Εμπειρική διερεύνηση της συμπεριφοράς των χρηματιστηριακών τιμών αγροτικών προϊόντων με χρήση στοχαστικών μοντέλων

Abstract

This dissertation focuses on the empirical study of the dynamics of agricultural commodity prices, utilizing stochastic mathematical models. The main objective is to understand and model the fluctuations in these markets, which are characterized by high levels of uncertainty, nonlinear behavior, and strong seasonal influences. Within the framework of the doctoral research, a mathematical approach based on vector properties was developed, aiming to interpret the results of the Granger causality test in a multivariate time series model of the VAR type. Subsequently, the time series of domestic tomato prices was analyzed and forecasted using the SARIMA, Moving Average, STL, TRAMO/SEATS, and Facebook Prophet methods. The contribution of this dissertation lies in highlighting the value of mathematical tools for understanding complex economic phenomena, as well as in the development of highly accurate predictive models for the prices of key agricultural products. The findings offer significant potential applications in risk management, agricultural policy design, and strategic decision-making in the agri-food sector.

Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στην εμπειρική μελέτη της δυναμικής των χρηματιστηριακών τιμών αγροτικών προϊόντων, αξιοποιώντας στοχαστικά μαθηματικά μοντέλα. Κύριος στόχος είναι η κατανόηση και μοντελοποίηση των διακυμάνσεων στις συγκεκριμένες αγορές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, μη γραμμική συμπεριφορά και έντονες εποχιακές επιρροές. Στο πλαίσιο της διδακτορικής μου έρευνας, αναπτύχθηκε μια μαθηματική προσέγγιση βασισμένη στις ιδιότητες των διανυσμάτων, με σκοπό την ερμηνεία των αποτελεσμάτων του τεστ αιτιότητας κατά Granger σε ένα πολυμεταβλητό μοντέλο χρονολογικών σειρών τύπου VAR. Στη συνέχεια, μελετήθηκε η χρονολογική σειρά της τιμής της εγχώριας ντομάτας και πραγματοποιήθηκε πρόβλεψή της, αξιοποιώντας τις μεθόδους SARIMA, Moving Average, STL, TRAMO/SEATS και Facebook Prophet. Η συμβολή της διατριβής έγκειται στην ανάδειξη της αξίας των μαθηματικών εργαλείων για την κατανόηση σύνθετων οικονομικών φαινομένων, καθώς και στην ανάπτυξη προβλεπτικών μοντέλων υψηλής ακρίβειας για τις τιμές βασικών αγροτικών προϊόντων. Τα ευρήματα προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες εφαρμογής στη διαχείριση κινδύνου, στον σχεδιασμό αγροτικής πολιτικής και στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων στον αγροδιατροφικό τομέα.