Διερεύνηση της συμπεριφοράς και του επιπέδου συνειδητοποίησης των ατόμων στην πρόληψη δημιουργίας στερεών αστικών αποβλήτων, με έμφαση στο ρεύμα των αποβλήτων τροφίμων

Abstract

The aim of this thesis is to investigate the behaviour of Greeks on the generation ofhousehold waste and the factors that affect household waste prevention.Waste prevention is a merged behaviour, which results as a complex combination ofdecisions, choices and practices that may be manifested as a result of the atomicvalue system, or as a simple, unconscious habit. By using appropriate conceptualmodels of environmental psychology, such as Theory of Planned Behaviour, ourideas on how this behaviour can be achieved can be improved by developing asimple mental image of the relation between the factors influencing wasteprevention behaviour, even if the underlying causes are not fully understood.The survey data were collected through a structured questionnaire completed by921 individuals between April and July 2017 and their statistical analysis wasperformed using the STATA 12 software. An Exploratory Factor Analysis wasperformed to summarize the large number of observed variables, by grouping themtogether and reducing them to latent structures. Confirmatory Factor Analysisfollowed, to test the theory on which the assumptions of the research were based,and the statistical technique of Structural Equation Modelling was used to describethe interconnections between the variables.Subjective Norms have emerged as the most important factor in predicting wasteprevention Behaviour for packaging and other products, while the EnvironmentalAttitude was found to only influence the behaviour Intention and not the Behaviouritself. In contrast, there was a lack of correlation between Subjective Norms andfood waste prevention Behaviour. This was attributed to the fact that this is aBehaviour that is not visible to others, so its adoption is based more on theindividual's moral system than on social pressure. Turning this Behaviour into a socialrule, is expected to increase the likelihood of more people adopting the (food wasteprevention) Behaviour even if they do not have a strong positive Attitude towards it.The self-reported quantity of food waste was related with the Intention for foodwaste prevention and with the food shopping planning habits. The most powerfuldetermining factor for the Intention was the General Environmental Attitude. Thedata indicated that Greeks have a very good General Environmental Attitudeespecially women aged 45-54.In addition, Greek households were found to have a systematic organization andplanning of their shopping, as well as moderate consumption levels. This is a newconsumer model that emerged in Greece, more because of the long-term economicausterity and less as a conscious environmental choice

Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση της συμπεριφοράς τωνΕλλήνων, όσον αφορά στα παραγόμενα απόβλητα από τα νοικοκυριά τους, καθώςκαι η αναζήτηση των παραγόντων που επιδρούν στην πρόληψη της δημιουργίαςτους.Η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων είναι μία συγχωνευμένη συμπεριφορά, ηοποία προκύπτει ως σύνθετος συνδυασμός αποφάσεων, επιλογών και πρακτικώνπου μπορεί να εκδηλώνονται ως απόρροια του ατομικού αξιακού συστήματος, ή ωςαπλή μη ενσυνείδητη συνήθεια. Με την αξιοποίηση κατάλληλων εννοιολογικώνμοντέλων της περιβαλλοντικής ψυχολογίας, όπως η Θεωρία της ΠροσχεδιασμένηςΣυμπεριφοράς, δύναται να βελτιωθούν οι ιδέες μας για τον τρόπο που μπορεί ναεπιτευχθεί αυτή η συμπεριφορά, δημιουργώντας μια απλή διανοητική εικόνα τωνσχέσεων μεταξύ των παραγόντων που την επηρεάζουν, ακόμη και αν τα βαθύτερααίτια δεν είναι πλήρως κατανοητά.Τα δεδομένα της έρευνας συλλέχθηκαν μέσω δομημένου ερωτηματολογίου πουσυμπληρώθηκε από 921 άτομα, κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου-Ιουλίου 2017 καιη στατιστική τους ανάλυση έγινε με τη χρήση του λογισμικού STATA 12.Πραγματοποιήθηκε Διερευνητική Ανάλυση Παραγόντων για τη συνοπτική περιγραφήτου μεγάλου πλήθους των παρατηρήσιμων μεταβλητών, μέσα από την ομαδοποίησήτους και την αναγωγή τους σε λανθάνουσες δομές. Ακολούθησε η ΕπιβεβαιωτικήΑνάλυση Παραγόντων, για τον έλεγχο της θεωρίας στην οποία βασίστηκαν οιδιατυπωμένες υποθέσεις και η στατιστική τεχνική των Μοντέλων ΔομικώνΕξισώσεων για την περιγραφή των αλληλοσυνδέσεων μεταξύ των μεταβλητών.Οι Υποκειμενικοί Κανόνες αναδείχθηκαν ως ο σημαντικότερος παράγοντας για τηνπρόβλεψη της Συμπεριφοράς πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων συσκευασίας καιάλλων προϊόντων, ενώ η περιβαλλοντική στάση βρέθηκε να επιδρά μόνο στηνΠρόθεση και όχι στην ίδια τη Συμπεριφορά. Αντίθετα, διαπιστώθηκε έλλειψησυσχέτισης ανάμεσα στους Υποκειμενικούς Κανόνες και στη Συμπεριφοράπρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, κάτι που αποδίδεται στο γεγονός ότιαυτή είναι μία συμπεριφορά μη ορατή στους άλλους και η υιοθέτησή της βασίζεταιπερισσότερο στο ατομικό ηθικό σύστημα και όχι στην κοινωνική πίεση. Με τηνανάδειξη της συμπεριφοράς αυτής σε κοινωνικό κανόνα θα αυξηθεί η πιθανότητανα την εκδηλώσουν περισσότεροι άνθρωποι ακόμα και αν δεν έχουν ισχυρή θετικήΣτάση ως προς αυτή. Οι αυτό-αναφερόμενες ποσότητες αποβλήτων τροφίμωνσχετίζονται με την Πρόθεση πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων και με τιςσυνήθειες προγραμματισμού των αγορών. Καθοριστικότερος παράγοντας για τηνΠρόθεση εμφανίζεται η Γενική Περιβαλλοντική Στάση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οιΈλληνες έχουν πολύ καλή Γενική Περιβαλλοντική Στάση, ιδιαίτερα οι γυναίκεςηλικίας 45-54 ετών. Επιπλέον, τα Ελληνικά νοικοκυριά έχουν συστηματικήοργάνωση και προγραμματισμό των αγορών τους, όπως επίσης και συγκρατημένεςκαταναλωτικές συνήθειες. Πρόκειται για ένα νέο καταναλωτικό πρότυπο πουπροέκυψε στην Ελλάδα, περισσότερο ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιαςοικονομικής λιτότητας και λιγότερο ως μια συνειδητή περιβαλλοντική επιλογή.