Γνωσιακή - συμβουλευτική παρέμβαση σε ιατρείο διακοπής καπνίσματος: ο ρόλος των χαρακτηριστικών προσωπικότητας και της φυσικής δραστηριότητας

Abstract

The present study has tried to investigate the Cognitive Behavioral therapy’s intervention for persons who want to quit smoking and come to psychologist and the role of personality factors and trial to increase physical activity as aids for quitting. Used: 1) paper for recording socio-demographic traits, 2) International Personality Item Pool (ΙΡΙΡ) in Greek version, (Ypofanti, Zisi, Zourbanos, Mouchtouri, Tzanne, Theodorakis & Lyrakos, in press), 3) Method “No more smoking, it’s time for physical activity”(Theodorakis & Gourgoulianis, 2005) 4) Paper with autorecording steps for daily activity 5) podometers. Of 60 persons which wanted to quit the smoking, only the 41 completed the participation of the programme (response rate 68,33%). Have been done statistical descriptive analysis, analysis with Kolmogorov-Smyrnov test, t-test for independent samples, One-way Anova test, χ² test, Μann-Whitney and Kruskal-Wallis tests. Finally the Pearson-r test for correlations’s control. Of the 41 persons which completed the participation of the programme, only the 19 succeeded to quit smoking (46.30 %), the 22 (53.70 %) didn’t succeeded. The 12 of the 41(29.30 %) could increased them physical activity, instead of others 29 (70.70 %), which couldn’t. Statistically significant differences there were about the factors of Smoking Cessation and Physical Activity (p<.001). Increasing Physical Activity to participants in smoking cessation programs by applying cognitive-counseling intervention for unsupervised exercise was difficult task and proved that those who were not brought, not stopped smoking. Increasing Physical Activity and the factors of Intellect and Conscientiousness are positively related to having the knowledge about the harmful effects of smoking as an incentive to stop. Finally,the factors of Physical Activity, Smoking Cessation, Educational Level, Marital Status and Age were enhanced difficulty in deciding successful attempt to quit smoking the personality factors of Conscientiousness, Extraversion and Intellect may affect smoking cessation especially in the initial investigation of cognitions.

Σκοπό της έρευνας αποτέλεσε η εφαρμογή Γνωσιακής-Συμβουλευτικής παρέμβασης μέσω εφαρμογής αντικαπνιστικής μεθόδου σε άτομα που επιθυμούν τη διακοπή καπνίσματος και προσέρχονται σε ψυχολόγο και η μελέτη του ρόλου των χαρακτηριστικών προσωπικότητας και της αύξησης φυσικής δραστηριότητας ως βοηθητικά μέσα για τη διακοπή. Χρησιμοποιήθηκαν: α΄) Φύλλο με δημογραφικά στοιχεία, β΄) Ερωτηματολόγιο πέντε παραγόντων προσωπικότητας (Διεθνής Κλίμακα Προσωπικότητας-International Personality Item Pool-ΙΡΙΡ, Ypofanti, Zisi, Zourbanos, Mouchtouri, Tzanne, Theodorakis, & Lyrakos, 2015), γ΄) Μέθοδος Τέρμα το Κάπνισμα και Ώρα για Άσκηση, (Θεοδωράκης & Γουργουλιάνης, 2005) και δ΄) Φύλλο αυτοκαταγραφής βημάτων ημερήσιας δραστηριότητας 2 εβδομάδων ε΄) βηματόμετρα Yamax. Από 60 άτομα μόνο τα 41 άτομα ολοκλήρωσαν τη συμμετοχή τους σε πρόγραμμα παρέμβασης με εβδομαδιαίες συναντήσεις (ποσοστό ανταπόκρισης 68,33%). Από τους 41 συμμετέχοντες που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα κατάφεραν να διακόψουν οριστικά για διάστημα έως και 6 μήνες την καπνιστική συνήθεια οι 19 (46.30 %), ενώ δεν τα κατάφεραν οι 22 (53.70 %). Ακόμη, από τους 41 συμμετέχοντες που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα βοηθήθηκαν από την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας μόλις οι 12 (29.30 %), ενώ οι 29 (70.70 %) δεν κατάφεραν να εντάξουν την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας στο ημερήσιο πρόγραμμά τους. Στατιστικά σημαντικές διαφορές εμφάνισαν οι παράγοντες της αύξησης της φυσικής δραστηριότητας και της διακοπής καπνίσματος (p<.001). Ο παράγοντας Γνώσεις των καπνιστών για το κάπνισμα, σχετίστηκε κυρίως με τους παράγοντες της Άσκησης και της Πνευματικής Καλλιέργειας, οι Λόγοι διατήρησης της καπνιστικής συνήθειας με τον παράγοντα του Μορφωτικού Επιπέδου και της Ευσυνειδησίας και οι Λόγοι διακοπής με τον παράγοντα της Οικογενειακής Κατάστασης (p<.05). Από τους παράγοντες προσωπικότητας πιο σημαντικοί αναγνωρίστηκαν η Ευσυνειδησία, η Εξωστρέφεια και η Πνευματική Καλλιέργεια (p<.05). Από τους υπόλοιπους παράγοντες πιο σημαντικοί αναγνωρίστηκαν η Άσκηση, η Διακοπή, το Μορφωτικό Επίπεδο, η Οικογενειακή Κατάσταση και η Ηλικία (p<.05). Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας υπότις παρούσες συνθήκες φάνηκε να είναι δύσκολος στόχος και αποδείχθηκε πως όσοι δεν ασκήθηκαν, δεν διέκοψαν το κάπνισμα. Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και οι παράγοντες προσωπικότητας της Πνευματικής Καλλιέργειας και της Ευσυνειδησίας σχετίζονται θετικά με κατοχή γνώσεων για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος ως κίνητρο για τη διακοπή. Φαίνεται ότι οι παράγοντες Άσκηση, Διακοπή, Μορφωτικό Επίπεδο, Οικογενειακή Κατάσταση και Ηλικία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην απόφαση για επιτυχημένη προσπάθεια για διακοπή του καπνίσματος. Oι παράγοντες προσωπικότητας της Ευσυνειδησίας και της Εξωστρέφειας και της Πνευματικής Καλλιέργειας μπορούν να έχουν επίδραση στην προσπάθεια της διακοπής καπνίσματος κυρίως στην αρχική διερεύνηση γνωσιών.