Η αρχαία Κυδωνία: η φυσιογνωμία της πόλης από την ίδρυσή της έως το β΄ μισό του 4ου αιώνα π.Χ.

Abstract

The object of this study is to feature, based on archaeological evidence, the cultural character of ancient Kydonia from the early Iron Age to the second half of the 4th century BC. Remnants of the ancient city and its cemeteries are revealed in rescue and systematic excavations conducted in contemporary city of Chania (Crete). The incompatible coexistence with the modern city and conditions during antiquity and the middle Ages, contributed to the non-preservation of public buildings from this period. Commencing from the study of a mainly unpublished material, the contribution of the already published one and by placing excavation sites and findings in topographical maps with time classification, this study detected the historical evolution and outlined the topographical development of the ancient city. The dissertation comprises of six parts. The Introduction presents the purpose of the study, the methodology used in collecting, recording and classification of the material as well as the history of archaeological research in the area of Chania. Part A presents the geological evolution of Crete and the geographical environment of the plain of Chania with particular reference to ancient earthquakes which had struck. Next is the Catalog of the excavation places and findings, where the fragmented and scattered material is grouped into five sections according to their nature. Part B focus on information that came up for the intertemporal urban organizing, the places of worship, the artisanship and the cemeteries of Kydonia. In Part C the disquisition of data is classified chronologically (Transitional-Protogeometric, Geometric, Archaic, and Classical). Each period begins with a brief introduction of the record of the Cretan or Greek history for Kydonia, accompanied by a topographic map with the marked locations and accidental findings according to the type of activity they represent (residential, religious, craft or burial) and closes with the conclusions reached on significant aspects and issues for the political and social character of the city during the specific phase. The thesis concludes with a synopsis of general conclusions on the mechanisms that contributed to the organization of the ancient city and the position of Kydonia in the historical context of the centuries covered by this study. In Annex-Literary sources, there are cited excerpts from ancient literature in the original text with the history of the city, mythological references to its foundation, information on cults and the national identity of its inhabitants. The study is supplemented with 8 tables, 1 geological map of Chania, 6 topographic maps of Chania and 88 images.

Αντικείμενο της μελέτης είναι η ανάδειξη της φυσιογνωμίας της αρχαίας Κυδωνίας από τους πρώιμους ιστορικούς αιώνες έως το β΄ μισό του 4ου αιώνα π.Χ. Κατάλοιπα του οικισμού και των νεκροταφείων της έρχονται στο φως σε σωστικές και συστηματικές έρευνες στα Χανιά (Κρήτη). Η αταίριαστη συνύπαρξη με τη σύγχρονη πόλη και ορισμένες συνθήκες κατά την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα είχαν ως συνέπεια τη μη διατήρηση δημοσίων κτηρίων αυτής της περιόδου. Στην παρούσα εργασία, με αφετηρία τη μελέτη αδημοσίευτου κυρίως υλικού, τη συνδρομή του ήδη γνωστού δημοσιευμένου και τοποθετώντας ανασκαφικές θέσεις και ευρήματα σε τοπογραφικά διαγράμματα με χρονική ταξινόμηση, ανιχνεύθηκε η ιστορική της εξέλιξη και σκιαγραφήθηκε η τοπογραφική της ανάπτυξη. Η διατριβή αποτελείται από 6 μέρη. Στα Εισαγωγικά στοιχεία παρουσιάζονται ο σκοπός της μελέτης, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στη συλλογή, καταγραφή και ταξινόμηση του υλικού, καθώς και η ιστορία της αρχαιολογικής έρευνας στην περιοχή των Χανίων. Στο Α΄ Μέρος παρουσιάζεται η γεωλογική εξέλιξη της Κρήτης και το γεωγραφικό περιβάλλον της πεδιάδας των Χανίων με ιδιαίτερη αναφορά στους αρχαίους σεισμούς που την έπληξαν. Ακολουθεί Κατάλογος ανασκαφικών θέσεων και ευρημάτων με το διάσπαρτο και κατακερματισμένο αρχαιολογικό υλικό, ομαδοποιημένο σε πέντε ενότητες ανάλογα με τον χαρακτήρα του. Στο Β΄ Μέρος εξετάζονται τα στοιχεία για τη διαχρονική οικιστική οργάνωση, τους λατρευτικούς χώρους, τη βιοτεχνική δραστηριότητα και τα νεκροταφεία της Κυδωνίας. Στο Γ΄ Μέρος η πραγμάτευση των δεδομένων ταξινομείται χρονικά (Μεταβατική-Πρωτογεωμετρική, Γεωμετρική, Αρχαϊκή, Κλασική περίοδος). Κάθε φάση, έχει ως αφετηρία μικρή εισαγωγή με στοιχεία της κρητικής ή ελληνικής ιστορίας για την Κυδωνία της περιόδου, συνοδεύεται από τοπογραφικό χάρτη, με σημειωμένες τις θέσεις ή τα τυχαία ευρήματα ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας (οικιστική, λατρευτική, βιοτεχνική ή ταφική) και κλείνει με τα συμπεράσματα που συνάγονται για την πολιτική και κοινωνική φυσιογνωμία της κατά την εν λόγω φάση. Στα Γενικά συμπεράσματα παρουσιάζεται μια σύνοψη των πορισμάτων για τους μηχανισμούς που συνέβαλαν στην οργάνωση της αρχαίας πόλης, καθώς και για τη θέση της Κυδωνίας στο ιστορικό πλαίσιο των αιώνων που καλύπτονται από την παρούσα μελέτη. Στο Παράρτημα-Φιλολογικές πηγές παρατίθενται αποσπάσματα από την αρχαία γραμματεία σε πρωτότυπο κείμενο με ιστορικά στοιχεία για την πόλη, μυθολογικές αναφορές για την ίδρυσή της, πληροφορίες για τις λατρείες της και την εθνική υπόσταση των κατοίκων της. Τη μελέτη συμπληρώνουν 8 πίνακες, 1 γεωλογικός χάρτης των Χανίων, 6 τοπογραφικά διαγράμματα των Χανίων και 88 εικόνες.