Μελέτη των διαδικασιών ενσωμάτωσης των εκπαιδευτικών εφαρμογών των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών στην εκπαίδευση των μελλοντικών νηπιαγωγών

Abstract

This research is situated within the research area of implementation of Information and Communication Technologies (ICT) in education. In particular, it regards to the study of the theoretical model of Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK) and focuses on exploring the method and degree of ICT integration by students of preschool education during their initial training. In this context we investigate a) the three distinct areas of knowledge TPACK as well as their combination in designing and implementation of activities with ICT by students of the Department of Educational Science and Early Childhood Education (DESECE) of the University of Patras, b) the degree of consistency between the design and the implementation phase and c) the comparison between students with or without experience in the classroom.For the analysis of the research data it is suggested a whole framework according which the TPACK is converted into an analysis model and a coding scheme. Codes were derived from both the course content and the structure of the activities and of TPACK’s knowledge areas. Furthermore, for the study of the qualitative data and specifically, in order to investigate the method of ICT integration, it is used a qualitative analysis software NVivo 8. Then, wanting to evaluate the degree of ICT integration, we further code our categories by giving them values and our data is analyzed in SPAD statistical analysis program by implementing factorial multiple correspondence analysis and cluster analysis. Specifically, our analysis is related with the design and the implementation phase, through comparison procedures, both between the two years of study that participated in this research, as well as between the phases. The coding and analysis of our data in NVivo and the exploratory analysis implemented in SPAD show that most groups have strong behavioral characteristics, there is a high degree of variation of their original goal setting from designing to implementation and while they seem to have technological knowledge, they fail in majority in manipulating technological problems while implementing their activities. It appears also that while they manage to incorporate several elements relating to the conduct of their activities, they exhibit problems with their management during implementation. Furthermore, the majority argues for the value added of ICT in the learning process, but they fail to integrate ICT as a cognitive tool.Generally, neither group seems to show proficiency in all areas of TPACK while a low degree of consistency is marked between the design and the implementation phase of educational activities. Additionally, it is presented a great diversity among student characteristics and significant variations even between groups of the same year of study.

Η παρούσα έρευνα εντάσσεται στην ευρύτερη επιστημονική περιοχή της ενσωμάτωσης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Ειδικότερα αφορά στη μελέτη του θεωρητικού μοντέλου της Τεχνολογικής Παιδαγωγικής Γνώσης Περιεχομένου (ΤΠΓΠ) και εστιάζει στη διερεύνηση του τρόπου και του βαθμού ενσωμάτωσης των ΤΠΕ από φοιτητές, -τριες προσχολικής αγωγής στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος στην αρχική τους εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό διερευνώνται α) οι τρεις διακριτές περιοχές γνώσης της ΤΠΓΠ καθώς και ο συνδυασμός τους στον σχεδιασμό και την υλοποίηση δραστηριοτήτων με ΤΠΕ από φοιτητές, -τριες του Τμήματος Επιστημών Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Πατρών, β) ο βαθμός συνέπειας ανάμεσα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση και γ) η σύγκριση ανάμεσα σε φοιτητές, -τριες με ή χωρίς εμπειρία σε τάξη.Για την ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων προτείνεται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο η ΤΠΓΠ μετατρέπεται σε μοντέλο ανάλυσης και δημιουργείται ένα σχήμα κωδικοποίησης με κωδικούς που προέκυψαν τόσο από το περιεχόμενο των μαθημάτων και τη δομή των δραστηριοτήτων όσο και από τις προαναφερθείσες περιοχές γνώσης του μοντέλου. Επιπλέον, για την μελέτη των ποιοτικών δεδομένων, και συγκεκριμένα για τη διερεύνηση του τρόπου ενσωμάτωσης των ΤΠΕ, χρησιμοποιείται το πρόγραμμα ποιοτικής ανάλυσης NVivo 8. Στη συνέχεια, και θέλοντας να αξιολογηθεί ο βαθμός ενσωμάτωσης των ΤΠΕ, δίνονται τιμές στις κατηγορίες ανάλυσης και αναλύονται τα δεδομένα στο στατιστικό πρόγραμμα ανάλυσης SPAD εφαρμόζοντας παραγοντική ανάλυση πολλαπλών αντιστοιχιών (multiple correspondence analysis) και ανάλυση κατά συστάδες (cluster analysis). Ειδικότερα, η ανάλυση συνδέεται και με τη φάση του σχεδιασμού και με τη φάση της υλοποίησης, μέσα από διαδικασίες σύγκρισης, τόσο ανάμεσα στα δύο έτη σπουδών που συμμετείχαν στην έρευνα όσο και ανάμεσα στις ίδιες τις φάσεις. Η κωδικοποίηση και ανάλυση των δεδομένων στο NVivo καθώς και η διερευνητική ανάλυση που υλοποιήθηκε στο SPAD δείχνουν πως οι περισσότερες ομάδες εμφανίζουν ισχυρά στοιχεία συμπεριφορισμού, υπάρχει μεγάλος βαθμός διαφοροποίησης της αρχικής στοχοθεσίας τους από τον σχεδιασμό στην υλοποίηση και ενώ φαίνεται πως έχουν τεχνολογικές γνώσεις αδυνατούν, στην πλειονότητά τους, να χειριστούν τεχνολογικά προβλήματα που προκύπτουν κατά την εφαρμογή των δράσεων. Επιπλέον, φαίνεται πως ενώ ενσωματώνουν εύστοχα αρκετά στοιχεία που αφορούν τη διεξαγωγή των δράσεων τους εμφανίζουν προβλήματα αναφορικά με τη διαχείρησή τους κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των δράσεων, επιχειρηματολογούν στην πλειονότητά τους για την προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά αδυνατούν να τις εντάξουν ως γνωστικά εργαλεία. Γενικότερα, καμία ομάδα δε φαίνεται να εμφανίζει επάρκεια σε όλες τις περιοχές της ΤΠΓΠ ενώ παράλληλα παρουσιάζεται μικρός βαθμός συνέπειας ανάμεσα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Επιπρόσθετα, εμφανίζεται μεγάλη ποικιλομορφία στα χαρακτηριστικά των φοιτητών, -τριών και σημαντικές αποκλίσεις ακόμη και σε ομάδες στο ίδιο έτος σπουδών.