Παράγοντες που σχετίζονται με την έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος στον ελληνικό πληθυσμό

Abstract

Despite the advent of novel diagnostic modalities and early clinical detection practices, the incidence of cutaneous malignant melanoma appears to be increasing in all developed countries over the past three decades. Knowledge of the factors that influence early detection of melanoma is important in developing strategies to reduce associated mortality. The aim of this study was to identify sociodemographic, behavioural and medical care-related factors associated with melanoma thickness in a low-incidence population but with a high case fatality. In a multi-center, retrospective, survey-based study of 202 patients with a recent diagnosis of invasive melanoma (< 1 year), data were collected on demographic and behavioural factors, attitudes towards prevention, access to medical care, frequency of skin self-examination (SSE) and physician skin examination (PSE) in relation to melanoma thickness. Thinner tumours (≤ 1 mm) (80 melanomas) were associated with female gender (p ≤ 0∙049), non-nodular (SSM, LMM and ALM) histologic subtypes (p < 0∙001), absence of ulceration (p ≤ 0∙001), and location other than lower extremity or trunk location (p ≤ 0∙004). Patients married at the time of diagnosis or who performed SSE during the year prior to diagnosis were more likely to have thinner tumours than those who did not (OR 3∙45; 95% CI 1∙48-8∙04 and OR 2∙43; 95% CI 1∙10-5∙34, respectively). Full body skin examination by a physician was not significantly associated with thinner melanoma (OR 1∙99; 95% CI 0∙66-6∙07). The study provides stronger evidence on behavioural factors associated with melanoma thickness that can now be implemented in public health initiatives. SSE was shown to be an important factor in the detection of thin melanoma, in contrast to partial or full body PSE which did not show any statistically significant effect on tumour thickness.

Παρά την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών τεχνικών με σκοπό την έγκαιρη κλινική διάγνωση του μελανώματος, η συχνότητά του φαίνεται να αυξάνεται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών. Η γνώση των παραγόντων που επηρεάζουν την έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος είναι σημαντική στην ανάπτυξη στρατηγικών για τη μείωση της σχετιζόμενης θνητότητας. Ο σκοπός αυτής της μελέτης είναι η αναγνώριση κοινωνικών, δημογραφικών και σχετιζόμενων με τη συμπεριφορά και την ιατρική περίθαλψη παραγόντων, που συνδέονται με το πάχος του μελανώματος κατά την πρωτοδιάγνωση. Σε μια πολυκεντρική, αναδρομική μελέτη 202 ασθενών με πρόσφατη διάγνωση διηθητικού μελανώματος (< 1 έτους), συγκεντρώθηκαν στοιχεία όσον αφορά τους δημογραφικούς και συμπεριφοριστικούς παράγοντες, τις απόψεις των ασθενών απέναντι στην πρόληψη, την πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, τη συχνότητα της αυτοεξέτασης και της κλινικής εξέτασης του δέρματος σε σχέση με το πάχος του μελανώματος. Λεπτότεροι όγκοι (≤ 1 mm) (80 μελανώματα) συσχετίστηκαν με το γυναικείο φύλο (p ≤ 0∙049), μη οζώδεις (SSM,LMM και ALM) ιστολογικούς υπότυπους (p < 0∙001), απουσία εξέλκωσης (p ≤ 0∙001) και θέση εντόπισης διαφορετική από τα κάτω άκρα ή τον κορμό (p ≤ 0∙004). Οι ασθενείς που ήταν παντρεμένοι τη στιγμή της διάγνωσης ή που αυτοεξετάζονταν κατά τη διάρκεια του έτους πριν τη διάγνωση είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν λεπτούς όγκους (OR 3∙45; 95% CI 1∙48-8∙04 και OR 2∙43; 95% CI 1∙10-5∙34, αντίστοιχα). Η ολόσωμη κλινική εξέταση από ιατρό δε συσχετίσθηκε στατιστικά σημαντικά με λεπτότερο μελάνωμα (OR 1∙99; 95% CI 0∙66-6∙07). Η μελέτη παρέχει ισχυρότερα στοιχεία τα οποία πλέον μπορούν να θέσουν το έναυσμα για νέες πρωτοβουλίες στον τομέα της δημόσιας υγείας. Η αυτοεξέταση του δέρματος αποδείχθηκε σημαντικός παράγοντας στην ανίχνευση λεπτών μελανωμάτων, σε αντίθεση με τη μερική ή ολόσωμη κλινική εξέταση από ιατρό, η οποία δε φάνηκε να έχει στατιστικά σημαντική επίδραση στο πάχος του όγκου.