Η μαγεία ως κοινωνικό φαινόμενο στο πρώιμο Βυζάντιο (4ος - 7ος μ.Χ. αι.)

Abstract

In this work, which consists of 5 chapters, a presentation of the phenomenon of magic is given, as it appears in the Byzantine society during IV - VII c. A.D., from every possible point of view: social, economical, religious, political, cultural, philosophical, technical, scientific, medical. At the same time a comparison is given, between this phenomenon, as it develops in the Byzantine society, and relevant phenomena of the ancient East, ancient Greece, hellenistic and roman period and the early Christian period. Through the research of the sources and the analyzation of the attestations, through the extensive and thorough study of all the sectional aspects which concern the phenomenon of magic in Byzantium, the documentation of the thesis is given, that magic and superstition were interworen with the life of the Byzantines. These were beliefs and a way of life bequeathed to the Byzantines by the past and they continued to exist and function smoothly, affecting deeply the attitude and the function of the society. At the same time it was proven that the existence of magic in Byzantium helped to the extermination of political, religious, professional oponents and to the extinction of persons and groups, which turned against the current order.

Στη μελέτη αυτή που αποτελείται από πέντε κεφάλαια, επιχειρείται μια παρουσίαση του φαινομένου της μαγείας στη Βυζαντινή κοινωνία κατά τους Δ' - Ζ' μ.Χ. αιώνες από κάθε δυνατή οπτική γωνία: κοινωνική, οικονομική, θρησκευτική, πολιτική, πολιτισμική, φιλοσοφική, τεχνική, επιστημονική, ιατρική. Παράλληλα επιχειρείται μια σύγκριση του φαινομένου αυτού, όπως εξελίσσεται στην Βυζαντινή κοινωνία, με σχετικά φαινόμενα της αρχαίας Ανατολής, της αρχαίας Ελλάδας, της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής και των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Μέσα από την έρευνα των πηγών και την ανάλυση των μαρτυριών, την εκτενή και διεξοδική μελέτη όλων των επιμέρους τομέων που αφορούν το φαινόμενο της μαγείας στο Βυζάντιο, επιχειρήθηκε η τεκμηρίωση της θέσης ότι η μαγεία και δεισιδαιμονία ήταν συνυφασμένες με τη ζωή των Βυζαντινών. Ήταν αντιλήψεις και τρόπος ζωής που κληροδοτήθηκαν στο Βυζάντιο από το παρελθόν και συνέχισαν να λειτουργούν απρόσκοπτα, επηρεάζοντας βαθιά τις αντιλήψεις και τη λειτουργία της κοινωνίας. Παράλληλα αποδείχθηκε ότι η ύπαρξη της μαγείας στο Βυζάντιο εξυπηρέτησε στην εξόντωση πολιτικών, θρησκευτικών και επαγγελματικών αντιπάλων και στη εξουδετέρωση ατόμων και ομάδων που στρέφονταν κατά της καθεστηκυίας τάξης.