Πρόγραμμα συμβουλευτικής παρέμβασης πρωτογενούς πρόληψης των εξαρτήσεων σε φοιτητές / τριες που διανύουν την περίοδο της αναδυόμενης ενηλικίωσης

Abstract

The present study investigated the effect of a preventive substance abuse counselling intervention program on Greek university students going through the period of emerging adulthood. More specifically, its primary purpose was to examine whether the present intervention can improve their views and increase their knowledge about substances as well as strengthen their group skills. Furthermore, it examined the group climate as an effectiveness factor of the intervention, and the evaluation of the intervention process. The role of the coordinator as an effectiveness factor of the intervention, as well as, the role of the observers as evaluators were also examined. The intervention, lasting thirty hours, consisted of topics such as: emerging adulthood, addiction, causes and consequences of substance abuse, the philosophy of prevention as well as training in social and personal skills related to substance use. In order to evaluate the intervention, a questionnaire was administered pre and post intervention, measuring views, knowledge relative to substance use and a measure evaluating students’ group skills. In addition a questionnaire evaluating the group climate and the intervention process was administered at the end of the intervention program. The comments of two, independent and especially trained observers, who were present at the group meetings, were also used. The research sample consisted of seventy five students of which thirty eight participated in the intervention and the other thirty seven in the control group. Results indicated that the participants’ views and knowledge relative to substances improved and their group skills were strengthened after having participated in this intervention. Furthermore, the group climate and the coordinator seemed to have influenced positively the intervention effectiveness. The overall evaluation of the intervention was very positive and the presence of the two independent observers was particularly useful for the collection of data allowing for a better analysis of the group process. Results are being discussed in terms of their usefulness for designing and evaluating preventive interventions addressed to young adults. Special emphasis is placed on the way in which the effectiveness of similar processes is evaluated, reinforcing the need for evidence-based interventions.

Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκε η επίδραση μιας συμβουλευτικής παρέμβασης πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών σε Έλληνες φοιτητές που διανύουν την περίοδο της αναδυόμενης ενηλικίωσης. Πιο συγκεκριμένα, βασικός της στόχος ήταν να εξετάσει εάν η παρούσα παρέμβαση μπορεί να βελτιώσει τις απόψεις και να αυξήσει τις γνώσεις των φοιτητών για τις εξαρτησιογόνες ουσίες καθώς και να ενισχύσει τις ομαδικές τους δεξιότητες. Εξέτασε ακόμη το κλίμα της ομάδας ως παράγοντα αποτελεσματικότητας της παρέμβασης και την αξιολόγηση της διαδικασίας της παρέμβασης. Παράλληλα αξιολογήθηκε ο ρόλος του συντονιστή ως παράγοντας αποτελεσματικότητας της παρέμβασης καθώς επίσης και ο ρόλος των παρατηρητών ως αξιολογητές της. Η παρέμβαση, διάρκειας τριάντα ωρών και μιας τρίωρης επαναληπτικής συνάντησης, περιελάμβανε θέματα όπως: η αναδυόμενη ενηλικίωση, η εξάρτηση, αίτια και συνέπειες της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, η φιλοσοφία της πρόληψης καθώς και εξάσκηση στις κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες που σχετίζονται με τη χρήση. Για τους σκοπούς της αξιολόγησης της παρέμβασης χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο διερεύνησης απόψεων, γνώσεων σχετικά με τις εξαρτησιογόνες ουσίες και αξιολόγησης των ομαδικών δεξιοτήτων των φοιτητών πριν και μετά την παρέμβαση, καθώς επίσης και ένα ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του κλίματος της ομάδας και της διαδικασίας της παρέμβασης μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν τα σχόλια δυο, κατάλληλα εκπαιδευμένων, ανεξάρτητων παρατηρητών οι οποίοι, ήταν παρόντες στις ομαδικές συναντήσεις. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν εβδομήντα πέντε φοιτητές, εκ των οποίων οι τριάντα οκτώ συμμετείχαν στην παρέμβαση ενώ οι άλλοι τριάντα επτά αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου.Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι απόψεις και οι γνώσεις των συμμετεχόντων αναφορικά με τις εξαρτησιογόνες ουσίες βελτιώθηκαν μετά τη συμμετοχή τους στην παρέμβαση, ενώ ενισχύθηκαν οι ομαδικές τους δεξιότητες. Επιπλέον, το κλίμα της ομάδας και ο συντονιστής φάνηκε να επιδρούν θετικά στην αποτελεσματικότητα της παρέμβασης. Η συνολική αξιολόγηση της παρέμβασης ήταν πολύ θετική ενώ βρέθηκε ακόμη ότι η παρουσία των ανεξάρτητων παρατηρητών ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη για τη συλλογή στοιχείων που επιτρέπουν την καλύτερη ανάλυση της ομαδικής διαδικασίας. Τα ευρήματα της έρευνας συζητούνται ως προς τη χρησιμότητά τους για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση προληπτικών παρεμβάσεων που απευθύνονται σε νεαρούς ενήλικες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο με τον οποίο αξιολογείται η αποτελεσματικότητα παρόμοιων διαδικασιών ενισχύοντας την ανάγκη για παρεμβάσεις βασισμένες σε ερευνητικά δεδομένα.