Ο ρόλος της δημιουργικής κίνησης στη διδασκαλία θεμάτων υγείας στην προσχολική και σχολική φυσική αγωγή

Abstract

Creative movement can influence critical thinking, use of cognitive strategies, and better understanding of the self. Thus, the use of teaching methods that promote creative movement in physical education lessons is highly recommended. Past evidence has shown that creative movement has a positive association with preschool and primary school pupils’ learning. Still, the majority of past evidence has focused on the investigation of the effect of creative movement on motor skills learning and social skills development. On the other hand, there is a paucity of research examining the effect of creative movement on knowledge acquisition and the development of movement-related cognition and beliefs. The present thesis was designed to address this gap. The aim of the thesis was to investigate the effect of a creative movement physical education program on the acquisition of knowledge about health and on the development of positive attitudes towards exercise and healthy nutrition of preschool and primary school pupils. To achieve this objective three studies were performed. The aim of Study 1 was to develop a creative movement physical education program based on health nutrition and exercise related cues and test its effectiveness in promoting preschool pupils’ creative movement. The sample comprised 101 preschool pupils (Mage = 4.71, SD = .47), assigned into the intervention and control groups. The creative movement program was implemented in the intervention group, whereas pupils in the control group attended typical physical education lessons. Pupils performed a test of motor creativity before and immediately after the intervention/physical education lessons. The results of the analyses demonstrated that pupils in the intervention group reported higher scores on creative movement as compared to those in the control group. Study 2 examined the effect of the creative movement program on knowledge acquisition about health and attitudes towards healthy nutrition and exercise on preschool pupils. The sample of the study consisted of 138 preschool pupils (Mage = 4.78, SD = .42), assigned into the intervention and control groups. Intervention group pupils attended the creative movement program for 12 lessons, whereas those in control group attended typical physical education lessons. Before and immediately after the intervention program/typical physical education lessons pupils performed a motor creativity test and, along with their teachers, completed a survey about health knowledge and attitudes towards healthy nutrition and exercise. The results of the analyses indicated that pupils in the intervention group scored higher on motor creativity and knowledge about health in comparison to pupils in the control group. No significant differences emerged for attitudes towards healthy nutrition and exercise. Study 3 investigated the effectiveness of the motor creativity program on knowledge acquisition about health and attitudes towards healthy nutrition and exercise in primary school pupils. In Study 3, 112 primary school pupils (M = 6.19, SD = .37), participated. Pupils were assigned in the intervention and control groups. The same procedure with Study 2 was followed. The results of the analyses showed increased motor creativity and knowledge about health following the intervention compared to the control group, whereas no significant differences emerged for attitudes towards healthy nutrition and exercise. The findings of all three studies demonstrate the potential of physical education lessons to promote pupils’ motor creativity and, in parallel, contribute in increasing their knowledge about health.

Η δημιουργική κίνηση μπορεί να επηρεάσει την κριτική σκέψη, τη χρήση γνωστικών στρατηγικών και την καλύτερη κατανόηση του εαυτού. Για το λόγο αυτό προτείνεται η χρήση διδακτικών μεθόδων και μέσων που προάγουν τη δημιουργική κίνηση στο μάθημα φυσικής αγωγής. Ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η δημιουργική κίνηση έχει θετική επίδραση στη μάθηση μαθητών/τριών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Ωστόσο, η πλειοψηφία των ερευνών έχει διερευνήσει την επίδραση της δημιουργικής κίνησης στη μάθηση κινητικών δεξιοτήτων και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Αντίθετα, απουσιάζουν μελέτες που εξετάζουν την επίδραση της δημιουργικής κίνησης στην απόκτηση γνώσεων και στη διαμόρφωση σχετικών με την κίνηση αντιλήψεων και πεποιθήσεων. Για να καλύψει αυτό το κενό, η παρούσα διατριβή σχεδιάστηκε για να εξετάσει την επίδραση ενός προγράμματος διδασκαλίας μέσω δημιουργικής κίνησης στην απόκτηση γνώσεων για την υγεία και στη διαμόρφωση θετικών στάσεων για την υγιεινή διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα σε μαθητές/τριες προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού εκπονήθηκαν τρεις μελέτες. Στην πρώτη μελέτη δημιουργήθηκε ένα πρόγραμμα που εμπεριείχε θέματα σχετικά με την υγιεινή διατροφή και την άσκηση, και εξετάσθηκε η αποτελεσματικότητα του στην ανάπτυξη της δημιουργικής κίνησης μαθητών/τριών προσχολικής ηλικίας. Στη μελέτη συμμετείχαν 101 μαθητές/τριες προσχολικής ηλικίας (Mηλικίας = 4.71, ΤΑ = .47), οι οποίοι χωρίσθηκαν στις ομάδες παρέμβασης και ελέγχου. Στην ομάδα παρέμβασης εφαρμόσθηκε το πρόγραμμα δημιουργικής κίνησης για 12 μαθήματα, ενώ η ομάδα ελέγχου συμμετείχε στα τυπικά μαθήματα φυσικής αγωγής. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι μαθητές/τριες της ομάδας παρέμβασης εμφάνισαν υψηλότερες τιμές στη δημιουργική κίνηση σε σχέση με τους μαθητές/τριες της ομάδας ελέγχου. Η δεύτερη μελέτη εξέτασε την επίδραση του προγράμματος δημιουργικής κίνησης στην απόκτηση γνώσεων για την υγεία και στη διαμόρφωση θετικών στάσεων για την υγιεινή διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Στη μελέτη συμμετείχαν 138 μαθητές/τριες προσχολικής αγωγής (Mηλικίας = 4.78, ΤΑ = .42), οι οποίοι χωρίστηκαν στις ομάδες παρέμβασης και ελέγχου. Οι μαθητές/τριες της ομάδας παρέμβασης συμμετείχαν στο πρόγραμμα δημιουργικής κίνησης για 12 μαθήματα ενώ αυτοί της ομάδας ελέγχου έκαναν αντίστοιχα μαθήματα τυπικής φυσικής αγωγής. Πριν και μετά την παρέμβαση οι μαθητές/τριες εκτέλεσαν μια δοκιμασία δημιουργικής κίνησης και με τη συνεργασία των εκπαιδευτικών απάντησαν σε μια κλίμακα γνώσεων για την υγεία και μια κλίμακα στάσεων προς την υγιεινή διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι μαθητές/τριες της ομάδας παρέμβασης εμφάνισαν υψηλότερες τιμές δημιουργικής κίνησης και περισσότερες γνώσεις για την υγεία σε σχέση με τους μαθητές/τριες της ομάδας ελέγχου. Δεν εμφανίστηκαν διαφορές στις στάσεις προς την υγιεινή διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Η τρίτη μελέτη εξέτασε την αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος φυσικής αγωγής στις γνώσεις και αντιλήψεις μαθητών/τριών πρώτης σχολικής ηλικίας. Στη μελέτη συμμετείχαν 112 μαθητές/τριες δημοτικού σχολείου (M = 6.19, SD = .37), που χωρίστηκαν σε ομάδες παρέμβασης και ελέγχου. Ακολουθήθηκε η ίδια διαδικασία με τη δεύτερη μελέτη. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν αύξηση της δημιουργικής κίνησης και των γνώσεων για την υγεία στην ομάδα παρέμβασης σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, ενώ δεν εμφανίστηκαν διαφορές στις στάσεις των μαθητών/τριών. Τα ευρήματα των τριών μελετών καταδεικνύουν τη δυνατότητα του μαθήματος φυσικής αγωγής να προάγει τη δημιουργική κίνηση των μαθητών/τριών και παράλληλα να συμβάλει στην αύξηση των γνώσεών τους για την υγεία.