Η παγκόσμια αλυσίδα της αξίας στη Digital: οι επιδράσεις των αναδιαρθρώσεων στην οργάνωση της εργασίας στο κέντρο Ε&Α στην Ελλάδα

Abstract

The main objective of this PhD thesis is to investigate the effect of restructuring on the work process in the local R&D center, on the highly skilled workers, the software engineers. Methodologically, the subjects are approached either by comparing groups of engineers in different companies, or by going deeper along a multinational company. The present research chooses the second direction because it considers that there are limits to the study of individual companies embedded in national institutional frameworks. The analysis of industrial relations in a globalized era where production and services are increasingly coordinated between countries and firms also takes into account global value chain theory. The work process, that is, in the R&D center in Greece is not only analyzed based on national factors (such as national legislation, the trade union movement in Greece) but is also considered by the relationship of the local R&D center with the global network developed by the specific multinational company. The financialization, the global value chain and the global- technical division of labor are creating the fertile ground for broad restructurings that in turn lead to continuous transformations at work. Through the acquisition of Siemens Networks and Alcatel-Lucent it has been seen that the pre-acquisition companies were reducing their workforce so that the "new" company would be loaded with minimal overhead. In addition, it was found that Digital continues to reduce the workforce after each acquisition through strict internal restructuring programs. Thus, the company on the one hand gains in new products, talented employees, and higher market shares. On the other hand, it is minimizing most of its overheads with job cuts worldwide and aims to return to employment levels before the acquisition happened. The example of the acquisition of Alcatel-Lucent in 2016 is typical. The third - in market share - Digital acquired the fourth Alcatel-Lucent "transforming" the global value chain. The integration process was massive, lasting at least four years, with management focused on cutting costs due to overhead and to continuous internal re-organizations. Through the ongoing restructuring of the company, employees have face with losing their jobs, the increased intensification and issues concerning their knowledge management, their career trajectories and their occupational identities. Ultimately, employees perceive the restructuring as a never-ending process which can be a powerful event that will mark the narrative of their biography.

Ο κύριος στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να ερευνηθεί η επίδραση της αναδιάρθρωσης στην εργασιακή διαδικασία στο τοπικό κέντρο Ε&Α, στους εργαζόμενους με υψηλού επιπέδου δεξιότητες, τους μηχανικούς λογισμικού. Μεθοδολογικά η προσέγγιση των υποκειμένων γίνεται είτε συγκρίνοντας ομάδες μηχανικών σε διαφορετικές επιχειρήσεις, είτε εμβαθύνοντας κατά μήκος μιας πολυεθνικής επιχείρησης. Η παρούσα έρευνα επιλέγει τη δεύτερη κατεύθυνση γιατί θεωρεί ότι υπάρχουν όρια στη μελέτη μεμονωμένων επιχειρήσεων ενσωματωμένων σε εθνικά θεσμικά πλαίσια ως προς τα τιθέμενα ερευνητικά ερωτήματα. Η ανάλυση των εργασιακών σχέσεων σε μια παγκοσμιοποιημένη εποχή όπου η παραγωγή και οι υπηρεσίες συντονίζονται όλο και περισσότερο μεταξύ χωρών και επιχειρήσεων λαμβάνει υπόψη της και τη θεωρία της παγκόσμιας αλυσίδας της αξίας. Η εργασιακή διαδικασία, δηλαδή, στο κέντρο Ε&Α στην Ελλάδα δεν αναλύεται μόνο με βάση τους εθνικούς παράγοντες (όπως η εθνική νομοθεσία, το συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα) αλλά λαμβάνεται υπόψη η σχέση του τοπικού κέντρου Ε&Α με το παγκόσμιο δίκτυο που έχει αναπτύξει η συγκεκριμένη πολυεθνική επιχείρηση. Η χρηματιστικοποίηση, η παγκόσμια αλυσίδα της αξίας και ο παγκόσμιος τεχνικός καταμερισμός της εργασίας δημιουργούν το πρόσφορο έδαφος για ευρείες αναδιαρθρώσεις που με τη σειρά τους οδηγούν σε συνεχείς μετασχηματισμούς στην εργασία. Μέσα από την εξαγορά της Siemens Networks και της Alcatel- Lucent έχει φανεί ότι οι εταιρείες πριν από την εξαγορά μείωναν το εργατικό δυναμικό τους ώστε η «νέα» εταιρεία να φορτωθεί με τα ελάχιστα γενικά έξοδα. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η Digital συνεχίζει να μειώνει το εργατικό δυναμικό μετά από κάθε εξαγορά μέσω αυστηρών εσωτερικών προγραμμάτων αναδιάρθρωσης. Έτσι, η εταιρεία από τη μία κερδίζει σε νέα προϊόντα, ταλαντούχους υπαλλήλους και υψηλότερα μερίδια αγοράς. Από την άλλη πλευρά, ελαχιστοποιεί τα περισσότερα από τα γενικά έξοδα με περικοπές θέσεων εργασίας παγκοσμίως και στοχεύει να επιστρέψει σε επίπεδο απασχόλησης πριν συμβεί η απόκτηση.Το παράδειγμα της εξαγοράς της Alcatel-Lucent το 2016 είναι χαρακτηριστικό. Η τρίτη -σε μερίδιο αγοράς- Digital απέκτησε την τέταρτη Alcatel- Lucent «μεταλλάσοντας» την παγκόσμια αλυσίδα της αξίας. Η διαδικασία ολοκλήρωσης ήταν τεράστια, διάρκειας τουλάχιστον τεσσάρων ετών, με τη διοίκηση να προσανατολίζεται στην περικοπή δαπανών και σε συνεχείς πολυετείς εσωτερικές αναδιοργανώσεις. Μέσω της συνεχιζόμενης αναδιάρθρωσης της εταιρείας, οι εργαζόμενοι βίωσαν πολλαπλά φαινόμενα ως προς την απώλεια της εργασίας τους, την αυξανόμενη εντατικοποίηση, τη διαχείριση των γνώσεων, αλλά και εν γένει ως προς τις τροχιές σταδιοδρομίας τους και τις επαγγελματικές τους ταυτότητες. Εν τέλει, οι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται την αναδιάρθρωση ως μια ατέρμονη διαδικασία η οποία δύναται να αποτελέσει ένα ισχυρό γεγονός που θα σημαδεύσει την αφήγηση της βιογραφίας τους.