Λοιμώξεις στην ιδιοπαθή φλεγμονώδη πάθηση των εντέρων

Abstract

Introduction: Inflammatory Bowel Disease (Inflammatory Bowel Disease-IBD) is a disease that has a direct involvement with infectious agents and infections, both in its pathogenesis and in its ongoing clinical course. Aim: The aim of the present study was to explore infections in IBD patients monitored for the past 30 years. Methods: This is a retrospective study through the records of the Gastroenterology Dept. of the General University Hospital of Ioannina, Greece and the associated Outpatient Clinic. In this study we included patients treated in the Gastroenterology Dept. and the 1st Internal Medicine Dept. of the General University Hospital of Ioannina, the “G. Hadjicostas” General Hospital of Ioannina and gastroenterologists of the District between 1982-2012. Results: Out of a total of 527 cases with IBD examined 42.7% (n=225) experienced an infection. The most prevalent cause of infections per disease in both subsets of patients was the bacterial factor, in particular in patients with Crohn’s Disease (Crohn’s Disease-CD) at a percentage of 38.7%, while in patients with Ulcerative Colitis (Ulcerative Colitis-UC) at a higher percentage of 42%. Half of the patients (51.1%) experienced an infection 1 time, 22.6% 2 times, 15.6% 3 times and 10.9% more than 4 times. Patients with UC had more infections than CD patients and indeterminate colitis (Indeterminate Colitis-IC), statistically non-significant (57% vs 42.1% vs 33.3%, p=0.149). Τhe frequency of incidence of infections showed that the gastrointestinal tract was infected at 98.2% of the patients, the skin at 38.3%, the upper respiratory tract at 27.7% and the urinary tract at 16.8%. In relation to the infestation of the gastrointestinal tract, which is the main organ of IBD expression, 45.9% were bacterial etiology infections. Out of all patients, 39.6% had to be admitted to the hospital and to treat the infection in hospital due to the severity of the disease, with an average duration of hospitalization of 11,1 (±9) days, while in case of a gastrointestinal associated infection the hospital stay duration increased in average by 3 days (13.6±3.4). A positive correlation was found between treatment with azathioprine and the risk of viral infection (29.6%, p=0.031). The percentage of 37.5% of the patients receiving mesalazine experienced an infection 1 time, 29.3% of the patients receiving azathioprine experienced an infection 2 times, 41.7% of methotrexate-treated patients showed an infection 4 times, as 40% of the patients receiving Infliximab, statistically significant (p= 0.001, p=0.001, p=0.006, p=0.002, respectively). Finally, 4.9% of the patients experienced tuberculosis. Conclusion: The incidence of infections in these patients is frequent. In order to best address them the scientific team must be alert; therefore the best treatment will be proposed. Patients should be informed about the risks of developing an infection and be trained in prevention methods.

Εισαγωγή: Η Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου (Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου-ΙΦΝΕ) αποτελεί μια νοσογόνο κατάσταση, η οποία έχει άμεση εμπλοκή με μολυσματικούς παράγοντες και λοιμώξεις σε ότι αφορά στην αιτιοπαθογένειά της και στην εξελισσόμενη κλινική της πορεία. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των λοιμώξεων σε ασθενείς με ΙΦΝΕ, οι οποίοι παρακολουθούνταν τα τελευταία 30 χρόνια. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε αναδρομική μελέτη καταγραφής, μέσα από τα αρχεία της Γαστρεντερολογικής Κλινικής και του αντίστοιχου Εξωτερικού Ιατρείου. Στη μελέτη συμπεριλήφθησαν ασθενείς με ΙΦΝΕ, οι οποίοι παρακολουθούνταν στην Γαστρεντερολογική Κλινική και την Α΄ Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων, το Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων "Γ. Χατζηκώστα", καθώς και από τους Γαστρεντερολόγους της Υγειονομικής Περιφέρειας, μεταξύ των ετών 1982-2012. Αποτελέσματα: Από το σύνολο των 527 περιστατικών με ΙΦΝΕ που ελέγχθηκαν, το 42,7%, (n=225) εμφάνισαν λοίμωξη. Επικρατέστερο αίτιο λοίμωξης ανά ασθένεια και στις δύο υποκατηγορίες ασθενών αποδείχθηκε ο βακτηριακός παράγοντας, συγκεκριμένα στους ασθενείς με νόσο Crohn (Crohn’s Disease-CD) σε ποσοστό 38,7%, ενώ στους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα (Ulcerative Colitis-UC) σε μεγαλύτερο ποσοστό 42%. Οι μισοί ασθενείς (51.1%) παρουσίασαν λοίμωξη 1 φορά, το 22,6% 2 φορές, το 15,6% 3 φορές και το 10,9% πάνω από 4 φορές. Οι ασθενείς με UC παρουσίασαν περισσότερες λοιμώξεις σε σχέση με τους ασθενείς με CD και αδιευκρίνιστη κολίτιδα (Indeterminate Colitis-IC) χωρίς όμως, στατιστική σημαντικότητα (57% vs 42.1% vs 33.3%, p=0.149). Η καταγραφή κατά φθίνουσα συχνότητα επί του ποσοστού λοιμώξεων κατέδειξε ότι προσβλήθηκε το γαστρεντερικό σύστημα στο 98.2% των ασθενών, στο 38.3% το δέρμα, στο 27.7% το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα και στο 16.8% το ουροποιητικό σύστημα. Ιδιαίτερα, σε σχέση με την προσβολή του γαστρεντερικού συστήματος, το οποίο είναι κύριο όργανο έκφρασης της ΙΦΝΕ, το 45.9% των λοιμώξεων ήταν βακτηριακής αιτιολογίας. Από το σύνολο των ασθενών, το 39.6% χρειάσθηκε να εισαχθεί στο νοσοκομείο και να αντιμετωπιστεί η λοίμωξη ενδονοσοκομειακά, λόγω βαρύτητας της νόσου, με μέση διάρκεια νοσηλείας τις 11,1 (±9) ημέρες, ενώ η προσβολή του γαστρεντερικού συστήματος συνοδεύτηκε με αύξηση του μέσου όρου ημερών νοσηλείας κατά περίπου 3 ημέρες (13,6±3,4). Βρέθηκε θετική συσχέτιση μεταξύ της θεραπείας με αζαθειοπρίνη και του κινδύνου για ιογενή λοίμωξη (29.6%, p=0.031). Το 37.5% των ασθενών που ελάμβανε μεσαλαζίνη εμφάνισε 1 φορά λοίμωξη, το 29.3% των ασθενών που ελάμβανε αζαθειοπρίνη εμφάνισε 2 φορές, το 41.7% των ασθενών που ελάμβανε μεθοτρεξάτη εμφάνισε 4 φορές, όπως και το 40% των ασθενών που ελάμβανε Infliximab, ευρήματα με στατιστική σημαντικότητα (p=0,001, p=0,001, p=0,006, p=0,002, αντίστοιχα). Τέλος, το 4.9% των ασθενών εμφάνισε φυματίωση. Συμπεράσματα: Η εμφάνιση λοιμώξεων σε αυτούς τους ασθενείς είναι συχνή και για τη βέλτιστη αντιμετώπισή τους οφείλει η επιστημονική ομάδα να βρίσκεται σε εγρήγορση για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τους κινδύνους ανάπτυξης λοίμωξης και να εκπαιδεύονται στους τρόπους πρόληψης.