Ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδων για τον προσδιορισμό βιταμινών με υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης μετά από εκχύλιση στερεάς φάσης - υγρού. Εφαρμογή σε φαρμακευτικά σκευάσματα και βιολογικά υγρά

Abstract

According to the classical definition a vitamin is an organic compound that the organism must obtain from exogenous sources and is essential for the organism’s normal metabolic and physiological functions. Its absence from the diet generally results in overt deficiency diseases that can be reversed by administration of the vitamin. Vitamins can be separated into two major groups: the water-soluble and the fat-soluble vitamins. The major part of the water-soluble vitamins is the B-complex. These include thiamine (vitamin B1), riboflavin (vitamin B2), niacin (vitamin B3), pantothenic acid (vitamin B5), pyridoxine (vitamin B6), biotin, folic acid (sometimes referred as B11) and the cyanocobalamin (vitamin B12). Each member of the Bcomplex has a unique structure and performs unique functions in the human body. Vitamins B1, B2, B3 and biotin participate in different aspects of energy production, vitamin B6 is essential for amino acid metabolism and vitamin B12 together with folic acid facilitate steps required for cell division. Each of these vitamins has many additional functions. The fat-soluble vitamins comprise vitamins A, D, E and K, whose biological activities are attributed to a number of structurally related compounds known as vitamers. Vitamin A is stored in the liver and secreted into the bloodstream when needed. It is considered to be a necessary micronutrient in the diet for vision, growth, tissue differentiation, reproduction and maintenance of the immune system. Vitamin D comprises two different compounds, vitamins D2 and D3. Certain human populations depend on dietary sources of vitamin D because of insufficient biosynthesis of this particular vitamin due to inadequate skin exposure to sunlight. Naturally occurring vitamin E is also composed of a number of tocopherol analogues (a-, β-, γ-, δ-) and their corresponding unsaturated tocotrienols. Many of the diverse deficiency syndromes observed, deprive from vitamin E deficiency and can be explained by the vitamin’s action as an antioxidant in stabilizing unsaturated lipids in biological membranes. Finally vitamin K appears in three different forms, two naturally occurring (K1 and K2) and a synthetic one (K3). This vitamin is essential for the activation of specific proteins involved in blood clotting and bone metabolism. In recent years, additional nonvitamin health promotion functions, such as reduced risks of chronic diseases or birth defects, have been proposed for vitamin intakes in excess of those required to prevent overt nutritional deficiency. This has been accompanied by an explosion in the amount of nutrition information available to the consuming public, and has triggered consumers’ demand for more and better nutrition information and food labeling. At the same time the pharmaceutical market, started producing a large amount of vitamin supplements.

Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό, με τον όρο βιταμίνη αναφερόμαστε σε μια οργανική ένωση, η παρουσία της οποίας παίζει καταλυτικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και στις φυσιολογικές του λειτουργίες. Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι σε θέση να παρασκευάσει μόνος του τις συγκεκριμένες ενώσεις και έτσι η λήψη τους μπορεί να επιτευχθεί μόνο από εξωγενείς πηγές. Η απουσία της απαραίτητης ποσότητας βιταμινών από τη διατροφή ενδέχεται να οδηγήσει σε πληθώρα ασθενειών, οι οποίες αντιμετωπίζονται με χορήγηση βιταμινούχων σκευασμάτων. Οι βιταμίνες δύνανται να διαχωριστούν σε δύο κατηγορίες: τις υδατοδιαλυτές και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες συμπεριλαμβάνεται κυρίως το σύμπλεγμα Β, το οποίο αποτελείται από τη θειαμίνη (Β1), τη ριβοφλαβίνη (Β2), τη νιασίνη (Β3), το παντοθενικό οξύ (Β5), την πυριδοξίνη (Β6), τη βιοτίνη, το φολικό οξύ (συναντάται και ως Β11) και την κυανοκοβαλαμίνη (Β12). Το κάθε μέλος του συμπλέγματος Β έχει διαφορετική δομή και συμμετέχει σε διαφορετικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό. Έτσι οι βιταμίνες Β1, Β2, Β3 και η βιοτίνη συμμετέχουν στην παραγωγή ενέργειας, η βιταμίνη Β6 είναι βασική για το μεταβολισμό των αμινοξέων, ενώ η βιταμίνη Β12 σε συνδυασμό με το φολικό οξύ συμμετέχουν στη διαίρεση των κυττάρων. Παράλληλα με τις βασικές προαναφερθείσες δραστηριότητες οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες συμμετέχουν σε αρκετές λειτουργίες του οργανισμού. Στις λιποδιαλυτές βιταμίνες συμπεριλαμβάνονται οι βιταμίνες Α, D, E και Κ. Η βιολογική τους δραση αποδίδεται κυρίως σε μια σειρά ενώσεων παρόμοιας δομής, τα οποία ονομάζονται βιταμερή. Η ρετινόλη (Α) αποθηκεύεται στο συκώτι και διοχετεύεται στο αίμα όποτε χρειαστεί. Θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη, την όραση, την ανάπτυξη των ιστών, την αναπαραγωγή, καθώς και στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η βιταμίνη D αποτελείται από δύο διαφορετικές ενώσεις: την εργοκαλσιφερόλη (D2) και τη χοληκαλσιφερόλη (D3) και η έλλειψή της παρατηρείται κύρια σε πληθυσμούς, οι οποίοι δεν