Ο ρόλος της οργάνωσης και διοίκησης για ένα αποτελεσματικό σχολείο: οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο

Abstract

The purpose of this research was to investigate the perceptions of teachers about thefeatures that improve the effectiveness of secondary school education in Cyprusunder the perspective of the organization and its administration.In the theoretical part of this study there is a presentation of the main principles ofmanagement science and the theory on effectiveness-quality. Also there is a study ofthe legal framework of the organization and operation of secondary education inCyprus.The structural and functional characteristics of the school are the main areas ofinvestigation of the school effectiveness. These attributes are encoded under themain components of the school, which are: leadership and management of theschool, organization and structure of the school, the teacher and the school operation,the school environment and climate and the students.Based on these data an empirical survey sample was designed and conducted onsecondary school teachers in Cyprus. The main research question was: whatelements compose effective secondary school and what organizational andadministrative practices can make it more effective?The empirical data were analyzed and presented with the use of statistical analysisand were recorded in frequencies tables in the form of a numeric variable and calculation of statistical variables such as central tendency and dispersion. In order topresent the multidimensional side of the school organization and to comprehend theschool system, the following are presented: correlations between the parties of schoolorganization, classification of statements for the conceptual identification of schooleffectiveness, leadership behavior that determines the effective school and describesthe situation in the school, analysis of data by multidimensional scaling and factorsanalyses.The research findings are important because they can contribute in determining theschool effectiveness and can help to fix organizational and administrative practices,which are necessary to strengthen the school effectiveness. The findings highlight thecomplexity of factors that contribute to the creation of an effective school.The main findings of the survey are summarized as follows: The school effectiveness from a conceptual point of view is expressed to a greatextent in the following order, by:· the student,· the environment and climate of the school,· the teacher and the school's operation,· the leadership - management of the school· the organization and structure of the school. The school effectiveness in terms of its status is reflected in order by the operation of the school· the leadership and management of the school· the environment and climate of the school Teachers rank as more important in order:· The leadership – management of the school· the teacher and the operation of the school· the organization and structure of the school· the student,· the environment and climate of the school, All the components of the school determine to a great extent the effectiveness ofthe school, both in a conceptual aspect as well as in practice to reflect theexisting situation. Thus it validates the systemic approach of the school and confirms the complexity of determining effectiveness. Concerning the leadership style of conduct, effective school is determined in agreater extent by the administrative management style, followed by the equity –democratic style. In practice, concerning the leadership style, the situation isportrayed by the humanitarian form of behavior. Standardization does not characterize secondary school either in administrativematters, or on issues of teaching and pedagogical approaches. In the factor analysis that was made the first factor refers to the activation of thepupil and generally in the quality work that needs to be done and concerns theactual needs of the pupil. The second factor refers to the organizational andadministrative capacity of the principal of the school. There is room for improvement in the effectiveness of the school, in accordancewith the conceptual identification and mapping of the current situation.Further it is noticed:The peculiarity of the organization of the school and the importance ofmanagement in the effectiveness of the secondary school.The complexity of the effectiveness of the school, since the teachers give to a greatnumber of characteristics a high degree of contribution to the effectiveness of theschool.In schools we are dealing mainly with human beings that is why special attentionshould be given to management through emotions.Effective leaders, make use of their influence, in order to inspire and guide allmembers of the school organization, employees and students to act according thesituation. The effective school is identified through its students, and characterized by itsleadership and management.We believe that this research could add a bit into the definition andimplementation of the educational policy, so that we can have more effective schools.

Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτέλεσε η διερεύνηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών για τα χαρακτηριστικά που βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα του σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο υπό την οπτική της οργάνωσης και της διοίκησής του.Στο θεωρητικό μέρος της μελέτης αυτής γίνεται παρουσίαση των κυριότερων αρχών της διοικητικής επιστήμης. Επίσης μελετάται το θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας του σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο.Τα δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του σχολείου, αποτελούν τα βασικά πεδία διερεύνησης της αποτελεσματικότητας του σχολείου. Τα χαρακτηριστικά αυτά κωδικοποιούνται κάτω από τις κύριες συνιστώσες του σχολείου: την ηγεσία και τη διεύθυνση του σχολείου, την οργάνωση και τη δομή του σχολείου, τον εκπαιδευτικό και τη λειτουργία του σχολείου, το περιβάλλον και το κλίμα του σχολείου και τους μαθητές. Με βάση αυτά τα δεδομένα σχεδιάσθηκε και πραγματοποιήθηκε εμπειρική δειγματοληπτική έρευνα σε εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε σχολεία της Κύπρου, με κύριο ερώτημα: ποια στοιχεία συνθέτουν το αποτελεσματικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ποια οργανωτική και διοικητική πρακτική μπορεί να το κάνει πιο αποτελεσματικό;Τα εμπειρικά δεδομένα αναλύθηκαν και παρουσιάζονται με τη χρήση στατιστικής ανάλυσης και καταγράφονται σε πίνακες συχνοτήτων με τη μορφή αριθμητικής μεταβλητής και υπολογισμό στατιστικών μέτρων κεντρικής τάσης και διασποράς. Για την καλύτερη παρουσίαση της πολυδιάστατης όψης της σχολικής οργάνωσης και την κατανόηση του συστήματός της, παρουσιάζονται: συσχετισμοί των μερών της σχολικής οργάνωσης, κατάταξη των δηλώσεων για τον εννοιολογικό προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας του σχολείου, οι ηγετικές μορφές συμπεριφοράς που προσδιορίζουν το αποτελεσματικό σχολείο και περιγράφουν την κατάσταση στο σχολείο, ανάλυση των δεδομένων με χρήση της μεθόδου της πολυδιαστατικής κλιμάκωσης και παραγοντικές αναλύσεις.Τα ευρήματα της έρευνας είναι σημαντικά γιατί μπορούν να συνεισφέρουν στον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας του σχολείου και βοηθούν στην αποτύπωση της οργανωτικής και διοικητικής πρακτικής, η οποία είναι αναγκαία σε κάθε προσπάθεια ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας του σχολείου. Επίσης αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των παραγόντων που συμβάλλουν στη δημιουργία αποτελεσματικού σχολείου.Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας συνοψίζονται στα ακόλουθα: Η αποτελεσματικότητα του σχολείου από εννοιολογική άποψη προσδιορίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό κατά σειρά από:o το μαθητή,o το περιβάλλον και κλίμα του σχολείου,o τον εκπαιδευτικό και τη λειτουργία του σχολείου,o την ηγεσία – διεύθυνση του σχολείου καιo την οργάνωση και δομή του σχολείου. Η αποτελεσματικότητα του σχολείου σε ότι αφορά την κατάστασή του αποτυπώνεται κατά σειρά από:o τη λειτουργία του σχολείουo την ηγεσία και τη διεύθυνση του σχολείου το περιβάλλον και το κλίμα του σχολείου Οι εκπαιδευτικοί ιεραρχούν ως περισσότερο σημαντικά κατά σειρά:o την ηγεσία – διεύθυνση του σχολείουo τον εκπαιδευτικό και τη λειτουργία του σχολείουo την οργάνωση και δομή του σχολείουo το μαθητή,o το περιβάλλον και κλίμα του σχολείου, Όλα τα συστατικά στοιχεία του σχολείου προσδιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητα του σχολείου, τόσο από εννοιολογική άποψη, όσο και στην πράξη αποτυπώνοντας την υπάρχουσα κατάσταση. Έτσι εγκυροποιείται η συστημική προσέγγιση του σχολείου και επιβεβαιώνεται η πολυπλοκότητα προσδιορισμού της αποτελεσματικότητας. Σε ότι αφορά τα ηγετικά στυλ συμπεριφοράς το αποτελεσματικό σχολείο προσδιορίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από το διαχειριστικό στυλ διοίκησης και ακολούθως από το συμμετοχικό – δημοκρατικό. Στην πράξη, σε ότι αφορά το ηγετικό στυλ, η κατάσταση αποτυπώνεται από την ανθρωπιστική μορφή συμπεριφοράς. Η τυποποίηση δε χαρακτηρίζει το σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τόσο σε διοικητικά θέματα, όσο και σε θέματα διδασκαλίας και παιδαγωγικής προσέγγισης. Στη παραγοντική ανάλυση που έγινε ο πρώτος παράγοντας αναφέρεται στην ενεργοποίηση του μαθητή και γενικά στην ποιοτική εργασία που χρειάζεται να γίνεται και αφορά τις πραγματικές ανάγκες του και ο δεύτερος παράγοντας στην οργανωτική και διοικητική ικανότητα της διεύθυνσης του σχολείου. Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του σχολείου,σύμφωνα με τον εννοιολογικό προσδιορισμό και την αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης.Ακόμη σημειώνεται:Η ιδιαιτερότητα της σχολικής οργάνωσης καθώς και η σημαντικότητα της διοίκησης στην αποτελεσματικότητα του σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.Η πολυπλοκότητα της αποτελεσματικότητας του σχολείου, αφού οι εκπαιδευτικοί αποδίδουν σε πλήθος χαρακτηριστικών σημαντικό βαθμό συμμετοχής στην αποτελεσματικότητά του. Στα σχολεία έχουμε να κάνουμε κυρίως με ανθρώπους και για αυτό χρειάζεται να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη διοίκηση μέσω συναισθημάτων.Οι αποτελεσματικοί ηγέτες, κάνουν χρήση της επιρροής τους, ώστε να εμπνέουν και καθοδηγούν όλα τα μέλη της σχολικής οργάνωσης, εργαζόμενους και μαθητές και να ενεργούν κατά περίπτωση.Το αποτελεσματικό σχολείο προσδιορίζεται κατά πρώτο από τους μαθητές του,όμως η ηγεσία και η διεύθυνσή του το χαρακτηρίζουν.Πιστεύουμε ότι με την έρευνα προστίθεται ένα λιθαράκι στον καθορισμό και την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματικά σχολεία.