Κατανόηση αυθεντικών μη αφηγηματικών κειμένων από παιδιά Ε΄και ΣΤ΄τάξεων δημοτικού σχολείου: μια ψυχογλωσσολογική προσέγγιση

Abstract

Reading comprehension is an important field of the reading research. Modern research data attempt to find those factors which play an important role in the development or failure of reading comprehension. However, reading comprehension research is not adequately developed in greek, especially on non-narrative texts. The current paper was based on the comprehension evaluation of 87 primary school pupils (5th and 6th grade) on nine authentic non-narrative texts with characteristics of description, report, description of procedure, exposition and procedure. A number of other factors, related with reading comprehension were also evaluated, such as the students’ prior knowledge as regards the content of the texts, their inference making ability, their reading times, their verbal ability (as measured by the WISC III test) their recurrence to the text and their gender. The research’s results demonstrated a partial inability, on behalf of the participants, to integrate the texts’ information and an even greater inability to make inferences. This is, inter alia, due to the ineffective utilization of the particularities on genre and mental modelling, despite the fact that the strategy of recurring to the text is largely used. The verbal ability, the inference making ability as well as (indirectly) the prior knowledge seem to significantly influence text comprehension.

Η αναγνωστική κατανόηση αποτελεί σημαντικό πεδίο της έρευνας της ανάγνωσης. Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα επιχειρούν να εντοπίσουν τους παράγοντες που κατέχουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ή την αποτυχία της αναγνωστικής κατανόησης. Η έρευνα, ωστόσο, για την αναγνωστική κατανόηση δεν είναι αρκετά αναπτυγμένη σε ό,τι αφορά την ελληνική γλώσσα και ιδιαίτερα στα μη αφηγηματικά κείμενα. Στην παρούσα εργασία συμμετείχαν 87 παιδιά της Ε΄ και Στ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου, τα οποία εξετάστηκαν σε εννέα έργα κατανόησης αυθεντικών μη αφηγηματικών κειμένων με στοιχεία περιγραφής (description), αναφοράς (report), περιγραφής διαδικασίας (description of procedure), επιχειρηματολογίας (exposition) και διαδικασίας (procedure). Ταυτόχρονα, εξετάστηκαν η προηγούμενη γνώση που έφεραν τα παιδιά ως προς το περιεχόμενο των έργων, η ικανότητα συναγωγής συμπερασμών, η ταχύτητα ανάγνωσης, η λεκτική ικανότητα (όπως μετρήθηκε με το γλωσσικό μέρος του WISC III), η αναδρομή στο κείμενο – η οποία εξετάστηκε και με τη χρήση ενός πρωτόκολλου ανίχνευσης μεταγνωστικών στρατηγικών – και το φύλο ως παράγοντες που σχετίζονται με την αναγνωστική κατανόηση. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν μερική αδυναμία ενσωμάτωσης των πληροφοριών του κειμένου και ακόμη μεγαλύτερη αδυναμία συναγωγής συμπερασμών, γεγονός που αποδίδεται και στη μη αποτελεσματική αξιοποίηση των ιδιαιτεροτήτων στη βάση του κειμενικού τύπου, παρά το ότι η στρατηγική της αναδρομής στο κείμενο χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό. Η λεκτική ικανότητα, η ικανότητα συναγωγής συμπερασμών καθώς και έμμεσα η προηγούμενη γνώση φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά την επίδοση στην κατανόηση μη αφηγηματικών κειμένων.