Αποτίμηση της εφαρμογής της μεθόδου «μετασχηματίζουσα μάθηση μέσα από την αισθητική εμπειρία» στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Abstract

The object of this dissertation is the training Primary Education teachers in the didactic utilization of art as a means of developing the transformative learning of students. More specifically, the purpose of this thesis is to study the implementation of the innovative method “Transformative Learning through Aesthetic Experience”, in a group of permanent teaching staff of Primary Education who work in public schools in Athens and Piraeus, after completing their training in this method. One of the objectives is to explore how teachers could effectively apply all stages of this method, in order to achieve the transformation of the stereotypical points of view of their students. In addition, the factors of teacher training that contribute to the effective application of the method in real teaching conditions are investigated. Considering that the research framework is Primary Education and the fact that the teachers who participated would be trained in a method whose goal is to transform students' dysfunctional points of view, the theoretical framework of the dissertation focuses on five key areas: On Transformation Theory and the Constructive-Developmental Approach to Transformative Learning, on the training of Primary Education teachers, on the way Transformative Learning could be utilized in Primary Education, on the possibility of utilizing Art as a means of developing transformative learning and on the method “Transformative Learning through Aesthetic Experience” itself. Regarding the research methodology, taking into account the purpose of the research, the action-research was regarded as the most appropriate and effective methodology. Through the qualitative processing of the research findings, it emerged that the method “Transformative Learning through Aesthetic Experience” can be used with positive results in terms of learning, in the context of Primary Education. However, its consistent and successful implementation is related to factors that affect teachers in its implementation, such as their received training and their own perceptions about learning. Although the research findings cannot be generalized, they can be used to design appropriate in-school training programs for Primary Education teachers, using Art as a means of transformative learning. They can also be used by teachers themselves as a means of reflecting on the way they choose to teach and as a means of improving their teaching practice. In addition, the results of the research can trigger future research on the integration of elements of the Transformation Theory in Primary Education.

Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι η επιμόρφωση εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη διδακτική αξιοποίηση της τέχνης ως μέσο ανάπτυξης της μετασχηματίζουσας μάθησης των μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός της είναι η μελέτη του τρόπου εφαρμογής της καινοτόμου μεθόδου «Μετασχηματίζουσα Μάθηση μέσα από την Αισθητική Εμπειρία», σε ομάδα μόνιμων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης δημοσίων σχολείων της Αθήνας και του Πειραιά, αφού προηγηθεί επιμόρφωσή τους στη συγκεκριμένη μέθοδο. Ένας από τους επιμέρους στόχους είναι η διερεύνηση της δυνατότητας αποτελεσματικής εφαρμογής όλων των σταδίων της μεθόδου από τους εκπαιδευτικούς, ώστε να επιτυγχάνεται ο μετασχηματισμός των στερεοτυπικών απόψεων των μαθητών. Επιπροσθέτως, διερευνώνται οι παράγοντες της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών που συντελούν στην αποτελεσματική εφαρμογή της μεθόδου σε πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας. Δεδομένου του ότι το πλαίσιο της έρευνας είναι η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και ότι οι εκπαιδευτικοί που έλαβαν μέρος θα επιμορφώνονταν σε μια μέθοδο, στόχος της οποίας είναι ο μετασχηματισμός των στερεοτυπικών απόψεων των μαθητών, το θεωρητικό πλαίσιο της διατριβής εστιάζει σε πέντε βασικούς τομείς: Στη Θεωρία Μετασχηματισμού και τη Δομο-αναπτυξιακή προσέγγιση της μετασχηματίζουσας μάθησης, στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στη θέση που κατέχει η Μετασχηματίζουσα Μάθηση στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, στη δυνατότητα αξιοποίησης της Τέχνης ως μέσο ανάπτυξης μετασχηματίζουσας μάθησης και στην ίδια τη μέθοδο «Μετασχηματίζουσα Μάθηση μέσα από την Αισθητική Εμπειρία». Σχετικά με τη μεθοδολογία της έρευνας που ακολουθήθηκε, λαμβάνοντας υπόψη τον στόχο της έρευνας, κρίθηκε ως πλέον κατάλληλη και αποτελεσματική η έρευνα-δράση. Μέσω της ποιοτικής επεξεργασίας των ευρημάτων της έρευνας, αναδείχθηκε ότι η μέθοδος «Μετασχηματίζουσα Μάθηση μέσα από την Αισθητική Εμπειρία» μπορεί να αξιοποιηθεί με θετικά αποτελέσματα ως προς τη μάθηση, στο πλαίσιο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ωστόσο, η συνεπής και επιτυχής εφαρμογή της σχετίζεται με παράγοντες που επηρεάζουν τους εκπαιδευτικούς κατά την εφαρμογή της, όπως η επιμόρφωση που έχουν λάβει και οι δικές τους αντιλήψεις σχετικά με τη μάθηση. Τα συμπεράσματα της έρευνας, παρόλο που δεν είναι γενικεύσιμα, μπορούν να αξιοποιηθούν ως προς τον σχεδιασμό κατάλληλων ενδοσχολικών επιμορφωτικών δράσεων για εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με τη χρήση της Τέχνης ως μέσο μετασχηματίζουσας μάθησης. Επίσης, μπορούν να αξιοποιηθούν και από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς ως μέσο αναστοχασμού ως προς τον τρόπο που επιλέγουν να διδάσκουν και ως μέσο βελτίωσης της εκπαιδευτικής τους πρακτικής. Επιπροσθέτως, τα αποτελέσματα της έρευνας μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για μελλοντικές έρευνες που να αφορούν την ένταξη στοιχείων της Θεωρίας Μετασχηματισμού στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.