Παράγοντες που επηρεάζουν τις επαγγελματικές επιλογές μαθητών λυκείου με μαθησιακές δυσκολίες

Abstract

The present research investigates the factors that influence learning disabled high school students career choices. Moreover the research presents the levels of: a) total, general, academic and social self esteem, b) career interests and c) career self efficacy. Two groups were constituted. The first group includes learning disabled while the second group includes general population students.742 students participated in the research. Moreover 342 students were diagnosed by official assessment centres (KE.D.D.Y) as students with special learning disabilities-dyslexia (percentage 46,63% of the sample) and 396 on the other hand non learning disabled students (percentage of 53, 36% of sample). 248 of the learning disabled students are boys (percentage 71, 67% of the sample) while 98 learning disabled students are girls (percentage 28, 32% of the sample). On the other hand 246 non learning disabled students are boys (percentage 62,12%) while 150 non learning disabled students are girls (percentage 37,87% of the sample ).The following questionnaires were administered: a) Questionnaire of demographic characteristics. b) Culture-Free Self Esteem Inventory for children (CASEY - B). c) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career Interests (2007). d) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career self efficacy (2007). As far as it concerns self esteem, learning disabled students present, compared to the non learning disabled students, statistically significant, lower level of total and academic self esteem. On the other hand learning disabled students (boys), compared to the general population group, do not present statistically significant differences in any type of self esteem (total, general, academic and social). Moreover learning disabled girls, compared to the general population students, present statistically significant, lower level of total and general self esteem type.Furthermore L.D. students, present statistically significant differences only for realistic and research interests.For example L.D. students, who attend General Lyceum, compared to the students who attend technical studies, present statistically significant higher level of research career interests.Moreover L.D. students who attend technical studies, compared to LD students who attend general studies, present statistically significant higher level of realistic career interests The L.D. General Lyceum student’s career interests, are not differentiated from those of general population’s. Statistically significantly differences are presented only for the male students who attend General Lyceum and only for the organisational-conventional type.Statistically significant differences are observed only for the students of technical schools and only for the realistic type of vocational interests. As far as it concerns career self efficacy of L.D. students, (boys and girls) it is worth to be mentioned that general high school students present higher levels of research, enterprising and conventional career self efficacy. On the other hand L.D. students, students (percentage of 53, 36% of sample). 248 of the learning disabled students are boys (percentage 71, 67% of the sample) while 98 learning disabled students are girls (percentage 28, 32% of the sample). On the other hand 246 non learning disabled students are boys (percentage 62,12%) while 150 non learning disabled students are girls (percentage 37,87% of the sample ).The following questionnaires were administered: a) Questionnaire of demographic characteristics. b) Culture-Free Self Esteem Inventory for children (CASEY - B). c) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career Interests (2007). d) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career self efficacy (2007). As far as it concerns self esteem, learning disabled students present, compared to the non learning disabled students, statistically significant, lower level of total and academic self esteem. On the other hand learning disabled students (boys), compared to the general population group, do not present statistically significant differences in any type of self esteem (total, general, academic and social). Moreover learning disabled girls, compared to the general population students, present statistically significant, lower level of total and general self esteem type.Furthermore L.D. students, present statistically significant differences only for realistic and research interests.For example L.D. students, who attend General Lyceum, compared to the students who attend technical studies, present statistically significant higher level of research career interests.Moreover L.D. students who attend technical studies, compared to LD students who attend general studies, present statistically significant higher level of realistic career interests The L.D. General Lyceum student’s career interests, are not differentiated from those of general population’s. Statistically significantly differences are presented only for the male students who attend General Lyceum and only for the organisational-conventional type.Statistically significant differences are observed only for the students of technical schools and only for the realistic type of vocational interests. As far as it concerns career self efficacy of L.D. students, (boys and girls) it is worth to be mentioned that general high school students present higher levels of research, enterprising and conventional career self efficacy. On the other hand L.D. students,students (percentage of 53, 36% of sample). 248 of the learning disabled students are boys (percentage 71, 67% of the sample) while 98 learning disabled students are girls (percentage 28, 32% of the sample). On the other hand 246 non learning disabled students are boys (percentage 62,12%) while 150 non learning disabled students are girls (percentage 37,87% of the sample ).The following questionnaires were administered: a) Questionnaire of demographic characteristics. b) Culture-Free Self Esteem Inventory for children (CASEY - B). c) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career Interests (2007). d) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career self efficacy (2007). As far as it concerns self esteem, learning disabled students present, compared to the non learning disabled students, statistically significant, lower level of total and academic self esteem. On the other hand learning disabled students (boys), compared to the general population group, do not present statistically significant differences in any type of self esteem (total, general, academic and social). Moreover learning disabled girls, compared to the general population students, present statistically significant, lower level of total and general self esteem type.Furthermore L.D. students, present statistically significant differences only for realistic and research interests.For example L.D. students, who attend General Lyceum, compared to the students who attend technical studies, present statistically significant higher level of research career interests.Moreover L.D. students who attend technical studies, compared to LD students who attend general studies, present statistically significant higher level of realistic career interests The L.D. General Lyceum student’s career interests, are not differentiated from those of general population’s. Statistically significantly differences are presented only for the male students who attend General Lyceum and only for the organisational-conventional type.Statistically significant differences are observed only for the students of technical schools and only for the realistic type of vocational interests. As far as it concerns career self efficacy of L.D. students, (boys and girls) it is worth to be mentioned that general high school students present higher levels of research, enterprising and conventional career self efficacy. On the other hand L.D. students,students (percentage of 53, 36% of sample). 248 of the learning disabled students are boys (percentage 71, 67% of the sample) while 98 learning disabled students are girls (percentage 28, 32% of the sample). On the other hand 246 non learning disabled students are boys (percentage 62,12%) while 150 non learning disabled students are girls (percentage 37,87% of the sample ).The following questionnaires were administered: a) Questionnaire of demographic characteristics. b) Culture-Free Self Esteem Inventory for children (CASEY - B). c) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career Interests (2007). d) The Pedagogic Institute’s revised publication Test of Career self efficacy (2007). As far as it concerns self esteem, learning disabled students present, compared to the non learning disabled students, statistically significant, lower level of total and academic self esteem. On the other hand learning disabled students (boys), compared to the general population group, do not present statistically significant differences in any type of self esteem (total, general, academic and social). Moreover learning disabled girls, compared to the general population students, present statistically significant, lower level of total and general self esteem type.Furthermore L.D. students, present statistically significant differences only for realistic and research interests.For example L.D. students, who attend General Lyceum, compared to the students who attend technical studies, present statistically significant higher level of research career interests.Moreover L.D. students who attend technical studies, compared to LD students who attend general studies, present statistically significant higher level of realistic career interests The L.D. General Lyceum student’s career interests, are not differentiated from those of general population’s. Statistically significantly differences are presented only for the male students who attend General Lyceum and only for the organisational-conventional type.Statistically significant differences are observed only for the students of technical schools and only for the realistic type of vocational interests. As far as it concerns career self efficacy of L.D. students, (boys and girls) it is worth to be mentioned that general high school students present higher levels of research, enterprising and conventional career self efficacy. On the other hand L.D. students,compared to the non L.D. students who attend technical studies, present statistically significant, higher level of realistic career self efficacy. General speaking self esteem is a factor that doesn’t affect L.D. students career interests. On the other hand self esteem affects general population conventional, social and research career interests. For example academic self esteem is a factor that influences L.D. and non L.D. research career interests.Learning disabled students (boys) present higher level of realistic career interests while learning disabled students (girls) present statistically significant differences of artistic and social career interests.In addition L.D. alien students, compared to L.D. native students, present higher levels in conventional self efficacy type. It seems that the school environment (General and technical) is a factor that contributes to the formation of career interests. For example L.D. students who attend General Lyceum select professions such as: Accountant, Library scientist, Secretary, Postman, Receptionist, Non-commissioned officer, Office employee, Waiter, Car driver, Typist, Cashier, Economic Analyst, Accountant, Banking Employee, Supervisor, Juridical Employee etc. while L.D. students, who attend Technical School, select professions such as: Mechanical engineer, Electrician, Carpenter, Optician, Motorist, Cook Chief, Technician of electric applications, Goldsmith, Diver, Farmer, Dental technician, Plumber, Builder, Typographer, Architect of landscape, Forest ranger, Decorator, Confectioner, Engineer, Car Driver, Air traffic controller, Navy, Tailor, Sound recorder, Hairdresser, Railway driver, Navigator, Cameraman, Postman, Fire fighter etc.

Η παρούσα ερευνητική εργασία διερευνά τους παράγοντες που επηρεάζουν τις επαγγελματικές επιλογές των μαθητών λυκείου που παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία. Συγκεκριμένα επιδιώκει να καταγράψει τα επίπεδα: α) της συνολικής,γενικής, ακαδημαϊκής και κοινωνικής αυτοεκτίμησης, β) των επαγγελματικών ενδιαφερόντων και γ) της επαγγελματικής αυτεπάρκειας των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία. Για την πληρέστερη και ακριβέστερη καταγραφή των παραπάνω παραγόντων συγκροτήθηκαν δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα αποτελείται από μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία ενώ η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει μαθητές γενικού πληθυσμού.Συγκεκριμένα συμμετείχαν 346 μαθητές διαγνωσμένοι από ΚΕ.Δ.Δ.Υ. ως μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία (ποσοστό 46,63% του δείγματος) και 396 μη δυσλεκτικοί μαθητές (ποσοστό 53,36 % του δείγματος). Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία που συμμετείχαν είναι αγόρια. Συνολικά συμμετείχαν 248 δυσλεκτικοί μαθητές (ποσοστό 71,67%) και 98 δυσλεκτικές μαθήτριες(ποσοστό 28,32%). Αντίστοιχα ο αριθμός των μη δυσλεκτικών μαθητών ανήλθε σε 246(ποσοστό 62,12%) και των μη δυσλεκτικών μαθητριών σε 150 (ποσοστό 37,87 %).Χορηγήθηκαν τα εξής ερωτηματολόγια:α) Αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων.β) Κλίμακα αυτοεκτίμησης για παιδιά ανεξάρτητη πολιτισμικών παραγόντων (Culture - Free Self Esteem Inventory for children CFSEI - B).γ) Αναθεωρημένη έκδοση του Τεστ Επαγγελματικών Ενδιαφερόντων (2007) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.δ) Αναθεωρημένη έκδοση του Τεστ Επαγγελματικής Αυτεπάρκειας (2007) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.Συνολικά οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία, συγκρινόμενοι με τους μη δυσλεκτικούς μαθητές, παρουσιάζουν στατιστικά σημαντικά χαμηλότερο μέσο επίπεδο συνολικής και ακαδημαϊκής αυτοεκτίμησης. Οι δυσλεκτικοί άρρενες μαθητές του δείγματος μας δεν παρουσιάζουν (στατιστικά) σημαντικές διαφορές σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό σε κανένα τύπο αυτοεκτίμησης (συνολική, γενική, ακαδημαϊκή και κοινωνική). Σε αντίθεση, τα κορίτσια με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία, παρουσιάζουν στατιστικά σημαντικά χαμηλότερο μέσο επίπεδο συνολικής και γενικής αυτοεκτίμησης συγκρινόμενες με τις μαθήτριες του γενικού πληθυσμού. Συγκρινόμενοι οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία από τους δύο τύπους Λυκείου, (ΓΕ.Λ. και ΕΠΑ.Λ.) φαίνεται να εμφανίζουν στατιστικά σημαντικές διαφορές μόνο για τον πρακτικό τύπο (συνολικά και για τα αγόρια) και για τον ερευνητικό τύπο (μόνο συνολικά). Συγκεκριμένα οι μαθητές του Γενικού Λυκείου με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία, εμφανίζουν στατιστικά σημαντικά υψηλότερο επίπεδο ερευνητικού τύπου επαγγελματικών ενδιαφερόντων (13.4% αυτών στην υψηλή βαθμίδα αξιολόγησης) έναντι των μαθητών του ΕΠΑ.Λ. με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (το αντίστοιχο ποσοστό μόλις 4.2%). Εξάλλου οι δυσλεκτικοί μαθητές του ΕΠΑ.Λ. έχουν στατιστικά σημαντικά υψηλότερο επίπεδο πρακτικού τύπου επαγγελματικών ενδιαφερόντων (36.1% του συνόλου στην υψηλή βαθμίδα αξιολόγησης και 45.2% των αγοριών) έναντι των δυσλεκτικών μαθητών του Γενικού Λυκείου (αντίστοιχα το 15.3% του συνόλου στην υψηλή βαθμίδα αξιολόγησης και 21.1% των αγοριών).Τα επαγγελματικά ενδιαφέροντα των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες- δυσλεξία, δεν διαφοροποιούνται από τα επαγγελματικά ενδιαφέροντα των μαθητών του γενικού πληθυσμού που φοιτούν στο Γενικό Λύκειο. Στατιστικά σημαντικές διαφορές εντοπίζονται για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου μόνο για τον οργανωτικό-διοικητικό τύπο (και μόνο για τα αγόρια, με τους μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία να παρουσιάζουν συγκέντρωση στην υψηλή αξιολόγηση σε ποσοστό 9.8% έναντι μόλις 1.5% των μαθητών του γενικού πληθυσμού).Παρουσιάζονται στατιστικά σημαντικά διαφορές για τους μαθητές των ΕΠΑ.Λ. μόνο για τον πρακτικό τύπο επαγγελματικών ενδιαφερόντων. Συγκεκριμένα τόσο συνολικά, όσο και μόνο για τα αγόρια, παρουσιάζεται υψηλότερη αξιολόγηση στην υψηλή συγκέντρωση επαγγελματικών ενδιαφερόντων πρακτικού τύπου.Συγκρίνοντας τους άρρενες μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία από τους δύο τύπους Λυκείου ως προς την επαγγελματική τους αυτεπάρκεια διαπιστώνουμε ότι οι μαθητές του Γενικού Λυκείου παρουσιάζουν στατιστικά σημαντικά υψηλότερο επίπεδο από τους μαθητές του ΕΠΑ.Λ. για τον ερευνητικό, επιχειρηματικό και οργανοδιοικητικό τύπο επαγγελματικής αυτεπάρκειας. Εμφανίζονται στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία, που φοιτούν στο Γενικό Λύκειο, και των μαθητών του γενικού πληθυσμού. Συγκεκριμένα οι διαφορές αυτές αφορούν υστερήσεις του συνόλου των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία έναντι των μαθητών του γενικού πληθυσμού στον ερευνητικό και επιχειρηματικό τύπο επαγγελματικής αυτεπάρκειας. Οι δυσλεκτικοί μαθητές των ΕΠΑ.Λ., σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα ευρήματα που σχετίζονται με την επαγγελματική αυτεπάρκεια, παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική υπεροχή έναντι των μαθητών του γενικού πληθυσμού. Για τους μαθητές του γενικού πληθυσμού, στατιστικά σημαντικά συνδέεται η συνολική αυτοεκτίμηση μόνο με τον οργανωτικό-διοικητικό τύπο επαγγελματικών ενδιαφερόντων. Για τους μαθητές του γενικού πληθυσμού, στατιστικά σημαντικά, συνδέεται η γενική αυτοεκτίμηση με τον κοινωνικό και τον πρακτικό τύπο επαγγελματικών ενδιαφερόντων. Δεν φαίνεται να συνδέεται σε στατιστικά σημαντικά βαθμό η κοινωνική αυτοεκτίμηση με κανένα τύπο επαγγελματικών ενδιαφερόντων τόσο στην ομάδα των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία όσο και στην ομάδα των μη δυσλεκτικών μαθητών. Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελεί ο ερευνητικός τύπος επαγγελματικών ενδιαφερόντων στον οποίο επιδρά στατιστικά σημαντικά η ακαδημαϊκή αυτοεκτίμηση, αφού οι μαθητές με υψηλό επίπεδο ακαδημαϊκής αυτοεκτίμησης διατηρούν και υψηλό επίπεδο ενδιαφέροντος για ερευνητικού τύπου επαγγέλματα σε σύγκριση με τους μαθητές με μέσο και χαμηλό επίπεδο ακαδημαϊκής αυτοεκτίμησης.Οι μαθητές (αγόρια) έναντι των μαθητριών (κορίτσια) με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν υψηλότερο επίπεδο επαγγελματικών ενδιαφερόντων πρακτικού τύπου σε στατιστικά σημαντικά βαθμό. Διαπιστώνεται ότι τα κορίτσια παρουσιάζουν, σε στατιστικά σημαντικά βαθμό, έναντι των αγοριών υψηλότερο επίπεδο επαγγελματικών ενδιαφερόντων καλλιτεχνικού και κοινωνικού τύπου.Επιπρόσθετα οι με αλλοδαπή καταγωγή δυσλεκτικές μαθήτριες εμφανίζουν υπεροχή, σε στατιστικά σημαντικά βαθμό, στον οργανοδιοικητικό τύπο επαγγελματικής αυτεπάρκειας. Συμπεραίνεται ότι τόσο το εκπαιδευτικό περιβάλλον όσο και ο τύπος του εκπαιδευτικού πλαισίου συντελεί στην διαμόρφωση επαγγελματικών ενδιαφερόντων ή και αποτελεί ελκυστικό παράγοντα ανταπόκρισης στα επαγγελματικά ενδιαφέροντα τόσο των μαθητών του γενικού πληθυσμού όσο και των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες- δυσλεξία.Συμπεραίνεται δηλαδή ότι οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες- δυσλεξία που φοιτούν στο Γενικό Λύκειο είναι πιθανότερο να επιλέξουν τα επαγγέλματα του: Λογιστή, Βιβλιοθηκονόμου, Γραμματέα, Ταχυδρόμου, Ρεσεψιονίστ, Υπαξιωματικού, Υπάλληλου γραφείου, Σερβιτόρου, Εφοριακού, Τελωνειακού, Μετρητή, Σοφέρ, Δακτυλογράφου, Αρχειοθέτη, Τηλεφωνητή, Ταμία, Οικονομικού Αναλυτή, Λογιστή, Τραπεζικού Υπάλληλου, Επόπτη, Δικαστικού Υπάλληλου κ.α.Συμπεραίνεται ότι είναι πιθανότερο οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες- δυσλεξία που φοιτούν στο Επαγγελματικό Λύκειο να επιλέξουν τα επαγγέλματα του: Μηχανικού – Μηχανολόγου, Ηλεκτρολόγου, Ξυλουργού, Οπτικού, Αυτοκινητιστή, Μάγειρα- Σεφ, Τεχνικού ηλεκτρικών εφαρμογών, Χρυσοχόου, Δύτη, Γεωργού, Οδοντοτεχνίτη, Υδραυλικού, Χτίστη, Τυπογράφου, Αρχιτέκτονα τοπίου, Δασονόμου, Ελαιοχρωματιστή, Ζαχαροπλάστη, Μηχανικού Αυτοκινήτων, Οδηγού, Ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας, Ναυτικού, Ράφτη, Ηχολήπτη, Εργολάβου οικοδομών, Κομμωτή, Οδηγού Σιδηροδρόμων, Πλοηγού, Επιπλοποιού, Καμεραμάν, Ταχυδρόμου, Πυροσβέστη κ.α. Συμπεραίνεται ότι τόσο το εκπαιδευτικό όσο και το επαγγελματικό επίπεδο των πατέρων αποτελεί ισχυρό παράγοντα διαμόρφωσης των επαγγελματικών ενδιαφερόντων τόσο των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία όσο και των μαθητών του γενικού πληθυσμού.Συμπεραίνεται ότι το επίπεδο της επαγγελματικής αυτεπάρκειας, σε οποιοδήποτε τύπο επαγγελμάτων επηρεάζει σε στατιστικά σημαντικά βαθμό τα αντίστοιχα επαγγελματικά ενδιαφέροντα τόσο των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία, όσο και των μαθητών του γενικού πληθυσμού Είναι άξιο επισήμανσης ότι η αύξηση του ποσοστού των μαθητών, οι οποίοι και δηλώνουν υψηλό επαγγελματικό ενδιαφέρον, ισχυροποιεί και το αντίστοιχο επίπεδο της επαγγελματικής αυτεπάρκειας. Αν και η ακαδημαϊκή αυτοεκτίμηση επηρεάζει, σε στατιστικά σημαντικό βαθμό, τον ερευνητικό τύπο επαγγελματικών ενδιαφερόντων τόσο των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όσο και των μαθητών γενικού πληθυσμού ωστόσο η επίδραση της φαίνεται να είναι στατιστικά σημαντική σε υψηλότερο βαθμό στην ομάδα των μαθητών του γενικού πληθυσμού.Συμπεραίνεται ότι σε στατιστικά σημαντικό βαθμό οι μαθητές (αγόρια) με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία εμφανίζουν υψηλότερο επίπεδο πρακτικού τύπου επαγγελματικών ενδιαφερόντων έναντι των μαθητριών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες - δυσλεξία (κορίτσια) ενώ οι μαθήτριες (κορίτσια) με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες - δυσλεξία έναντι των μαθητών (αγόρια) με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες- δυσλεξία εμφανίζουν υψηλότερο επίπεδο καλλιτεχνικού και κοινωνικού τύπου επαγγελματικών ενδιαφερόντων.Οι μαθητές (αγόρια) με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες - δυσλεξία, οι οποίοι και φοιτούν στο Γενικό Λύκειο, εμφανίζουν υψηλότερο επίπεδο επαγγελματικών ενδιαφερόντων οργανοδιοικητικού τύπου σε στατιστικά σημαντικά βαθμό έναντι των μαθητριών. Αντίστοιχα οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες - δυσλεξία, (αγόρια – κορίτσια) που φοιτούν σε ΕΠΑ.Λ., δεν εμφανίζουν στατιστικά σημαντικές διαφορές στον τύπο των επαγγελματικών ενδιαφερόντων οργανοδιοικητικού τύπου.