Αρτηριακή πίεση και γνωσιακές λειτουργίες σε παιδιά και εφήβους

Abstract

Introduction: The impact of hypertension on the brain of children and adolescents has recently caused the interest of researchers of hypertension in childhood. High blood pressure seems to be associated with poorer performance in the domains of executive function in the general pediatric population and in youth with hypertension. Purpose: The purpose of the thesis was to investigate for the impact of BP (peripheral and central office BP, ABPM parameters) and arterial stiffness on cognitive function of the brain. Material-Methods: Children and adolescents aged 5-18 years participated in our study. The group of patients included children and adolescents with high BP for their age, sex and height at the first diagnosis of hypertension (primary or secondary) or children with already known hypertension (primary or secondary). The group of controls included healthy, normotensive children and adolescents, matched for age with patients, who participated voluntary in the study. In all participants we measured peripheral and central BP, we conducted 24-hour ABPM, pulse wave velocity assessment and BRIEF questionnaire completion (from the parents and the adolescents), whereas additionally in hypertensive children we assessed their cognitive quotient using WISC-III test. Results: Children and adolescents with hypertension presented higher T scores in the shift sub scale of composite BRI scale and in the metacognition index scale. Night-time SBP correlated with BRI (r=0.21, p<0.05) and MI index (r=0.19, p< 0.05) composite scales. Similarly, z score of BMI correlated with BRI and MI (r=0.28, p<0.005 and r=0.22, p<0.05, respectively). The associations of night-time SBP with monitor and plan-organize subscales of metacognition index remained significant after adjustment for BMI z score and socioeconomic status. However, the associations of BMI z score with monitor scale were found to be mediated by night-time SBP. In ROC curve analysis, night-time SBP could predict impaired performance in monitor and plan-organize scales (AUC 0.68 and 0.7, respectively). As far as the comparison between primary and secondary hypertension is concerned, hypertensives with secondary hypertension related to underlying kidney diseases presented higher T scores in parent and self-reported metacognition indices (51.2+/-8.9 vs 47.6+/-7.5, p=0.05 and 49.6+/-9.1 vs 42.1+/-7.9, p=0.001, respectively), compared with those with primary hypertension. However, adjustment for central SBP attenuated this difference. The two groups did not differ in BRI T scores, as well as in mean BP z score. Patients with secondary hypertension had higher central SBP z score (p=0.05), which was associated with parent metacognition MI (β=0.95, 95% CI 0.02-1.87) and BRI (β=1.14, 95% CI 0.07-2.21) T scores and self-reported metacognition MI T scores (β=1.48, 95% CI 0.39-2.56), independently of MAP, age, sex, socioeconomic status, hypertension cause and antihypertensive therapy. Conclusions: Night-time SBP is associated with early cognitive dysfunction in children and adolescents. Also, associations between BMI and executive performance are mediated by night-time SBP. Central SBP is associated with metacognition MI and BRI indices, indepedently of MAP, age, sex, socioeconomic status, cause of hypertension and antihypertensive therapy and could be a prognostic index of cognitive dysfunction in childhood. Our study emerges the importance of ABPM and indicates the additional role of central hemodynamics, in parallel with ABPM, in identifying pediatric patients in high risk for future impaired cognitive outcome.

Εισαγωγή: Η επίδραση της υπέρτασης στον παιδικό και εφηβικό εγκέφαλο έχει σχετικά πρόσφατα προκαλέσει το ενδιαφέρον των ερευνητών της υπέρτασης στην παιδική ηλικία. Η υψηλή ΑΠ φαίνεται να συσχετίζεται με χειρότερη επίδοση στους τομείς της γνωσιακής λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της επίδοσης στις εκτελεστικές λειτουργίες στο γενικό παιδιατρικό πληθυσμό και στους νέους με υπέρταση. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνηθεί η επίδραση της ΑΠ (περιφερική και κεντρική αρτηριακή πίεση ιατρείου, παράμετροι ΑΠ 24ωρης καταγραφής) και της αρτηριακής σκληρίας στις γνωσιακές λειτουργίες του εγκεφάλου. Υλικό-Μέθοδοι: Στην παρούσα μελέτη συμμετείχαν παιδιά και έφηβοι ηλικίας 5-18 ετών. Η ομάδα των ασθενών συμπεριέλαβε παιδιά και εφήβους με αυξημένη ΑΠ για την ηλικία, το φύλο και το ύψος κατά την πρώτη διάγνωση αρτηριακής υπέρτασης (ιδιοπαθή ή δευτεροπαθή) ή ασθενείς με γνωστή αρτηριακή υπέρταση (ιδιοπαθή ή δευτεροπαθή) υπό αντιϋπερτασική αγωγή. Η ομάδα μαρτύρων συμπεριέλαβε υγιή, νορμοτασικά παιδιά και εφήβους, αντιστοίχου ηλικιακού εύρους με την υπερτασική ομάδα που συμμετείχαν εθελοντικά στη μελέτη. Σε όλους τους συμμετέχοντες της μελέτης μας προσδιορίστηκε η περιφερική και κεντρική αρτηριακή πίεση, διενεργήθηκε 24ωρη καταγραφή ΑΠ, μέτρηση της ταχύτητας του σφυγμικού κύματος, καθώς και συμπλήρωση του ερωτηματολογίου BRIEF από τους γονείς και τους ίδιους τους εφήβους, ενώ συμπληρωματικά σε υπερτασικά παιδιά της μελέτης διενεργήθηκε το WISC-III τεστ για την εκτίμηση του νοητικούς τους πηλίκου. Αποτελέσματα: Τα παιδιά και οι έφηβοι με υπέρταση παρουσίασαν υψηλότερα Τ σκορ στις κλίμακες της εναλλαγής-μετατόπισης της σύνθετης κλίμακας BRI και στην κλίμακα του μεταγνωσιακού δείκτη ΜΙ. Η νυχτερινή ΣΑΠ συσχετίσθηκε με τις σύνθετες κλίμακες του δείκτη ρύθμισης συμπεριφοράς BRI (r=0.21, p<0.05) και του μεταγνωσιακού δείκτη ΜΙ (r=0.19, p< 0.05). Παρομοίως, με το BRI και το MI συσχετίσθηκαν τα z σκορ του ΔΜΣ (r=0.28, p<0.005 και r=0.22, p<0.05, αντιστοίχως). Οι συσχετίσεις της νυχτερινής ΣΑΠ με τις κλίμακες της παρακολούθησης-εποπτείας και του σχεδιασμού-οργάνωσης του ΜΙ παρέμειναν σημαντικές έπειτα από προσαρμογή για τα z σκορ του ΔΜΣ και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Ωστόσο, μέσω της ανάλυσης διαμεσολάβησης, διαπιστώθηκε ότι η νυχτερινή ΣΑΠ μεσολάβησε στις συσχετίσεις του z σκορ του ΔΜΣ με την κλίμακα της παρακολούθησης-εποπτείας. Η καμπύλη ROC ανέδειξε την προγνωστική ισχύ της νυχτερινής ΣΑΠ ως προς τη μειωμένη επίδοση στην κλίμακα της παρακολούθησης-εποπτείας και του σχεδιασμού-οργάνωσης (AUC 0.68 και 0.7, αντιστοίχως). Ως προς την σύγκριση της ιδιοπαθούς και δευτεροπαθούς υπέρτασης, οι υπερτασικοί ασθενείς με υποκείμενο νεφρικό νόσημα εμφάνισαν υψηλότερα Τ σκορ στο μεταγνωσιακό δείκτη ΜΙ (51.2+/-8.9 vs 47.6+/-7.5 τα Τ σκορ των γονέων σε δευτεροπαθή έναντι της πρωτοπαθούς, p=0.05 και 49.6+/-9.1 vs 42.1+/-7.9 τα Τ σκορ των εφήβων σε δευτεροπαθή έναντι της ιδιοπαθούς, p=0.001), διαφορά που ωστόσο εξασθένησε έπειτα από προσαρμογή ως προς την κεντρική ΣΑΠ. Δεν υπήρξε διαφορά στα Τ σκορ του δείκτη ρύθμισης συμπεριφοράς BRI και στα z σκορ της ΜΑΠ. Οι ασθενείς της δευτεροπαθούς υπέρτασης παρουσίασαν υψηλότερα z σκορ κεντρικής ΣΑΠ (p=0.05), η οποία με τη σειρά της συσχετίσθηκε με τα Τ σκορ του ΜΙ (β=0.95, 95% CI 0.02-1.87) και BRI (β=1.14, 95% CI 0.07-2.21) των γονέων και με τα Τ σκορ του ΜΙ (β=1.48, 95% CI 0.39-2.56) των εφήβων, ανεξάρτητα από τη ΜΑΠ, το φύλο, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, την υποκείμενη αιτία της υπέρτασης και την αντιϋπερτασική αγωγή. Συμπεράσματα: Η νυχτερινή ΣΑΠ συσχετίζεται στενά με πρώιμες διαταραχές στις γνωσιακές λειτουργίες του εγκεφάλου σε παιδιά και εφήβους. Επίσης, η νυχτερινή ΣΑΠ διαμεσολαβεί στις συσχετίσεις του ΔΜΣ με τις επίδοσεις σε τεστ εκτελεστικών λειτουργιών του εγκεφάλου στα παιδιά και τους εφήβους. Η κεντρική ΣΑΠ συσχετίζεται με το μεταγνωσιακό δείκτη MI και με το δείκτη ρύθμισης της συμπεριφοράς BRI, ανεξάρτητα από τη ΜΑΠ, την ηλικία, το φύλο, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, την αιτία της υπέρτασης και την αντιϋπερτασική αγωγή και μπορεί να αποτελέσει προγνωστικό δείκτη διαταραχών των γνωσιακών επιδόσεων στην παιδική ηλικία. Η μελέτη αναδεικνύει τη σημασία της 24ωρης περιπατητικής καταγραφής και υποδεικνύει το συμπληρωματικό ρόλο των κεντρικών αιμοδυναμικών παραμέτρων επιπρόσθετα της 24ωρης καταγραφής ΑΠ για την αναγνώριση παιδιατρικών ασθενών με υψηλό κίνδυνο για μελλοντική δυσμενή γνωσιακή έκβαση.