Διερεύνηση του ρόλου της βασπίνης στην παθογένεια του σακχαρώδη διαβήτη κύησης

Abstract

Pregnancy is characterized by a gradual increase in insulin resistance followed by a compensative increase in insulin secretion in order to maintain euglycaemia (147). Inability of the body to compensate sufficiently this increase of insulin resistance results in the development of gestational diabetes (GDM). This disorder is typically restored to pre-pregnancy state postpartum. The adipokine vaspin is considered to improve insulin sensitivity, therefore, it might be implicated in endogenous glucose regulation in pregnancy, while alterations of its levels could be related to emerge of GDM.In the present study, we aimed to evaluate the alterations in serum vaspin levels throughout pregnancy and postpartum in women with and without GDM, as well as their correlations with known markers of insulin resistance and lipids, in an attempt to investigate the role of vaspin in both abnormal and normal glucose metabolism during pregnancy. Furthermore, we evaluated women with GDM treated with diet only compared to those treated with diet plus insulin in an attempt to clarify the effect of the degree of glucose metabolism deregulation or the exogenous administration of insulin on serum vaspin levels.Eighty-eight pregnant women were studied. Half of them (n=44) had been diagnosed as having GDM while the remaining women (n=44) had normal glucose tolerance. Women with GDM were further divided into two subgroups: those managed throughout pregnancy with diet alone (n=20) and those to whom additional insulin therapy was required (n=24). Serum vaspin, insulin, glucose and lipids were measured, and the insulin sensitivity index QUICKI and the insulin resistance index HOMA-IR were calculated at three time-points: at the 2nd and 3rd trimester of pregnancy and postpartum.Circulating vaspin levels decreased significantly postpartum in all groups of women, but did not differ between GDM or GDM subgroups and controls in any time point. At the 3rd trimester of pregnancy vaspin was positively correlated to insulin, HOMA-IR and triglycerides and negatively correlated to QUICKI in the GDM women, but not in the controls. These correlations were not observed at the 2nd trimester or postpartum. Vaspin, in contrast to HOMA-IR, could not independently predict GDM in binary logistic regression. In the subgroup of women with GDM where insulin treatment was required, it did not affect vaspin levels.Our data suggest that during pregnancy vaspin levels gradually decrease from the 2nd trimester to postpartum; however, decreases are similar between women with or without GDM as well as between women with GDM managed with diet alone or with comcomitant insulin administration. Serum vaspin levels at the 2nd trimester could not independently predict the risk for GDM. Finally, in women with GDM circulating vaspin leves are not affected by the degree of glucose metabolism deregulation or the exogenous administration of insulin, as evident by the lack of differences among our two subgroups of patients with GDM.During pregnancy, women with GDM had higher glucose, triglycerides and insulin levels, higher HOMA-IR and lower QUICKI compared to normal pregnancy. These differences remained postpartum, suggesting that the defect in insulin sensitivity and glucose metabolism that drives to the development of GDM is present to some degree after delivery.

Η κύηση χαρακτηρίζεται από βαθμιαία αύξηση της ινσουλινικής αντίστασης και επακόλουθη αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης προκειμένου να διατηρηθεί ευγλυκαιμία. Αδυναμία του οργανισμού να αντισταθμίσει αυτή την αύξηση της ινσουλινικής αντίστασης οδηγεί στην εμφάνιση ΣΔΚ. Η κατάσταση αυτή φυσιολογικά αποκαθίσταται μετά τον τοκετό. Η λιποκίνη βασπίνη θεωρείται ότι βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, συνεπώς θα μπορούσε να εμπλέκεται στην ενδογενή ρύθμιση του μεταβολισμού της γλυκόζης στην εγκυμοσύνη ενώ μεταβολές της θα μπορούσαν να σχετίζονται με την εμφάνιση ΣΔΚ. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να εκτιμηθεί η μεταβολή των επιπέδων της βασπίνης στην κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της κύησης και στην λοχεία, σε εγκύους με ΣΔΚ σε σύγκριση με εγκύους με φυσιολογική ανοχή γλυκόζης, καθώς και τυχόν συσχετίσεις της με γνωστούς δείκτες ινσουλινικής αντίστασης και με τα λιπίδια, σε μια προσπάθεια να αξιολογήσουμε το ρόλο της βασπίνης στην διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων που παρατηρείται τόσο στην φυσιολογική κύηση όσο και στον ΣΔΚ. Επιπλέον, συγκρίναμε τις ασθενείς με ΣΔΚ που αντιμετωπίστηκαν μόνο με δίαιτα ή με δίαιτα και ινσουλίνη, προσπαθώντας να εκτιμήσουμε την επίδραση του βαθμού διαταραχής του μεταβολισμού των υδατανθράκων καθώς και τύπου της θεραπευτικής παρέμβασης στα επίπεδα βασπίνης.Μελετήθηκαν ογδονταοκτώ εγκυμονούσες γυναίκες. Οι μισές (n=44) είχαν διαγνωσθεί να πάσχουν από ΣΔΚ ενώ οι υπόλοιπες μισές (n=44) είχαν φυσιολογική ανοχή γλυκόζης. Οι γυναίκες με ΣΔΚ διαιρέθηκαν επιπλέον σε 2 υποομάδες: αυτές στις οποίες ο ΣΔΚ αντιμετωπίστηκε μόνο με δίαιτα (n=20) και αυτές στις οποίες απαιτήθηκε επιπλέον χορήγηση και ινσουλίνης (n=24). Μετρήθηκαν τα επίπεδα βασπίνης, ινσουλίνης, γλυκόζης και λιπιδίων ορού και προσδιορίστηκε ο δείκτης ινσουλινικής ευαισθησίας QUICKI και ο δείκτης ινσουλινικής αντίστασης HOMA-IR σε 3 χρονικά στιγμιότυπα: στο 2ο τρίμηνο της κύησης, στο 3ο τρίμηνο και στην λοχεία.Τα επίπεδα βασπίνης ορού μειώθηκαν σημαντικά στη λοχεία σε σύγκριση με το 2ο και 3ο τρίμηνο της κύησης σε όλες τις ομάδες εγκύων γυναικών, χωρίς να διαφέρουν μεταξύ των ομάδων ή των υποομάδων σε κανένα χρονικό στιγμιότυπο. Στο 3ο τρίμηνο η βασπίνη σχετιζόταν θετικά με την ινσουλίνη, το HOMA-IR και τα τριλγυκερίδια και αρνητικά με το QUICKI στις γυναίκες με ΣΔΚ αλλά όχι και στις μάρτυρες. Οι συσχετίσεις αυτές δεν παρατηρήθηκαν στο 2ο τρίμηνο ή στην λοχεία. Σε μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης, η βασπίνη δεν μπορούσε να προβλέψει ανεξάρτητα την εμφάνιση ΣΔΚ, σε αντίθεση με το HOMA-IR. Στις υποομάδα των εγκύων με ΣΔΚ όπου χρειάστηκε ινσουλινοθεραπεία, η χορήγηση ινσουλίνης δεν επηρέασε τα επίπεδα βασπίνης ορού.Τα δεδομένα μας συνηγορούν ότι, κατά την κύηση τα επίπεδα κυκλοφορούσας βασπίνης μειώνονται βαθμιαία από το 2ο τρίμηνο ως τη λοχεία. Ωστόσο, οι μεταβολές αυτές είναι παρόμοιες μεταξύ εγκύων με ή χωρίς ΣΔΚ καθώς και μεταξύ γυναικών με ΣΔΚ υπό δίαιτα μόνο ή δίαιτα και ινσουλίνη. Τα επίπεδα βασπίνης στον ορό κατά το 2ο τρίμηνο της κύησης δεν μπορούν να προβλέψουν τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔΚ. Τέλος, σε γυναίκες με ΣΔΚ τα επίπεδα κυκλοφορούσας βασπίνης δεν επηρεάζονται από τον βαθμό της διαταραχής του μεταβολισμού των υδατανθράκων ούτε από την θεραπευτική χορήγηση ή η ινσουλίνης, όπως προκύπτει από την έλλειψη διαφορών μεταξύ των δύο υποομάδων εγκύων με ΣΔΚ.Οι γυναίκες με ΣΔΚ είχαν σαφώς υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης, τριγλυκεριδίων και ινσουλίνης και υψηλότερο δείκτη HOMA-IR και χαμηλότερο δείκτη QUICKI, ενδεικτικά της εντονότερης ινσουλινοαντίστασης σε σύγκριση με τις μάρτυρες, τόσο κατά τη διάρκεια της κύησης όσο και στη λοχεία, υποδηλώνοντας ότι το ελάττωμα στην ινσουλινική ευαισθησία και τον μεταβολισμό γλυκόζης που οδηγεί στην ανάπτυξη ΣΔΚ στην κύηση παραμένει σε κάποιο βαθμό και μετά τον τοκετό.