Η επίδραση ενός διαδραστικού ηλεκτρονικού βιβλίου στην ανάπτυξη της βιώσιμης πολιτειότητας για την κλιματική αλλαγή σε μαθητές δημοτικής εκπαίδευσης

Abstract

This thesis examines education as a necessary tool to address climate change. The effects of climate change impact not only all-natural systems but also all human societies regardless of their geographical location on our planet. The development of students' environmental knowledge and awareness is lacking in terms of transforming their environmental attitude and knowledge into action. Education for a sustainable future requires teaching methods and strategies based on non-linear teaching models and a transformative view of the educational process and practice. At research level, the aim of this study was to investigate possible factors that determine whether an individual will act environmentally or not in relation to sustainable citizenship which is vital to achieving an environmentally sustainable society. This was attempted by integrating a web-based learning environment (WBLE) with e-book structure into the courses of Primary Education Department of University of Crete. The aim was to examine how learning about climate change could be included in the curriculum. Its starting point is the investigation of the views, knowledge and actions of the students of the Pedagogical Department of Primary Education of the University of Crete for active citizenship in the context of climate change through the use of the interactive web-based learning environment "Act for Climate". The research was based mainly on the empirical analytical example (quantitative approach) through a semi-structured questionnaire which included open-ended questions. The main material was designed for students, nevertheless it remains a new educational instrument that teachers will use in their teaching. The research data collected allowed the understanding of the way in which the WBLE can be integrated into the curriculum and used by pre-service teachers in their future careers. The quantitative and qualitative data collected provided adequate information for a thorough understanding of the subject. Synthetic variables were used to analyze the quantitative data, so that we could investigate the various correlations and ensure the reliability of the research. The WBLE was developed using the ExConTra design. The WBLE used in this study was created by the researcher specifically with climate change education in mind. Respondents to the questionnaire provided insightful experiences, comments, and observations regarding the use of the WBLE in instruction. The results of this study bring forth new knowledge to education research and practice. Relationally analyzed, this study tried to uncover the probability of using the robust web-based environment developed to teach and engage primary school students, about issues of climate change and sustainability, by the pre-service teachers. This can potentially have impact on developing next generation’s qualities that is not only informed of such issues, but has also learned and practiced skills to critically assess information retrieved and then, through creativity and problem solving, develop and implement solutions to climate change issues within the world in which we all live.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται την εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν όχι μόνο όλα τα φυσικά συστήματα αλλά και όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες ανεξάρτητα της γεωγραφικής θέσης τους πάνω στον πλανήτη μας. Η ανάπτυξη της περιβαλλοντικής γνώσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών βρίσκεται σε σημαντική υστέρηση όσον αφορά στη μετουσίωση της περιβαλλοντικής στάσης και της γνώσης τους σε δράση. Η συγκεκριμένη έρευνα βασίστηκε στην ανάπτυξη ενός διαδικτυακού περιβάλλοντος διδασκαλίας και μάθησης για την πραγμάτευση της κλιματικής αλλαγής. Σε ερευνητικό επίπεδο, ο σκοπός ήταν να διερευνηθούν πιθανοί παράγοντες που καθορίζουν εάν ένα άτομο θα ενεργήσει περιβαλλοντικά ή όχι σε σχέση με την βιώσιμη πολιτειότητα που είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μιας περιβαλλοντικά βιώσιμης κοινωνίας. Αυτό επιχειρήθηκε με την ενσωμάτωση ενός διαδραστικού μαθησιακού περιβάλλοντος (Δ.Μ.Π.) με δομή ηλεκτρονικού βιβλίου σε μαθήματα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ώστε να δοκιμαστεί πώς η μάθηση για την κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα σπουδών. Έχει ως αφετηρία τη διερεύνηση των απόψεων, γνώσεων και ενεργειών των φοιτητών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, για την ενεργό πολιτειότητα στο πλαίσιο του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, μέσα από τη χρήση του διαδραστικού μαθησιακού περιβάλλοντος «Δράσε για το Κλίμα», το οποίο χρησιμοποίησαν και συμμετείχαν συλλογικά στην περαιτέρω βελτίωση του. Η έρευνα βασίστηκε στο εμπειρικό αναλυτικό παράδειγμα (ποσοτική προσέγγιση) μέσα από ένα ημι-δομημένο ερωτηματολόγιο το οποίο συμπεριελάμβανε και ανοιχτές ερωτήσεις. Το υλικό ουσιαστικά δημιουργήθηκε για μαθητές, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα νέο εκπαιδευτικό υλικό το οποίο οι εκπαιδευτικοί καλούνται να χρησιμοποιήσουν στην πράξη. Τα δεδομένα της έρευνας που συλλέχθηκαν επέτρεψαν την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το Δ.Μ.Π. μπορεί να ενσωματωθεί στα προγράμματα σπουδών και να χρησιμοποιηθεί από τους φοιτητές στην μελλοντική τους καριέρα. Τα ποσοτικά και τα ποιοτικά δεδομένα που συλλέχθηκαν έδωσαν αρκετά στοιχεία για την ενδελεχή κατανόηση του θέματος. Για την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν σύνθετες μεταβλητές, ώστε να μπορέσουμε να διερευνήσουμε τις διάφορες σχέσεις και να διασφαλίσουμε την αξιοπιστία της έρευνας. Σημαντικό συστατικό αυτής της έρευνας αποτέλεσε και το Δ.Μ.Π. που αναπτύχθηκε και βασίστηκε στο μοντέλο ExConTra και εφαρμόστηκε τόσο στην Σχολική Τάξη όσο και στο Πανεπιστήμιο. Το μοντέλο ExConTra στηρίζεται στην ενεργό μάθηση που θεωρείται η γέφυρα μεταξύ της εκπαίδευσης και των πραγματικών καταστάσεων. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας προβάλλουν νέες πτυχές στην θεωρία και πράξη σε θέματα εκπαίδευσης για την κλιματική αλλαγή με την υποστήριξη των νέων τεχνολογιών. Το διαδικτυακό περιβάλλον «Δράσε για το Κλίμα» δημιουργεί προϋποθέσεις τόσο για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, όσο και για τη διδακτική μεθοδολογία και το αναλυτικό πρόγραμμα.