Μοντελοποίηση εθνικών συστημάτων καινοτομίας. Προσέγγιση με τη θεωρία της δυναμικής συστημάτων

Abstract

Γενικά, η έννοια του Εθνικού Συστήματος Καινοτομίας (ΕΣΚ) αποτελεί μια κατευθυντήρια γραμμή για την οικονομική επιτυχία στη σημερινή εποχή της πληροφορίας και στηρίζεται κυρίως στο γεγονός ότι, η καινοτομία είναι μια διαδικασία με αλληλεπιδράσεις, όπου θεσμοί και οργανισμοί επικοινωνούν, συνεργάζονται και αλληλεπιδρούν (Lundvall,1992). Συνεπώς, η κατανόηση των διασυνδέσεων μεταξύ των εμπλεκομένων αυτών θεσμών και οργανισμών στη διαδικασία της καινοτομίας είναι το κλειδί για τη βελτίωση της καινοτόμου απόδοσης (Freeman, 1987). Μάλιστα, οι αλληλεπιδράσεις αυτές μεταξύ των εμπλεκομένων οργανισμών σε θέματα τεχνολογικής ανάπτυξης είναι τόσο σημαντικές, όσο και οι επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α). Οι εθνικές κυβερνήσεις αποτελούν σημαντικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας καινοτομίας, με την ενίσχυση της υποδομής σε Ε&Τ (Teubal et al., 1996, Rush et al., 1996) και με την προσπάθεια να βελτιωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο και γενικότερα οι θεσμικοί όροι που έχουν επιπτώσεις στην καινοτομία. Αυτές οι εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε αυτό που πολλοί έχουν ονομάσει ως «οικονομία βασισμένη στη γνώση» (ΟΟΣΑ, 2000) ή σε μια σχετικά δυναμικότερη ερμηνεία, στην «οικονομία της μάθησης» (Lundvall and Borras, 1999, Gregersen and Johnson, 2001). Η παρούσα διδακτορική διατριβή στοχεύει στη μελέτη της συμπεριφοράς των Εθνικών Συστημάτων Καινοτομίας υπό την επίδραση καινοτόμων κυβερνητικών πολιτικών. Στο πρώτο στάδιο της διατριβής οριοθετήθηκε το σύστημα με στόχο τη μελέτη της επίδρασης των κυβερνητικών πολιτικών στην επίδοση ενός ΕΣΚ. Για την οριοθέτηση αυτή απαιτήθηκε εκτενής βιβλιογραφική επισκόπηση προκειμένου να καταγραφούν τόσο τα χαρακτηριστικά όσο και οι επιρροές που έχουν χρησιμοποιηθεί για την περιγραφή της επίδρασης αυτής. Από την επισκόπηση προέκυψε πως η καινοτόμος απόδοση εξαρτάται από την αλληλεπίδραση μεταξύ ενός σημαντικού αριθμού παραγόντων που συμμετέχουν στο ΕΣΚ και όχι από τη μεταβολή καθενός από αυτούς μεμονωμένα. Παράλληλα, προέκυψε πως οι περισσότερες μελέτες που μελετούν αυτές τις αλληλεπιδράσεις - δυναμικές σχέσεις μεταξύ των παραγόντων ενός ΕΣΚ και της επίδοσής του, εστιάζονται κυρίως στην απλή περιγραφική ανάλυση. Για το λόγο αυτό η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζει στη μαθηματική ανάλυση της επίδρασης αυτής, δημιουργώντας ένα μαθηματικό μοντέλο για το Εθνικό Σύστημα Καινοτομίας της Ελλάδας. Το μοντέλο αυτό αποτυπώνει το περιβάλλον επίδοσης της χώρας σε σχέση με τους παράγοντες που συμμετέχουν σε αυτό και με τις αλληλεπιδράσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους.