονται οι διάφοροι τύποι χρόνου που εμπεριέχονται σε μια αρχαιολογική ανασκαφή και χαρακτηρίζουν τα δομικά της στοιχεία. Εντοπίζονται επίσης κατάλληλοι τρόποι απόδοσής τους, ενώ ταυτόχρονα προσφέρεται η δυνατότητα αποθήκευσης των αποτελεσμάτων χρονολόγησης του ανασκαφικού υλικού. Λύσεις προτείνονται και ως προς την βέλτιστη απόδοση των ανασκαφικών τεκμηρίων και πληροφοριών, διερευνώντας την καταλληλότητα οπτικών μεταβλητών να αποδώσουν με ευκρίνεια τα χαρακτηριστικά και τις σχέσεις μεταξύ των ανασκαφικών αντικειμένων και παράγοντας κατανοητές, για τους αρχαιολόγους, αναπαραστάσεις της αρχαιολογικής θέσης. Το τελικό χαρτογραφικό περιβάλλον λειτουργεί ως το μέσο μεταξύ αρχαιολόγων και χαρτών, επιτρέποντας στον αρχαιολόγο να έρχεται σε επαφή με τον ψηφιακό ανασκαφικό χώρο, να διαμορφώνει σύμφωνα με τις ανάγκες του τη θεματολογία του χάρτη, να συνθέτει ερωτήματα και να αποθηκεύει τα συμπεράσματάτου. Με τον τρόπο αυτό ο αρχαιολόγοςαποφεύγει οποιαδήποτε επαφήμε το σύνθετο και δύσχρηστο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών που αποτελείτην ενιαία πλατφόρμα υλοποίησηςτηςεφαρμογής Το χαρτογραφικόπροϊόν τηςπαρούσαςπροσέγγισηςεφαρμόστηκε στην προϊστορικήανασκαφήτων Παλιαμπέλων Κολινδρούόπου η χρηστικότητα και λειτουργικότητάτου αποτιμήθηκε διεξοδικά επιτρέπονταςτην ολοκληρωμένη απόδοση τηςανασκαφήςκαι υποβοηθώνταςτην αρχαιολογικήανάλυση και ερμηνεία. Επέκταση τηςπαρούσαςμεθοδολογίαςκαι σε άλλεςαρχαιολογικές ανασκαφέςείναι εφικτή καθώςο όλοςσχεδιασμόςδεν γίνεται με γνώμονα τις ιδιαιτερότητεςτου συγκεκριμένου ανασκαφικούπρογράμματος αλλάαντίθετα συνυπολογίζονταςβασικέςκαι γενικέςανάγκεςτηςαρχαιολογικήςανάλυσηςκαι τοποθετώνταςστο επίκεντρο του σχεδιασμούτον αρχαιολόγο, ωςχρήστη ενός δυναμικούκαι διαδραστικούσυστήματος Μέροςτηςέρευναςτηςπαρούσαςδιατριβήςχρηματοδοτήθηκε απότο πρόγραμμα ΠΕΝΕ* 2003 τηςΓενικήςΓραμματείαςΈρευναςκαι Τεχνολογίαςτου Υπουργείου Ανάπτυξης στα πλαίσια του έργου “ΨηφιακόΣύστημα *ιαδραστικής Ερμηνείαςκαι ΧωροχρονικήςΟπτικοποίησηςΑρχαιολογικών *εδομένων”.