Ψυχολογικές συνέπειες από την έλλειψη εμμήνου ρύσεως, λόγω της υπερπρολακτιναιμίας, σε γυναίκες 18-45 ετών, που πάσχουν από ψύχωση, και λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή με τυπικά ή άτυπα αντιψυχωσικά

Abstract

Introduction: Hyperprolactinemia comprises one of the most frequent consequences of antipsychotic medication and it can have many adverse clinical effects, like amenorrhea, that occurs to women of reproductive age, after being treated with typical and also many of the atypical antipsychotics. Objective: This study aims to investigate the psychological effects and the attitude towards menstruation of psychotic women who suffer from antipsychotic medication induced hyperprolactinaemia that leads to amenorrhea, related to hyperprolactinemic women who have not reported amenorrhea. Materials and Methods: Two hundred and sixty three (263) females, diagnosed with a psychotic disorder (DSM-IV-TR), 18-45 years old, were examined. The patients were under treatment with either risperidone or haloperidol or olanzapine or quetiapine. Blood- sampling was conducted, in order to measure the levels of prolactin in serum. The quantitative determination was made by Chemiluminescence Immuno Assay (CLIA). Then, two self- report psychometric instruments were distributed, the Symptom- Checklist – 90- R (SCL-90-R) questionnaire and the Menstrual Attitude Questionnaire (MAQ). All data were analyzed and the scales and subscales of the questionnaires were compared using the MANOVA model ( Multivariate Analysis of Variance).Results: 139 out of 263 women were found with hyperprolactinemia. Strong statistical signifi-cance arouse between hyperprolactinaemia and the four antipsychotic agents (p<0.0005). Women who developed high prolactin levels show severe psychopathology, like depression, paranoid ideation, anxiety, psychoticism and hostility (p<0.0005). In addition, they regard men-struation as a debilitating and bothersome effect, although it is considered to be a natural effect and an integral part of their life. Women with hyperprolactinemia cannot predict the onset of menstruation and they deny any effect of it on their bodies. 67 out of 139 hyperprolactinemic women manifested menstrual disturbances, primarily amenorrhea. Statistical significant difference is also observed between the four pharmaceutical substances and the occurrence of amenorrhea (haloperidol>risperidone>olanzapine>quetiapine, p<0.0005).The group of females with absence of menses complain mainly for somatic distress deriving from bodily perceptions, obsessive – compulsive manifestations, depressive and anxiety disorders, feelings of anger, phobic anxiety, paranoid mode of thinking. They occupy themselves less with feelings of personal inadequacy and inferiority in comparison with non- amenorrhoeic patients (p<0.0005). Furthermore, menstruation does not bother them and they refuse its influence on their organism despite the fact that they cannot anticipate its onset.Conclusion: The above mentioned results indicate not only scientific importance, since there are no prior similar studies on this topic, but also clinical significance, which means that proper assessment and management of manifestations like hyperprolactinemia, amenorrhea and their implications could enhance the course of the illness and women’s life.

Εισαγωγή: Η υπερπρολακτιναιμία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παρενέργειες των αντιψυχωσικών φαρμάκων και προκαλεί ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων είναι η αμηνόρροια, που εμφανίζεται σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας μετά τη λήψη τυπικών αλλά και ορισμένων άτυπων αντιψυχωσικών παραγόντων . Σκοπός: Σκοπό της έρευνας αποτελεί η αναζήτηση ψυχολογικών συνεπειών αλλά και η διερεύνηση της στάσης απέναντι στην έμμηνο ρύση, ψυχωσικών γυναικών που εμφανίζουν υπερπρολακτιναιμία και αμηνόρροια λόγω λήψης αντιψυχωσικής αγωγής, σε σχέση με εκείνες οι οποίες δεν εμφανίζουν υπερπρολακτιναιμία, ή παρά τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης, δεν εμφανίζουν αμηνόρροια.Υλικά- Μέθοδοι: Εξετάστηκαν 263 γυναίκες, 18-45 ετών, πάσχουσες από ψυχωσική διαταρα-χή, οι οποίες ελάμβαναν ως μονοθεραπεία ένα από τα αντιψυχωσικά φάρμακα ρισπεριδόνη, αλοπεριδόλη, ολανζαπίνη και κουετιαπίνη. Διενεργήθηκε αιμοληψία για τον προσδιορισμό των επιπέδων προλακτίνης, ο οποίος πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της χημειοφωταύγειας (CLIA), και χορηγήθηκαν δύο αυτοσυμπληρούμενα ερωτηματολόγια. Η Κλίμακα Ψυχοπαθολογίας SCL-90-R (Symptom Checklist-90-R) και το Ερωτηματολόγιο για τη Στάση των ενηλίκων Γυναικών απέναντι στην Έμμηνο Ρύση, MAQ (Menstrual Attitude Questionnaire). Διενεργήθηκε στατιστική ανάλυση και σύγκριση των υποκατηγοριών των κλιμάκων με χρήση πολυμεταβλητής ανάλυσης διακύμανσης (MANOVA).Αποτελέσματα: Από το σύνολο των 263 γυναικών, 139 βρέθηκαν με υπερπρολακτιναιμία και 124 με φυσιολογικά επίπεδα προλακτίνης στο πλάσμα. Προέκυψε στατιστικά σημαντική δια-φορά ανάμεσα στα τέσσερα χορηγούμενα σκευάσματα και την υπερπρολακτιναιμία (p<0,0005). Oι γυναίκες που εμφάνισαν υπερπρολακτιναιμία, παρουσιάζουν σημαντικά επιβαρυμένη ψυχοπαθολογία όπως κατάθλιψη, παρανοειδή ιδεασμό, άγχος, ψυχωτική συμπεριφορά, θυμό και επιθετικότητα (p<0,0005). Επίσης, θεωρούν την περίοδο ως ένα εξουθενωτικό και ενοχλητικό γεγονός, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν εμφανίζουν υπερπρολακτιναιμία, παρόλο που αποτελεί για εκείνες μια απόλυτα φυσική διαδικασία. Δεν μπορούν να προβλέψουν την έναρξη της και αρνούνται τις επιδράσεις της στο σώμα τους (p<0,0005). Από τις 139 υπερπρολακτιναιμικές γυναίκες, 76 εμφάνισαν διαταραχή στην έμμηνο ρύση, κυρίως αμηνόρροια. Οι φαρμακευτικοί παράγοντες διαφοροποιούνται ως προς την πρόκληση αμηνόρροιας (αλοπεριδόλη > ρισπεριδόνη> ολανζαπίνη >κουετιαπίνη, p<0,0005).Oι γυναίκες που εμφάνισαν αμηνόρροια ασχολούνται περισσότερο με σωματικά ενοχλήματα, εμφανίζουν ψυχαναγκαστικά καταναγκαστικά συμπτώματα, καταθλιπτικές-αγχώδεις διαταραχές, αισθήματα θυμού, εκδηλώσεις επιθετικότητας, φοβίες, παρανοειδή τρόπο σκέψης και λιγότερο αιτιάσεις προσωπικής ανεπάρκειας σε σύγκριση με μη αμηνορροϊκές ασθενείς (p<0,0005). Ακόμη, δε θεωρούν την έμμηνο ρύση τόσο ενοχλητικό γεγονός, και ενώ δεν μπορούν να προβλέψουν την έναρξη της, αρνούνται τις επιδράσεις στον οργανισμό τους. Συμπέρασμα: Η υπερπρολακτιναιμία και η επακόλουθη αμηνόρροια έχουν σημαντικές επι-πτώσεις στην ψυχική υγεία καθώς και στη στάση απέναντι στην έμμηνο ρύση των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας που πάσχουν από ψυχωσικές διαταραχές. Τα παραπάνω αποτελέσματα έχουν ερευνητική σημασία, καθώς δεν υπάρχουν παρόμοιες μελέτες στη βιβλιογραφία, αλλά και κλινική, αφού η σωστή αντιμετώπιση θα βελτιώσει όχι μόνο την πορεία αλλά και τη ζωή των ασθενών.