Μεσογειακό περιβάλλον και διατροφή: υλικό εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη με έμφαση στη χημική προσέγγιση της μεσογειακής δίαιτας

Abstract

Aim To develop a prototype educational material (EM) for the education for sustainable development on issues of the Mediterranean environment, diet and the Mediterranean diet with emphasis on the chemical approach of these issues. The EM consists of a) one student’s book with 20 activities on topics of the Mediterranean environment, diet and Mediterranean diet, b) one educator’s book with instructions, information and scientific knowledge to facilitate the implementation of the educational activities, and c) one electronic presentation. Methodology A questionnaire with open and multiple choice questions was used to assess student’s knowledge and attitudes on environmental and nutrition themes. In order to test its reliability and validity it was filled out by students of all three classes of Gymnasium (grades 7, 8, 9) in pilot scale (N-63), for 1st time (N=317), for 2nd time (N=418) and was, also, assessed by a group of evaluators (N=10). The experimental method was used with pre-test and post-test of the experimental and the control group. The EM was implemented as a separate environmental education (EE) program and as a section in the courses of Chemistry and Home Economics in Gymnasiums in the Attica prefecture (Greece), randomly selected, during the school year 2007-08. Results The implementation of the EM, as a separate EE program, showed that there was improvement of student’s knowledge of the experimental group (N=90) compared to the control group (N=97) on issues of the Mediterranean environment and the Mediterranean diet (F1, 185=199,746, p<0,001 and F1, 185=30,496, p<0,001), and the students’ attitudes (F1, 185=50,616, p<0,001). When the EM was implemented as a section in Chemistry and Home Economics courses, there was improvement of the students' knowledge of the experimental group (N=494) compared to the control group (N=476) on issues of the Mediterranean environment and the Mediterranean diet (F1, 968=203,842, p<0,001 and F1, 968=20,911, p<0,001) and also improvement of students’ attitudes (F1, 968=22,979, p<0,001). Data analysis showed that, on issues of the Mediterranean environment and diet, more knowledge have girls than boys, students of the B class (grade 8) than from the C class (grade 9), students with higher marks, those with parents of higher education and those who attended EE program. More friendly attitudes on environmental and healthy diet issues have girls compared to boys, those who have higher marks and those who have attended EE program.

Σκοπός Είναι η δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού (ΕΥ) για την Αειφόρο Ανάπτυξη σε θέματα του Μεσογειακού περιβάλλοντος, της διατροφής και της Μεσογειακής Διατροφής με έμφαση στη θεώρησή τους από την πλευρά της Χημείας. Το εκπαιδευτικό υλικό αποτελείται από α) ένα βιβλίο για το μαθητή με 20 δραστηριότητες σχετικά με θέματα του Μεσογειακού περιβάλλοντος, της διατροφής και του προτύπου της Μεσογειακής Διατροφής, β) ένα βιβλίο για τον εκπαιδευτικό που περιέχει οδηγίες, πληροφορίες και χρήσιμες γνώσεις για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, και γ) μία ηλεκτρονική παρουσίαση. Μεθοδολογία Χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο που μετρά γνώσεις και στάσεις των μαθητών και των μαθητριών του Γυμνασίου σε θέματα περιβάλλοντος και διατροφής, με ερωτήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου. Το ερωτηματολόγιο χορηγήθηκε σε μαθητές και των τριών τάξεων του Γυμνασίου πιλοτικά (Ν=63), 1η φορά (Ν=317), 2η φορά (Ν=418) και σε σώμα κριτών (Ν=10) για να αξιολογηθεί ως προς την αξιοπιστία και την εγκυρότητά του. Εφαρμόστηκε η πειραματική μέθοδος, με προέλεγχο και μεταέλεγχο στην πειραματική ομάδα και στην ομάδα ελέγχου. Το ΕΥ εφαρμόστηκε μέσα στα πλαίσια των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ) και μέσα στα πλαίσια των μαθημάτων της Χημείας και της Οικιακής Οικονομίας σε γυμνάσια του ν. Αττικής, που επιλέχθηκαν με «κατά συστάδες» τυχαία δειγματοληψία, κατά το σχολικό έτος 2007-08. Αποτελέσματα Η εφαρμογή του ΕΥ ως προγράμματος ΠΕ έδειξε ότι οι γνώσεις των μαθητών της πειραματικής ομάδας (Ν=90) αυξήθηκαν σε σχέση με της ομάδας ελέγχου (Ν=97) σε θέματα του Μεσογειακού περιβάλλοντος και της Μεσογειακής διατροφής (F1, 185=199,746, p<0,001 και F1, 185=30,496, p<0,001) καθώς και βελτιώθηκαν οι στάσεις τους στα θέματα αυτά (F1, 185=50,616, p<0,001). Όταν το ΕΥ εφαρμόστηκε μέσα στα πλαίσια των μαθημάτων της Χημείας και της Οικιακής Οικονομίας σημειώθηκε αύξηση των γνώσεων των μαθητών της πειραματικής ομάδας (Ν=494) σε σχέση με της ομάδας ελέγχου (Ν=476) σε θέματα του Μεσογειακού περιβάλλοντος και της Μεσογειακής διατροφής (F1, 968=203,842, p<0,001 και F1, 968=20,911, p<0,001) καθώς και βελτίωση των στάσεών τους (F1, 968=22,979, p<0,001). Σε θέματα του Μεσογειακού περιβάλλοντος και της διατροφής περισσότερες γνώσεις έχουν οι μαθήτριες από τους μαθητές, οι μαθητές/τριες της Β΄ τάξης από τους συμμαθητές τους της Γ΄ τάξης, οι μαθητές/τριες με υψηλότερο βαθμό προαγωγής, όσοι έχουν γονείς με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο και όσοι έχουν συμμετάσχει σε πρόγραμμα ΠΕ. Φιλικότερες στάσεις σε θέματα περιβάλλοντος και σε θέματα υγιεινής διατροφής εμφανίζουν οι μαθήτριες, όσοι έχουν υψηλότερο βαθμό προαγωγής και όσοι έχουν συμμετάσχει σε πρόγραμμα ΠΕ.