Δημιουργία υβριδικού μαθησιακού περιβάλλοντος στο σχολείο για την προώθηση της γνωστικής και ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης των μαθητών: μία σύνθετη διδακτική παρέμβαση και μελέτη της τηλε-διδασκαλίας και τηλε-συνεργασίας σε τρία δημοτικά σχολεία της Κύπρου

Abstract

Η εποχή μας συνηθίζεται πλέον να αποκαλεί­ται περίοδος της πλη­ροφορικής επανά­στασης και της επανάστασης της Γνώσης, προφα­νώς για να τονι­στεί ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό της, που στις μέρες μας αναδεικνύε­ται περισ­σότερο από ποτέ. Υπάρχει, επίσης, γενική συμφωνία, όσον αφορά τη διαπίστωση ότι οι αλλαγές που συμβαίνουν στον ευρύτερο κοινωνικο-πολιτιστικό και επιστημονικό χώρο, επηρεάζουν την εκπαίδευση έμμεσα αλλά και άμεσα. Έχει φανεί, μεταξύ άλλων, ότι οι εξελίξεις στον τομέα της οικονομίας, της κοινωνίας και της επιστήμης, στις οποίες συνέβαλαν και οι εξελίξεις στον τομέα των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, απαιτούν την ενεργοποίηση των γνωστικών, δημιουργικών και συλλογικών δυνάμεων του σύγχρονου ανθρώπου, καθώς και των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων δυναμικής επιβίωσής του, ώστε αυτός να είναι σε θέση να λειτουργεί σε περισσότερο πολύπλοκα, προωθημένα, ανοιχτά, μεταβαλλόμενα, απρόβλεπτα και περίπλοκα περιβάλλοντα (Ράπτης & Ράπτη, 2004). Στην κοινωνία μας, όπου η διαδικασία παραγωγής της γνώσης και οι μεταβολές ακολουθούν απίστευτα γρήγορους ρυθμούς, παρουσιάζεται επιτακτική η ανάγκη αναθεώρησης και αναμόρφωσης των διάφορων προγραμμάτων σπουδών, προσφέροντας ερεθίσματα για το σχεδιασμό μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής (Ματθαίου, 2001). Η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι η υπολογιστική τεχνολογία αποτελεί πλέον αναπόσπαστο τμήμα στις περισσότερες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μάς οδηγεί στην επανεξέταση εννοιών και μεθόδων, που ως τώρα εμφανίζονταν να είναι ισχυρές στη συλλογιστική των επιστημόνων της αγωγής, δημιουργώντας, σταδιακά, ένα καινούριο γνωστικό τομέα και μια νέα ορολογία στην οποία εμπεριέχονται πολλά στοιχεία από διαφορετικά επιστημονικά πεδία (Κεκές & Κεκέ-Μυλωνάκου, 2002). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος και αναπτύσσονται καινοτόμες εφαρμογές στον τομέα αυτό. Με αυτά τα δεδομένα και με βάση το σύγχρονο αίτημα του μετασχηματισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας, προκύπτει ολοένα και περισσότερο η ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η παιδαγωγική διάσταση των διαφόρων εκπαιδευτικών εφαρμογών με την αξιοποίηση της διαδικτυακής τεχνολογίας και να διερευνώνται οι επιπτώσεις τους στο πλαίσιο της ελληνο-κυπριακής εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Σκοπός της έρευνας Σκοπός της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εκπόνησης της διατριβής αυτής, είναι η μελέτη των αποτελεσμάτων και των διαδικασιών μίας οργανωμένης και σύνθετης διδακτικής παρέμβασης, στα πλαίσια ενός υβριδικού συνεργατικού μαθησιακού περιβάλλοντος, με τη χρήση της δικτυακής τεχνολογίας σε σχέση με: · το ψυχοκοινωνικό κλίμα της τάξης · την επίδοση και το επίπεδο της γνωστικής ανάπτυξης των μαθητών · την ανάπτυξη της παιδαγωγικής εμπειρίας των συμμετεχόντων στην καινοτομία αυτή εκπαιδευτικών. Ένα βασικό ερευνητικό ερώτημα που τέθηκε στο πλαίσιο της υπόθεσης εργασίας αφορά το αν - και με ποιους τρόπους - η εφαρμογή της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης που υιοθετεί ένα υβριδικό μοντέλο τηλεκπαίδευσης και τηλεσυνεργασίας σε ένα εποικοδομιστικό και ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο στη σχολική τάξη, πέραν των ποικίλων γνωστικών αποτελεσμάτων της: · διαφοροποιεί το ψυχοκοινωνικό κλίμα της σχολικής τάξης και της εργασίας στις μαθητικές ομάδες ως προς τη συνεκτικότητα, τη διενεκτικότητα, τη δυσκολία, την ικανοποίηση και την ανταγωνιστικότητα, · επιφέρει καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα · επιφέρει εποικοδομητική αλλαγή στην επαγγελματική εμπειρία των δασκάλων.