Δραπετσώνα: οικιστική συγκρότηση και κοινωνικοί μετασχηματισμοί σε ένα εργατικό προάστιο: 1922-1967

Abstract

This study is a history of the district of Drapetsona from 1922 to 1967. Drapetsona was shaped as a settlement during two time periods: the beginning of the 20th century, and immediately after the refugee influx of 1922. These two periods mark the beginning of the study, while the end is defined by the completion of an extensive housing redevelopment project, which ended up including the entirety of the district’s population, starting in the mid-1960’s and completed during the Greek military junta. Based on this periodization, the study focuses on the residential formation of the area and the social transformations which occurred within its boundaries. The residents of the district, the reasons for and conditions of their settlement, the shaping of their everyday life and the problems they faced, are intertwined with, on the one hand, the concurrent political affairs and the political choices of the residents, and, on the other, the development of industrial units on the coastal front and smaller-scale companies and businesses within the residential area. The operation of the factories and, mainly, the work force they employed, the labor relations, the issues of everyday work-life, and the tensions of strike actions, are aspects of the history of Drapetsona which are highlighted in this study.

Η παρούσα μελέτη είναι μια ιστορία του συνοικισμού της Δραπετσώνας από το 1922 έως το 1967. Η Δραπετσώνα ως οικισμένος χώρος διαμορφώθηκε σε δύο χρονικές στιγμές⋅ στις αρχές του 20ού αιώνα και αμέσως μετά την προσφυγική εισροή του 1922. Οι δύο αυτές στιγμές οριοθετούν την αφετηρία της πραγμάτευσης της μελέτης ενώ το τέλος της συμπίπτει με την ολοκλήρωση ενός εκτεταμένου προγράμματος στεγαστικής αποκατάστασης –για το σύνολο εντέλει των κατοίκων της– που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και ολοκληρώθηκε στα χρόνια της απριλιανής δικτατορίας. Με βάση τη συγκεκριμένη περιοδολόγηση, η έρευνα εστιάζει στην οικιστική συγκρότηση του χώρου και στους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που συντελέστηκαν εντός του. Οι κάτοικοι του συνοικισμού, οι αιτίες και οι συνθήκες εγκατάστασής τους, η διαμόρφωση της καθημερινότητας και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν διαπλέκονται, αφενός, με την τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα και τις πολιτικές επιλογές των κατοίκων, και αφετέρου, με την ανάπτυξη των βιομηχανικών μονάδων του παράκτιου μετώπου και των μικρότερων βιοτεχνιών και επιχειρήσεων που λειτουργούσαν εντός του οικισμένου χώρου. Η λειτουργία των εργοστασίων και κυρίως το εργατικό δυναμικό που απασχολούσαν, οι σχέσεις μισθωτής εργασίας, τα προβλήματα της εργασιακής καθημερινότητας, καθώς και οι στιγμές έντασης των απεργιακών κινητοποιήσεων αποτελούν πτυχές της ιστορίας της Δραπετσώνας που σκιαγραφούνται στην παρούσα έρευνα.