Η σημασία νεότερων βιολογικών δεικτών στην εκτίμηση της νεφρίτιδας του νεανικού συστηματικού ερυθηματώδους λύκου

Abstract

Introduction. Nephritis (pediatric Lupus Nephritis, pLN) represents the principal determinant of the severity and prognosis of pediatric Systemic Lupus Erythematosus (pSLE). The detection of novel biomarkers, specific for pLN, will facilitate the non-invasive assessment of the disease course and will allow a more targeted therapy. There is still a paucity of relevant data on pSLE patients, especially of non-mixed populations. Aim. To explore the relation of serum antibodies against nucleosomes (anti-NCS), serum antibodies against the glomerular basement membrane (anti-GBM), serum antibodies against the complement component C1q (anti-C1q), serum and urine High-Mobility Group Box-1 (HMGB1) protein and urine Neutrophil Gelatinase-Associated Lipocalin (NGAL) to: (a) the presence of pLN and (b) to the pLN and pSLE activity, in a homogeneous caucasian pSLE population from northern Greece. Materials and methods. Serum and urine samples from 22 pLN patients, 20 patients with pSLE without pLN, 15 patients with nephritis of other autoimmune origin (IgA nephropathy, Henoch-Schönlein purpura nephritis, post-infectious glomerulonephritis or membranous glomerulonephritis) and 26 healthy controls were collected. The biomarkers’ levels were determined using ELISA. The pSLE and pLN activity were assessed by the SLEDAI-2K (Systemic Lupus Erythematosus Disease Activity Index-2000). Results. Α. Serum biomarkers. The anti-NCS, anti-GBM, anti-C1q and HMGB1 levels were significantly higher in the pLN patients compared to the healthy controls as well as compared to the patients with nephritis of other autoimmune origin. Between the pLN patients and the pSLE patients without pLN, the anti-NCS, anti-GBM and HMGB1 levels were significantly higher in the pLN patients, while the anti-C1q levels did not differ significantly. The HMGB1 levels demonstrated a high positive correlation with the pLN activity. The HMGB1 levels and the anti-C1q levels showed a medium positive correlation with the pSLE activity. Β. Urine biomarkers. The NGAL and the HMGB1 levels were significantly higher in the pLN patients compared to the pSLE patients without pLN. Moreover, the NGAL levels demonstrated a medium positive correlation and the HMGB1 levels a high positive correlation with the pLN activity. Conclusions. In this homogeneous caucasian pSLE population, the serum anti-NCS, anti-GBM, HMGB1 and the urine NGAL and HMGB1 seem to be useful as biomarkers indicative of pLN. The levels of serum anti-NCS, anti-GBM and HMGB1 seem not to be increased in patients with nephritis of other autoimmune origin. The serum HMGB1 and the urine NGAL and HMGB1 seem as useful biomarkers for the assessment of pLN activity, while the serum anti-C1q and HMGB1 for the pSLE activity.

Εισαγωγή. Η νεφρίτιδα αποτελεί τον καθοριστικότερο παράγοντα της συνολικής βαρύτητας και πρόγνωσης του παιδιατρικού Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου (πΣΕΛ). Η ανεύρεση νέων βιολογικών δεικτών, ειδικών για τη νεφρίτιδα του πΣΕΛ, θα επιτρέψει τη μη επεμβατική εκτίμηση της πορείας της και τη στοχευμένη θεραπεία. Τα επιστημονικά δεδομένα για τους παιδιατρικούς ασθενείς, ιδιαιτέρως για ομοιογενείς καυκάσιους πληθυσμούς, είναι ακόμη ελλειπή. Σκοπός. Να διερευνηθεί η σχέση των αντισωμάτων έναντι των νουκλεοσωμάτων (αντι-NCS) ορού, των αντισωμάτων έναντι της βασικής μεμβράνης του σπειράματος (αντι-GBM) ορού, των αντισωμάτων έναντι του παράγοντα C1q του συμπληρώματος (αντι-C1q) ορού, της πρωτεΐνης High-Mobility Group Box-1 (HMGB1) ορού και ούρων και της Neutrophil Gelatinase-Associated Lipocalin (NGAL) ούρων με: (α) την παρουσία νεφρίτιδας στον πΣΕΛ και (β) με την ενεργότητα του πΣΕΛ και της νεφρίτιδας ειδικότερα, σε έναν αμιγώς καυκάσιο πληθυσμό ασθενών από τη βόρεια Ελλάδα. Υλικό-Μέθοδοι. Ελήφθησαν δείγματα ορού και ούρων από 22 ασθενείς με πΣΕΛ και νεφρίτιδα, 20 ασθενείς με πΣΕΛ χωρίς νεφρίτιδα, 15 ασθενείς με νεφρίτιδα άλλης αυτοάνοσης αιτιολογίας (IgA νεφροπάθεια, νεφρίτιδα πορφύρας Henoch-Schönlein, μεταλοιμώδη νεφρίτιδα ή μεμβρανώδη σπειραματονεφρίτιδα) και 26 υγιείς μάρτυρες. Ο προσδιορισμός των βιολογικών δεικτών έγινε με τη μέθοδο ELISA. Η ενεργότητα του πΣΕΛ και της νεφρίτιδας του πΣΕΛ εκτιμήθηκε με το εργαλείο SLEDAI-2K (Systemic Lupus Erythematosus Disease Activity Index-2000). Αποτελέσματα. Α. Βιολογικοί δείκτες ορού. Τα επίπεδα των αντι-NCS, των αντι-GBM, των αντι-C1q και της HMGB1 βρέθηκαν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερα στους ασθενείς με νεφρίτιδα του πΣΕΛ συγκριτικά με τους υγιείς μάρτυρες αλλά και συγκριτικά με τους ασθενείς με νεφρίτιδα άλλης αυτοάνοσης αιτιολογίας. Κατά τη σύγκριση των επιπέδων των βιολογικών δεικτών ορού μεταξύ των ασθενών με νεφρίτιδα του πΣΕΛ και των ασθενών με πΣΕΛ χωρίς νεφρίτιδα, τα αντι-NCS, τα αντι-GBM και η HMGB1 παρουσίαζαν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερες τιμές στους ασθενείς με νεφρίτιδα, ενώ για τα αντι-C1q δεν παρατηρήθηκαν στατιστικώς σημαντικές διαφορές. Τα επίπεδα της HMGB1 παρουσίασαν υψηλή θετική συσχέτιση με την ενεργότητα της νεφρίτιδας του πΣΕΛ. Τα επίπεδα της HMGB1 και των αντι-C1q παρουσίασαν μέτρια θετική συσχέτιση με την ενεργότητα του πΣΕΛ συνολικά. Β. Βιολογικοί δείκτες ούρων. Τα επίπεδα της NGAL και της HMGB1 ήταν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερα στους ασθενείς με νεφρίτιδα του πΣΕΛ συγκριτικά με τους ασθενείς με πΣΕΛ χωρίς νεφρίτιδα. Επιπλέον, τα επίπεδα της NGAL παρουσίασαν μέτρια θετική συσχέτιση και τα επίπεδα της HMGB1 υψηλή θετική συσχέτιση με την ενεργότητα της νεφρίτιδας του πΣΕΛ. Συμπεράσματα. Σε αυτόν τον ομοιογενή πληθυσμό Καυκάσιων ασθενών με πΣΕΛ, τα αντι-NCS, τα αντι-GBM, η HMGB1 ορού και ούρων και η NGAL ούρων προέκυψαν ως πιθανοί χρήσιμοι βιολογικοί δείκτες, ενδεικτικοί της νεφρικής προσβολής. Επιπλέον, τα αντι-NCS, τα αντι-GBM και η HMGB1 ορού δεν φαίνεται να παρουσιάζουν αύξηση σε νεφρίτιδες άλλης αυτοάνοσης αιτιολογίας. Η HMGB1 ορού και ούρων και η NGAL ούρων προέκυψαν ως πιθανοί χρήσιμοι βιολογικοί δείκτες παρακολούθησης της ενεργότητας της νεφρίτιδας του πΣΕΛ. Τα αντι-C1q και η HMGB1 ορού προέκυψαν ως πιθανοί χρήσιμοι βιολογικοί δείκτες παρακολούθησης της ενεργότητας του πΣΕΛ συνολικά.