Εκτίμηση ευερεθιστότητας, άγχους, κατάθλιψης και ποιότητα ζωής σε καπνιστές κατά τη θεραπεία διακοπής καπνίσματος

Abstract

Introduction: Stopping smoking habit is undoubtedly a tedious, particularly demanding and stressful process for the smoker. The existing knowledge and experience confirms the existence and impact of changes in both the mood and psychology of smokers during the cessation process.Purpose: The purpose of this study is to assess the irritability, depression, anxiety and health related quality of life in patients attending smoking cessation clinic.Material and Methods: 94 smokers took part in this study (response rate: 85.45%), who attended voluntarily the clinic of quitting smoke of a tertiary hospital with the will to quit smoking and completed a questionnaire in four different phases of the study, baseline (phase 0), 1 month later (stage 1), 3 months (phase 2) and 12 months (phase 3) from initial visit. Apart from demographic and smoking habits they completed the EuroQol (EQ-5D), that is a reliable and valid tool for determining quality of life, Fagerström scale, which determines the degree of nicotine dependence and irritability scale Snaith-IDA (Irritability Depression Anxiety) for assessing irritability and anxiety symptoms. The statistical data processing was done with the statistical package SPSS 19.Results: Smokers with a mean age of 55 years and an average age of starting smoking 20 years consumed 25 cigarettes per day. A percentage of 72.2% said they had previously tried to quit smoking, identified the importance quitting at 8.34 and the difficulty at 8.58 in a ten-point scale. At the end of the study 41.2% of the sample had managed to quit smoking. The 36.2% of the sample is determined as much dependent according to Fagerström scale. Irritability (inward-outward) anxiety and depression reached its upper limit during the Phase 1 of the study that is the first month of treatment of smoking cessation and stress is almost at the same levels as it was at the phase of inclusion in the survey and in phase of integration. With regard to the participants that eventually stopped smoking comparing phase 1 and phase 3 a statistically significant correlation of EQ-D5 VAS between phase the phases was found, with the mean level to rise from 65.12 to 74.35 and a p-value 0.000. Conclusions: Individuals who are in a smoking cessation treatment process experience elevated stress levels, internal irritability and depression irrespective of gender and age. Individuals, who finally manage to stop smoking, evaluate their quality of life higher in EQD-5. Therefore, the support of people in smoking cessation process is particularly important in order to cope with the irritability, anxiety and depression they experience.

Εισαγωγή: Η διακοπή της καπνιστικής συνήθειας είναι αναμφισβήτητα μια επίπονη, ιδιαιτέρως απαιτητική και στρεσογόνος διαδικασία για τον καπνιστή. Η προϋπάρχουσα γνώση και εμπειρία επιβεβαιώνει την ύπαρξη επιπτώσεων και μεταβολών τόσο στη διάθεση όσο και στην ψυχολογία των καπνιστών κατά τη διαδικασία διακοπής. Σκοπός: η εκτίμηση της ευερεθιστότητας, του άγχους, της κατάθλιψης και της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής, σε ασθενείς που προσέρχονται σε ιατρείο διακοπής καπνίσματος.Υλικό – Μέθοδος: Πρόκειται για μελέτη στην οποία έλαβαν μέρος 94 καπνιστές (ποσοστό απόκρισης: 85,45%), οι οποίοι προσήλθαν στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος τριτοβάθμιου νοσοκομείου οικειοθελώς με σκοπό την απεξάρτηση τους από τον καπνό και συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο σε τέσσερις διαφορετικές φάσεις της μελέτης, κατά την αρχική επίσκεψη (φάση 0), 1 μήνα μετά (φάση 1), 3 μήνες μετά (φάση 2) και 12 μήνες μετά (φάση 3) την αρχική επίσκεψη. Εκτός από την καταγραφή των δημογραφικών και της καπνιστικής συνήθειας συμπληρώθηκαν τα ερωτηματολόγια EuroQol (EQ-5D), το οποίο αποτελεί αξιόπιστο και έγκυρο εργαλείο για τον προσδιορισμό της ποιότητας ζωής, η κλίμακα Fagerström, η οποία προσδιορίζει το βαθμό εξάρτησης από τη νικοτίνη και η κλίμακα ευερεθιστότητας Snaith-IDA (Irritability Depression Anxiety) για την εκτίμηση συμπτωμάτων ευερεθιστότητας και ανησυχίας. Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS 19.Αποτελέσματα: Καπνιστές μέσης ηλικίας 55 ετών και μέσης ηλικίας έναρξης του καπνίσματος τα 20 έτη, οι οποίοι την παρούσα χρονική στιγμή καταναλώνουν 25 τσιγάρα ημερησίως. Το 72,2% αναφέρουν ότι στο παρελθόν είχαν προσπαθήσει να διακόψουν το κάπνισμα, προσδιόρισαν την σημαντικότητα του εγχειρήματος της διακοπής στο 8,34 και τη δυσκολία στο 8,58 σε δεκάβαθμη κλίμακα. Στο τέλος της παρούσας μελέτης το 41,2% του δείγματος είχε καταφέρει να διακόψει το κάπνισμα. Το 36,2% του δείγματος προσδιορίζεται ως πολύ εξαρτημένο σύμφωνα με την κλίμακα Fagerström. Η ευερεθιστότητα (εξωτερική – εσωτερική), το άγχος και η κατάθλιψη έφτασε στο ανώτερο όριο της κατά την φάση 1 της μελέτης δηλαδή στον πρώτο μήνα θεραπείας διακοπής του καπνίσματος ενώ το άγχος είναι σχεδόν στα ίδια επίπεδα τόσο κατά την ένταξη στο πρόγραμμα όσο και στη φάση ολοκλήρωσης του. Όσον αφορά στους συμμετέχοντες στη μελέτη που τελικά διέκοψαν το κάπνισμα συγκρίνοντας την φάση 1 και την φάση 3 προέκυψε στατιστικά σημαντική συσχέτιση του ΕQ-D5 VAS μεταξύ της φάσης 1 και 3, με την μέση τιμή να αυξάνεται μετά την διακοπή του καπνίσματος από 65,12 στο 74,35 με p-value 0,000.Συμπεράσματα: Τα άτομα την περίοδο που βρίσκονται σε θεραπευτική διαδικασία διακοπής καπνίσματος βιώνουν σε αυξημένα επίπεδα άγχος, εσωτερική ευερεθιστότητα, και κατάθλιψη ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας. Τα άτομα που τελικά καταφέρνουν να διακόψουν το κάπνισμα αξιολογούν την ποιότητα ζωής τους σε υψηλότερα ποσοστά στην εκατοστιαία αναλογία του EQD-5. Ως εκ τούτου, η υποστήριξη των ατόμων που βρίσκονται σε θεραπευτική αγωγή για να διακόψουν το κάπνισμα κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου να αντιμετωπίσουν ευερεθιστότητα, το άγχος και την κατάθλιψη που βιώνουν.