Το διαθεωρητικό μοντέλο και η συνέντευξη παροχής κινήτρων ως παρεμβάσεις για την αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς με την εισαγωγή εναλλακτκών πρωτεϊνών στην διατροφή των επαγγελματιών υγείας

Abstract

Introduction The quality of the food consumed plays an important role in the functioning of the human body. Animal products such as meat and dairy have become the main source of protein for most people. In recent years, preferences in protein consumption have changed. Recently, new "alternative proteins" have appeared in the world of nutrition. Dietary "habits" either due to culture or due to a demanding daily life are believed to be strong determinants of dietary behavior change. Adopting any beneficial habit requires a change in mindset and by extension a modification in behavior. Today, there are many reliable tools that can help to introduce beneficial health habits. Two of the most popular health-related behavior modification models are the Transtheoretical Model (TTM) and Motivational Interviewing (MI).Purpose The purpose of this study was to investigate how the TTM and MI can work as interventions for the introduction of alternative proteins in the diet of health professionals. Material and Methods The present study concerns productive mixed (quantitative and qualitative) evolutionary research with a control of application of the theory of the TTM and MI in a specific case in a special population (health professionals) using self-administered questionnaires and semi-structured interviews. The final sample size was 100 people divided into 50 people in the control group and 50 people in the intervention group. Significance levels are two-sided and statistical significance was set at 0.05. The statistical program SPSS 26.0 was used for the analysis. Results The sample consisted of 100 participants of which 50 (50%) belonged to the control group and 50 (50%) to the intervention group. Overall, 72% were female, with rates being similar and equal to 68% and 76% for the control and intervention groups, respectively. During the first completion of the questionnaire, the participants of the control group knew to a greater extent which foods constitute the alternative proteins (19%), in contrast to the intervention group, where the corresponding percentage of knowledge was zero. Also, 15% of the control group knew about the nutritional value of alternative proteins, while for the intervention group the percentage was again zero. Before the intervention, the percentage of those who spend more than 150 euros per month on proteins of animal origin was significantly higher (91.7% in the intervention and 76.5% in the control). The percentage on this question increased significantly for the control group (90%). After the intervention there was no difference for the group that participated in it and no significant difference between the groups. Conclusions From the results of this study and from other research it was found that consumers are increasingly open to the idea of using alternative proteins in their diet, with high levels of interest reported, particularly for plant proteins, lab-grown meat protein and less for products involving edible insects. This interest is largely driven by the clear links between alternative protein sources and environmental and ethical concerns, rather than the associated health benefits.

Εισαγωγή Η ποιότητα της τροφής που καταναλώνεται παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Προϊόντα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά, έχουν γίνει η κύρια πηγή πρωτεΐνης για τους περισσότερους ανθρώπους. Τα τελευταία χρόνια όμως οι προτιμήσεις στην κατανάλωση πρωτεΐνης έχουν αλλάξει. Πρόσφατα, έχουν εμφανιστεί νέες «εναλλακτικές πρωτεΐνες» στον κόσμο της διατροφής. Οι διατροφικές «συνήθειες» είτε λόγω κουλτούρας είτε λόγω μιας απαιτητικής καθημερινότητας πιστεύεται ότι είναι ισχυροί καθοριστικοί παράγοντες για την αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς. Για την υιοθέτηση μιας οποιασδήποτε ωφέλιμης συνήθειας απαιτείται αλλαγή τρόπου σκέψης και κατ’ επέκταση τροποποίηση συμπεριφοράς. Σήμερα, υπάρχουν πολλά αξιόπιστα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν στην εισαγωγή ωφέλιμων συνηθειών για την υγεία του ατόμου. Δύο από τα πιο διαδεδομένα μοντέλα τροποποίησης της συμπεριφοράς που σχετίζονται με την υγεία είναι το Διαθεωρητικό Μοντέλο σταδίων αλλαγής – Τranstheoretical Model (TTM) και η Συνέντευξη Παροχής Κινήτρων – Motivational Interviewing (MI). Σκοπός Ο σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν να διερευνήσει πως το Δια-θεωρητικό μοντέλο και η Συνέντευξη Παροχής Κινήτρων μπορούν να λειτουργήσουν ως παρεμβάσεις στην αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς για την εισαγωγή εναλλακτικών πρωτεϊνών στην διατροφή των επαγγελματιών υγείας.Υλικό και Μέθοδος Η παρούσα μελέτη αφορά παραγωγική μεικτή (ποσοτική και ποιοτική) εξελικτική έρευνα με έλεγχο εφαρμογής της θεωρίας του Διαθεωρητικού Μοντέλου Σταδίων Αλλαγής και της Συνέντευξης Παροχής Κινήτρων σε μία συγκεκριμένη περίπτωση σε ειδικό πληθυσμό (επαγγελματίες υγείας) με τη χρήση ιδιοσυμπληρούμενων ερωτηματολογίων και ημιδομημένων συνεντεύξεων. Το τελικό μέγεθος του δείγματος διαμορφώθηκε στα 100 άτομα χωριζόμενα σε 50 άτομα στην ομάδα ελέγχου (control group) και 50 άτομα στην ομάδα παρέμβασης (intervention group). Τα επίπεδα σημαντικότητας είναι αμφίπλευρα και η στατιστική σημαντικότητα τέθηκε στο 0,05. Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 26.0. Αποτελέσματα Το δείγμα αποτελούταν από 100 συμμετέχοντες εκ των οποίων οι 50 (50%) ανήκαν στην ομάδα ελέγχου και οι 50 (50%) στην ομάδα παρέμβασης. Συνολικά, το 72% ήταν γυναίκες, με τα ποσοστά να είναι παρόμοια και ίσα με 68% και 76% για τις ομάδες ελέγχου και παρέμβασης αντίστοιχα. Κατά την πρώτη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου οι συμμετέχοντες της ομάδας ελέγχου γνώριζαν σε μεγαλύτερο βαθμό ποιες τροφές αποτελούν τις εναλλακτικές πρωτεΐνες (19%), σε αντίθεση με την ομάδα παρέμβασης, όπου το αντίστοιχο ποσοστό γνώσεων ήταν μηδενικό. Επίσης, το 15% της ομάδας ελέγχου γνώριζε για τη διατροφική αξία των εναλλακτικών πρωτεϊνών, ενώ για την ομάδα παρέμβασης το ποσοστό ήταν και πάλι μηδενικό. Πριν την παρέμβαση ήταν σημαντικά μεγαλύτερο το ποσοστό όσων δαπανούσαν πάνω από 150 ευρώ το μήνα για ζωικής προέλευσης πρωτεΐνες (91,7% στην παρέμβασης και 76,5% στην ελέγχου). Το ποσοστό σε αυτή την ερώτηση αυξήθηκε σημαντικά για την ομάδα ελέγχου (90%). Μετά την παρέμβαση δεν υπήρχε διαφορά για τη ομάδα που συμμετείχε σε αυτή ούτε σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων. Συμπεράσματα Από τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης αλλά και από άλλες έρευνες δια-πιστώθηκε ότι οι καταναλωτές είναι ολοένα και πιο ανοιχτοί στην ιδέα της χρήσης εναλλακτικών πρωτεϊνών στη διατροφή τους, με υψηλά επίπεδα ενδιαφέροντος να αναφέρονται, ιδιαίτερα για τις φυτικές πρωτεΐνες, την πρωτεΐνη κρέατος που καλλιεργείται στο εργαστήριο και λιγότερο για προϊόντα που αφορούν βρώσιμα έντομα. Αυτό το ενδιαφέρον καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από τις σαφείς σχέσεις μεταξύ εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης και περιβαλλοντικών και ηθικών ανησυχιών, παρά τα σχετικά οφέλη για την υγεία.