Η ποιότητα του ερωτικού δεσμού των μητέρων με το σύντροφό τους, το γονεϊκό στυλ των μητέρων και η συναισθηματική, η κοινωνική και η γνωστική ανάπτυξη των παιδιών

Abstract

Η παρούσα διατριβή διερεύνησε την ποιότητα του ερωτικού δεσμού τωνμητέρων με το σύντροφό τους, το γονεϊκό στυλ και τις συναισθηματικές, τιςκοινωνικές και τις γνωστικές δυσκολίες/ικανότητες των παιδιών. Οι κύριοι άξονεςτων υποθέσεων που διατυπώθηκαν αφορούσαν α) Τον ερωτικό δεσμό των μητέρωνμε το σύντροφό τους σε σχέση με το γονεϊκό στυλ, β) Τις άμεσες και τις έμμεσεςπροεκτάσεις του ερωτικού δεσμού των μητέρων στη συναισθηματική, την κοινωνικήκαι την γνωστική ανάπτυξη των παιδιών και γ) το γονεϊκό στυλ των μητέρων σεσχέση με τη συναισθηματική, την κοινωνική και τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών.Αναλυτικότερα, η ποιότητα του ερωτικού δεσμού των μητέρων με το σύντροφό τουςαξιολογήθηκε με βάση τα επίπεδα του άγχους και τα επίπεδα της αποφυγής πουβιώνουν οι μητέρες στην ερωτική τους σχέση. Αντίστοιχα, το γονεϊκό στυλ τωνμητέρων αξιολογήθηκε ως προς το βαθμό στον οποίο κάθε μητέρα επιδεικνύει τουποστηρικτικό, το αυταρχικό και το επιτρεπτικό γονεϊκό στυλ. Οι παράγοντες τηςσυναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών, στους οποίους εστίασε η παρούσα έρευναείναι το άγχος και η κατάθλιψη των παιδιών. Επίσης, η κοινωνική ανάπτυξη τωνπαιδιών εξετάστηκε με γνώμονα τα επίπεδα των κοινωνικών προβλημάτων, τηςεπιθετικότητας και της παραβατικότητας που αυτά εκδηλώνουν. Τέλος, οιπαράμετροι της γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών, στις οποίες επικεντρώθηκε ηπαρούσα μελέτη είναι τα προβλήματα σκέψης, τα προβλήματα προσοχής, η οπτικήκαι η ακουστική βραχύχρονη μνήμη και η αριθμητική ικανότητα των παιδιών.Στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν 137 γυναίκες ηλικίας 29-56 ετών και ταπαιδιά τους ηλικίας 11-12 ετών. Οι μητέρες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για τηνποιότητα του ερωτικού δεσμού και το γονεϊκό στυλ. Αντίστοιχα, στα παιδιάχορηγήθηκαν ερωτηματολόγια και δοκιμασίες, με τα οποία αξιολογήθηκαν οισυναισθηματικές, οι κοινωνικές και οι γνωστικές δυσκολίες και ικανότητές τους.Η παρούσα μελέτη αποτελεί την πρώτη προσπάθεια διερεύνησης τηςποιότητας του ερωτικού δεσμού και του γονεϊκού στυλ της μητέρας σε σχέση μεπαραμέτρους που αφορούν ταυτόχρονα τη συναισθηματική, την κοινωνική και τηγνωστική ανάπτυξη των παιδιών. Ένα άλλο καινοτόμο σημείο της παρούσας μελέτηςσχετίζεται με το ότι τα δεδομένα για το συναισθηματικό δεσμό και το γονεϊκό στυλαντλήθηκαν από τις μητέρες, ενώ τα δεδομένα για τις συναισθηματικές, τιςκοινωνικές και τις γνωστικές δυσκολίες των παιδιών αντλήθηκαν από τα παιδιά. Μετον τρόπο αυτό, τα χαρακτηριστικά των μητέρων και οι απόψεις τους γύρω από τοθέμα του συναισθηματικού δεσμού και του γονεϊκού στυλ δεν επηρέασαν την εικόναπου σχηματίστηκε όσον αφορά τις συναισθηματικές, τις κοινωνικές και τις γνωστικέςδυσκολίες των παιδιών.Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της διατριβής, οι περισσότερο ασφαλείςμητέρες τείνουν να είναι περισσότερο υποστηρικτικές απέναντι στα παιδιά τους.Αντίθετα, οι μητέρες που βιώνουν υψηλότερα επίπεδα άγχους ή/και αποφυγήςυιοθετούν συχνότερα το αυταρχικό γονεϊκό στυλ. Επίσης, οι μητέρες που βιώνουνυψηλότερα επίπεδα άγχους τείνουν να είναι περισσότερο επιτρεπτικές απέναντι σταπαιδιά τους. Ταυτόχρονα διαπιστώθηκε ότι η ποιότητα του ερωτικού δεσμού τωνμητέρων με το σύντροφό τους επηρεάζει έμμεσα συγκεκριμένες παραμέτρους τηςανάπτυξης των παιδιών. Συγκεκριμένα, η συναισθηματική ανασφάλεια των μητέρωνσυνδέεται έμμεσα με τα συμπτώματα κατάθλιψης των παιδιών δια μέσω τουαυταρχικού γονεϊκού στυλ. Επίσης η συναισθηματική ανασφάλεια των μητέρωνεπηρεάζει έμμεσα τα κοινωνικά προβλήματα των παιδιών δια μέσω του γονεϊκούστυλ. Σύμφωνα με άλλο εύρημα της παρούσας εργασίας το άγχος στο δεσμό τωνμητέρων σχετίζεται έμμεσα με τα επίπεδα της επιθετικότητας και τηςπαραβατικότητας των παιδιών δια μέσω του επιτρεπτικού γονεϊκού στυλ. Όσοναφορά το γνωστικό τομέα της ανάπτυξης των παιδιών, τα προβλήματα προσοχήςείναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζεται έμμεσα από το άγχος των μητέρων διαμέσω του γενικού διαμεσολαβητικού παράγοντα του γονεϊκού στυλ. Τέλος,διαπιστώθηκε ότι όσο πιο επιτρεπτική τείνει να είναι μία μητέρα, τόσο πιο πιθανόείναι το παιδί της να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά.Με βάση τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την παρούσα μελέτη,επιβεβαιώνεται πόσο άρρηκτα συνδεδεμένοι είναι ο συντροφικός/συζυγικός ρόλοςκαι ο γονεϊκός ρόλος της Ελληνίδας μητέρας. Ταυτόχρονα, ενισχύεται η άποψη ότικατά το σχεδιασμό μίας θεραπευτικής παρέμβασης που αποσκοπεί στηναντιμετώπιση δυσκολιών που εντοπίζονται είτε στη σχέση γονέων-παιδιών είτε στηγενικότερη ανάπτυξη των παιδιών είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη η ποιότητατου ερωτικού δεσμού των γονέων. Συνοψίζοντας, τα ευρήματα της παρούσας μελέτηςμπορούν να αποβούν ιδιαίτερα χρήσιμα κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή οδηγιών που απευθύνονται σε γονείς στα πλαίσια προγραμμάτων συμβουλευτικήςγονέων. Σύμφωνα με τα προγράμματα αυτά, το επιτρεπτικό και το αυταρχικό γονεϊκόστυλ αντανακλούν τις κυρίαρχες γονεϊκές στάσεις και τις συμπεριφορές που κρίνεταισκόπιμο να περιορίζουν ή να αποφεύγουν οι γονείς κατά την πρόληψη και τηναντιμετώπιση των συναισθηματικών και των κοινωνικών δυσκολιών των παιδιώντους.