Κατασκευή εκπαιδευτικού, διαδραστικού, ψηφιακού περιβάλλοντος συνεργατικής αφήγησης πολλαπλών αναπαραστάσεων

Abstract

Storytelling is the backbone of human communication. Throughout the history of mankind, knowledge of any subject has been transmitted through stories, while complex concepts or information become easier understood through their use. Recently, however, storytelling has been enriched by the synergy of technological advances giving it a new dimension, digital storytelling. Digital storytelling is a powerful pedagogical tool for the 21st century classified as a key factor in the educational process. Although many studies have focused on the design and use of digital storytelling software, models for pedagogical evaluation and design of digital storytelling software have not yet been reported. In addition, educational digital storytelling software that meets basic pedagogical standards in accordance with modern learning theories and aims to diagnose and overcome students' misconceptions has not yet been reported by researchers. In the context of the research field of Technologically Supported Learning through Educational Digital Stories, the aim of this doctoral dissertation is threefold: (a) the creation of a model for pedagogical evaluation of educational digital storytelling software that will include the most essential pedagogical features that an educational digital storytelling software should have in accordance with modern approaches to knowledge and learning, (b) the design and implementation of an educational digital storytelling software which on the one hand will cover all the pedagogical dimensions of the aforementioned evaluation model of educational digital storytelling software with the highest possible completeness and on the other hand will help students to overcome the misconceptions that has been found they have, through the creation and watching of educational digital stories based on the concepts in which it was diagnosed that they have misconceptions through the intelligent functions of the software, and (c) the pilot and formative evaluation of the educational digital storytelling software by students and teachers based on the aforementioned digital story evaluation model. To address this goal: (a) the evaluation model of educational digital storytelling software “Digital Storytelling Pedagogical Evaluation Star” was created, which includes 16 pedagogical dimensions, (b) the digital storytelling educational software S.M.I.L.E. (Storytelling based on students' Misconceptions Intelligent Learning Environment) was designed and implemented., and (c) an embedded case study was conducted with 3 sub-units of analysis corresponding to each of the 3 pilot empirical studies (two to students and one to teachers). The aim of these empirical studies was the pilot evaluation of the evaluation model of educational digital storytelling software as well as the digital storytelling educational software S.M.I.L.E. According to the results of this pilot study, and taking into consideration to the limitations of the sample, students and teachers judged positively the educational digital storytelling software S.M.I.L.E. with regard to (i) the diagnose and overcome of students' misconceptions, (ii) the development of important skills and attitudes of students through their interaction with the software, (iii) the personalized treatment of students through the ‘intelligent' functions of the software, (iv) the diagrammatic knowledge representation -with conceptual maps- of the students' learning objects from the software, (iv) the use of the Educational-W story grammar model for the creation of educational digital stories through the software, and (v) the usability of the software. It is expected that the "Digital Storytelling Pedagogical Evaluation Star" that has been created will be a useful tool for evaluating and designing educational digital storytelling software by teachers and researchers based on modern learning theories. In addition, it is expected that the educational digital storytelling software S.M.I.L.E. will be used by researchers and teachers to diagnose and overcome students' misconceptions as well as to create a series of important and useful skills and attitudes of students in the 21st century.

Η αφήγηση αποτελεί την ραχοκοκαλιά της ανθρώπινης επικοινωνίας. Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας γνώση για οποιοδήποτε αντικείμενο μεταδίδεται μέσω ιστοριών, ενώ σύνθετες έννοιες ή πληροφορίες γίνονται ευκολότερα κατανοητές μέσω της χρήσης τους. Τελευταία, ωστόσο, η αφήγηση έχει εμπλουτιστεί με τη συνέργεια των τεχνολογικών εξελίξεων δίνοντάς της μια νέα διάσταση, την ψηφιακή αφήγηση. Η ψηφιακή αφήγηση αποτελεί ισχυρό παιδαγωγικό εργαλείο για την τάξη του 21ου αιώνα αποτελώντας τεκμηριωμένα παράγοντα κλειδί στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παρά το ότι μεγάλος αριθμός ερευνών εστιάζει στο σχεδιασμό και στη χρήση λογισμικών ψηφιακής αφήγησης, μοντέλα παιδαγωγικής αξιολόγησης και σχεδίασης λογισμικών ψηφιακής αφήγησης έως τώρα δεν έχουν αναφερθεί. Επιπλέον, λογισμικά εκπαιδευτικής ψηφιακής αφήγησης που πληρούν βασικές παιδαγωγικές προδιαγραφές σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και στοχεύουν στη διάγνωση και στο ξεπέρασμα των παρανοήσεων των μαθητών έως σήμερα δεν έχουν αναφερθεί από ερευνητές. Στο πλαίσιο του ερευνητικού πεδίου της Τεχνολογικά Υποστηριζόμενης Μάθησης μέσω Εκπαιδευτικών Ψηφιακών Αφηγήσεων, o σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι τριπλός: (α) η δημιουργία ενός μοντέλου παιδαγωγικής αξιολόγησης εκπαιδευτικών λογισμικών ψηφιακής αφήγησης που θα περιλαμβάνει τα πλέον ουσιώδη παιδαγωγικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα εκπαιδευτικό λογισμικό ψηφιακής αφήγησης σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις για τη γνώση και τη μάθηση, (β) η σχεδίαση και υλοποίηση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού ψηφιακής αφήγησης που αφ ενός μεν θα καλύπτει όλες τις παιδαγωγικές διαστάσεις του μοντέλου αξιολόγησης εκπαιδευτικών λογισμικών ψηφιακών αφηγήσεων που προαναφέρθηκε με την μεγαλύτερη δυνατή πληρότητα και αφ ετέρου θα βοηθάει τους μαθητές στο ξεπέρασμα των παρανοήσεων που εντοπίστηκαν ότι έχουν, μέσω της δημιουργίας αλλά και παρακολούθησης εκπαιδευτικών ψηφιακών ιστοριών με θέμα τις έννοιες στις οποίες διαγνώστηκε ότι υπάρχουν παρανοήσεις μέσω των προσαρμοστικών λειτουργιών του λογισμικού, και (γ) η πιλοτική και διαμορφωτική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού ψηφιακής αφήγησης από μαθητές και εκπαιδευτικούς με βάση το μοντέλο αξιολόγησης ψηφιακών αφηγήσεων που προαναφέρθηκε. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού: (α) δημιουργήθηκε το μοντέλο αξιολόγησης εκπαιδευτικών λογισμικών ψηφιακής αφήγησης “Παιδαγωγικό Αστέρι Αξιολόγησης Ψηφιακής Αφήγησης” το οποίο περιλαμβάνει 16 παιδαγωγικές διαστάσεις, (β) σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το εκπαιδευτικό περιβάλλον ψηφιακής αφήγησης S.M.I.L.E. (Storytelling based on students' Misconceptions Intelligent Learning Environment), και (γ) πραγματοποιήθηκε μια ενσωματωμένη μελέτη περίπτωσης (embedded case study) με 3 υπομονάδες (sub-units) ανάλυσης που αντιστοιχούν σε κάθε μια από τις 3 πιλοτικές εμπειρικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν (δύο σε μαθητές και μία σε εκπαιδευτικούς). Οι εμπειρικές αυτές μελέτες στόχο είχαν την πιλοτική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος ψηφιακής αφήγησης S.M.I.L.E.. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της πιλοτικής έρευνας, και λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς του δείγματος, κρίθηκε θετικά από μαθητές και εκπαιδευτικούς το εκπαιδευτικό περιβάλλον ψηφιακής αφήγησης S.M.I.L.E. όσον αφορά (i) στον εντοπισμό και στο ξεπέρασμα των παρανοήσεων των μαθητών, (ii) στην ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων και στάσεων των μαθητών μέσω της αλληλεπίδρασης με το λογισμικό, (iii) στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση των μαθητών μέσω των ‘προσαρμοστικών’ λειτουργιών του λογισμικού, (iv) στη διαγραμματική αναπαράσταση της γνώσης -με εννοιολογικούς χάρτες- του αντικειμένου μάθησης των μαθητών από το λογισμικό, (iv) στη χρήση του μοντέλου ιστοριογράφησης Educational-W για την δημιουργία ψηφιακών ιστοριών μέσω του λογισμικού, και (v) στην ευχρηστία του λογισμικού. Αναμένεται ότι το “Παιδαγωγικό Αστέρι Αξιολόγησης Ψηφιακής Αφήγησης” που δημιουργήθηκε θα αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο αξιολόγησης και σχεδίασης εκπαιδευτικών λογισμικών ψηφιακών αφηγήσεων από εκπαιδευτικούς και ερευνητές με βάση τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης. Επιπλέον, αναμένεται ότι το εκπαιδευτικό λογισμικό ψηφιακής αφήγησης S.M.I.L.E. θα χρησιμοποιηθεί από ερευνητές και εκπαιδευτικούς για τον εντοπισμό και το ξεπέρασμα των παρανοήσεων των μαθητών καθώς επίσης για τη δημιουργία σειράς σημαντικών και χρήσιμων δεξιοτήτων και στάσεων των μαθητών στον 21ο αιώνα.