Η συμβολή της σύγχρονης τεχνολογίας στη μελέτη των μορφολογικών χαρακτηριστικών και της αγγείωσης του χοριοαμφιβληστροειδούς και η συσχέτισή τους με τη λειτουργικότητα σε χειρουργικές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς

Abstract

Purpose: To evaluate macular capillary plexus changes with OCT-Angiography of eyes undergoing pars plana vitrectomy with gas tamponade for rhegmatogenous retinal detachment repair.Methods: Retrospective, case-control study of eyes following vitrectomy for rhegmatogenous retinal detachment examined at the Vitreoretinal Department of the Ophthalmology Clinic at the University Hospital of Ioannina (Greece). 63 eyes of 63 patients were included in the analysis. The patients were divided in three groups with regards to the macular condition and the retinal detachment duration before surgery. Group A included 17 cases of rhegmatogenous retinal detachment without macular involvement (macula-on), group B and C included cases of retinal detachment with macular involvement (macula-off) and duration of 0-10 days (21 eyes) and of 11-30 days (25 eyes), respectively. All eyes underwent a single successful pars plana vitrectomy with gas tamponade. We analyzed the OCT-Angiography characteristics with regards to macular miscrostructural and microcirculation changes, and visual outcomes at 12 and 48 weeks postoperatively. The fellow eye was used as control for comparisons.Results: Vessel density and flow density in the superficial capillary plexus were significantly higher (p<0.001) in group A compared to group B and C at the full macular area and at each separate region (fovea, parafovea, perifovea). Foveal avascular zone area and perimeter were significantly smaller (p<0.001) with higher circularity in group A as compared to group B and C. There was a significantly positive correlation of flow density at the superficial capillary plexus with postoperative visual acuity in group A (p=0.028). There was a significantly positive correlation of vessel density and flow density at the superficial capillary plexus with postoperative visual acuity in group C (p<0.001), though not in group B. All the above results were identified at both 12 and at 48 weeks after vitrectomy. Conclusions: Analyzing microcirculation characteristics of the macula after rhegmatogenous retinal detachment utilizing OCT-Angiography may lead to significant observations that contribute to pivotal decisions concerning management and treatment options for these patients. Macula-off rhegmatogenous retinal detachment may cause functional retinal changes even after successful anatomical reattachment. The macular detachment duration could be a predicting factor of flow density in macular capillary plexus which in turn may be an indicator of visual outcomes in chronic cases.

Σκοπός: Η παρούσα διατριβή αφορά στη συμβολή της σύγχρονης τεχνολογίας, και συγκεκριμένα της OCT-Aγγειογραφίας στην απεικόνιση των μορφολογικών χαρακτηριστικών και των μεταβολών της αγγείωσης του αμφιβληστροειδούς στην περιοχή της ωχράς σε περιπτώσεις ρηγματογενούς αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς. Οι ασθενείς που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη μας είχαν υποβληθεί σε χειρουργική θεραπεία με υαλοειδεκτομή δια της pars plana με επιπωματισμό με διαστελλόμενο αέριο για ανατομική αποκατάσταση του αμφιβληστροειδούς. Πραγματοποιήθηκε λεπτομερής εξέταση των παραμέτρων της μικροκυκλοφορίας στην περιοχή της ωχράς και συσχέτιση των αποτελεσμάτων με τη λειτουργικότητα όσον αφορά την όραση.Υλικό και μέθοδοι: Μελετήθηκαν αναδρομικά 63 ασθενείς με ρηγματογενή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς που είχαν υποβληθεί σε υαλοειδεκτομή δια της pars plana με επιπωματισμό με τη χρήση διαστελλόμενου αερίου. Οι οφθαλμοί που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη διαχωρίστηκαν σε υποομάδες ανάλογα με τη συμμετοχή της ωχράς στην αποκόλληση και την προεγχειρητική διάρκεια της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς. Η πρώτη (Α) ομάδα περιλάμβανε 17 οφθαλμούς με ρηγματογενή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς χωρίς συμμετοχή της ωχράς, ενώ όλοι οι ασθενείς σε αυτή την ομάδα είχαν διάρκεια αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς έως 10 ημέρες. Η δεύτερη (Β) και Τρίτη (Γ) ομάδα περιλάμβανε συνολικά 46 οφθαλμούς (Β: 21 οφθαλμοί, Γ: 25 οφθαλμοί) με ρηγματογενή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς με συμμετοχή της ωχράς, ενώ η προεγχειρητική διάρκεια της αποκόλλησης ήταν 0-10 ημέρες για τη δεύτερη και 11-30 ημέρες για την τρίτη ομάδα πριν τη χειρουργική αποκατάσταση. Μετεγχειρητικά, πραγματοποιήθηκε πλήρης απεικονιστικός έλεγχος με τη χρήση της OCT-Αγγειογραφίας στις 12 και στις 48 εβδομάδες. Οι σαρώσεις της αγγειογραφίας λήφθηκαν σε διαστάσεις 6x6 mm με κέντρο την ωχρά. Στο επιπολής τριχοειδικό αγγειακό δίκτυο, μελετήθηκε η πυκνότητα των αγγείων και η πυκνότητα της αιμάτωσης των τριχοειδών στην περιοχή της ωχράς και στις επιμέρους ανατομικές ζώνες της (κεντρικό βοθρίο, παραωχρική, περιωχρική περιοχή). Επιπλέον, καταγράφηκαν οι παράμετροι που σχετίζονται με την περιοχή της βοθρικής αναγγείου ζώνης (εμβαδόν, περίμετρος, κυκλικότητα). Στο εν τω βάθει τριχοειδικό αγγειακό δίκτυο, μετρήθηκε η περιοχή της αναγγείου ζώνης και η πυκνότητα της αγγείωσης με τη χρήση ειδικού λογισμικού προγράμματος (Image J). Ο έτερος ασυμπτωματικός οφθαλμός χρησιμοποιήθηκε για συγκρίσεις. Αποτελέσματα: Οι μετρήσεις της πυκνότητας αγγείωσης και της πυκνότητας αιμάτωσης τριχοειδών στην περιοχή της ωχράς καθώς και στις επιμέρους περιοχές της (κεντρικά, παραωχρικά, περιωχρικά) είναι στατιστικώς σημαντικά υψηλότερες (p<0.001) στους οφθαλμούς της ομάδας Α σε σύγκριση με τους οφθαλμούς της ομάδας Β, των οποίων οι τιμές είναι στατιστικώς σημαντικά υψηλότερες από τις τιμές της ομάδας Γ. Επιπλέον, η ανάγγειος ζώνη της ωχράς έχει στατιστικώς σημαντικά χαμηλότερες τιμές (p<0.001) της έκτασης και της περιμέτρου της με υψηλότερη κυκλικότητα στην ομάδα Α, σε σύγκριση με την ομάδα Β και Γ. Παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική θετική συσχέτιση (p=0.028) της τριχοειδικής αιμάτωσης του επιπολής τριχοειδικού αγγειακού δικτύου με τη μετεγχειρητική οπτική οξύτητα στους οφθαλμούς της Α ομάδας. Επιπλέον, παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική θετική συσχέτιση της τριχοειδικής πυκνότητας και αιμάτωσης του επιπολής τριχοειδικού αγγειακού δικτύου με τη μετεγχειρητική οπτική οξύτητα στους οφθαλμούς της Γ ομάδας (p<0.001), το οποίο δεν επιβεβαιώθηκε για τους οφθαλμούς της ομάδας Β. Τα ανωτέρω αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν τόσο για τις 12, όσο και για τις 48 εβδομάδες μετεγχειρητικά.Συμπεράσματα: Η έρευνα και η ανάλυση παραγόντων που σχετίζονται με την αγγείωση και τη μορφολογία της περιοχής της ωχράς θα μπορούσαν μελλοντικά να χρησιμοποιηθούν ως προγνωστικοί βιοδείκτες για την πρόγνωση της πάθησης και την πορεία της μετεγχειρητικής οπτικής οξύτητας, αλλά και να φανούν χρήσιμοι στη λήψη έγκαιρων και κατάλληλων θεραπευτικών αποφάσεων. Οι διαταραχές της λειτουργικότητας αλλά και της αρχιτεκτονικής των ανωτέρω δομών επηρεάζουν την έκβαση της όρασης σε βαθμό ανάλογο με τη βαρύτητα της προσβολής και της χρονιότητας της πάθησης και καθορίζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.