Οι έννοιες της αλληλοβοήθειας του κράτους και της ελευθερίας στη φιλοσοφία του Πιοτρ Κροπότκιν

Abstract

This thesis entitled "The concepts of mutual state and freedom in the philosophy of Peter Kropotkin" focuses on conceptual clarification of the state of freedom and mutual aid in the work of Kropotkin (1842-1921). It includes three chapters. The first is titled, "The power and the state in the philosophy of Kropotkin," subdivided in the following subsections: 1.1 The genesis of the state, 1.2 The state as force, 1.3 The state as a representative of capitalism, 1.4 instrumentalist view of the state, 1.5 the state as fetishism, 1.6 rejection of theories of social contract 1.7 the alternative to state: Community anarchism, 1.8Marxism and anarchism: similarities and contrasts, 1.9 Marxism- anarchy: differentiation with respect to the necessity of the state.The first chapter sets out the views of the Russian anarchist for the state and the power and made an extensive comparison of the philosophy of Marx and Kropotkin mainly in consideration of power and state. He is in favor of a complete overthrow of the state which is according to him the basic source of authoritarianism and heteronomy. For the philosopher, self-government, equal participation and respect for freedom aim at maintaining fair and harmonious relations within society whereas the coercive nature of the state undermines self-government and free participation with a grave impact on the quality of relationships between people. The second chapter refers to freedom and is entitled "The concept of freedom in the philosophy of Kropotkin. "The subsections are: 2.1 The meaning and scope of freedom, 2.2 Interdependence of freedom and equality 2.3 The meaning of politics is freedom and autonomy, 2.4 The conjunction of negative and positive freedom, 2.5 revolution and violence in philosophy Kropotkin, 2.6 essentialist vision of freedom, 2.7 met anarchist criticism of anarchy. It discusses the concept of autonomy in Kropotkin’s philosophy and its correlation with the views mainly of Arendt and Castoriadis among others. It also presents the perceptions of violence and revolution and objects to the authoritarianism which is considered to be within the essentialist and teleological conception of freedom of the anarchist perspective. Freedom in the philosophy of Kropotkin is understood as moral self-determination that is conscious guidance of actions in accordance with moral laws. It has been maintained that the idea of freedom in Kropotkin’s work is influenced by the essentialist and teleological theory of freedom, according to which freedom means obedience to an objective law of reason and morality. Indeed, the basis of Kropotkin’s anarchist theory is rooted in the positive dimension of freedom which perceives freedom as moral self-determination and his views are associated with a teleological view of human nature, since freedom as moral self-realization involves the Aristotelian telos. Here it is maintained that self-determination is not a dogma and predetermination but habitus ( the Aristotelian “exis”) and continuous unfolding of freedom. His basic thesis is that the abolition of power promotes freedom, equality and fraternity. Self-government is of paramount importance for the defense of negative freedom, as it promotes autonomy and requires free and just relationships, which are related to the respect of human existence. My aim in this paper is to imply that freedom in the negative dimension is equally important to the political organization of Kropotkin’s anarchist society and it is highly evaluated in order to balance the positive freedom. The third chapter, entitled, "The concept of mutual aid", is divided into subsections: 3.1 Mutual in animal societies and human institutions 3.2 The moral significance of mutual aid, 3.3 the scientific basis of 'mutual aid', 3.3.1 mutual aid in response to Huxley, 3.3.2 The Russian evolutionary school 3.3.3 the effect of Darwin in the philosophy of Kropotkin, 3.4 Kropotkin’s views about human nature, 3.6 Contemporary views on mutual aid similar to the theories of Kropotkin, 3.7 anarchy and science in the philosophy of Kropotkin. Naturalistic fallacy. The history of humanity is thus conceived by Kropotkin as an evolution of a moral agent, mutual aid, that is as an evolution of an innate human tendency to organize life in a cooperative way.Finally in the epilogue it is stated that Kropotkin’s philosophy offers solutions to the ethical, political and environmental problems of today.

Η εργασία με τίτλο «Οι έννοιες της αλληλοβοήθειας του κράτους και της ελευθερίας στη φιλοσοφία του Πιοτρ Κροπότκιν» εστιάζει στην εννοιολογική αποσαφήνιση του κράτους, της ελευθερίας και της αλληλοβοήθειας, στο έργο του Κροπότκιν (1842-1921). Περιλαμβάνει τρία κεφάλαια. Το πρώτο με τίτλο, « Η εξουσία και το κράτος στη φιλοσοφία του Κροπότκιν», υποδιαιρείται στα εξής υποκεφάλαια: 1.1 Η γένεση του κράτους,1.2 Το κράτος ως κυριαρχία, 1.3 Το κράτος ως εκπρόσωπος του κεφαλαίου, 1.4 Η εργαλειακή θεώρηση του κράτους, 1.5 Το κράτος ως φετιχισμός, 1.6 Η απόρριψη των θεωριών του κοινωνικού συμβολαίου, 1.7 Η εναλλακτική λύση στο κράτος: κοινοτικός αναρχισμός,1.8 Μαρξισμός και αναρχία: συγκλίσεις και αντιθέσεις, 1.9 Μαρξισμός- αναρχία: η διαφοροποίηση σε σχέση με την αναγκαιότητα του κράτους.Στο πρώτο κεφάλαιο εκτίθενται οι απόψεις του Ρώσου αναρχικού για το κράτος και την εξουσία και γίνεται μια εκτεταμένη σύγκριση της φιλοσοφίας των Marx και Κροπότκιν κυρίως ως προς τη θεώρηση της εξουσίας και του κράτους.Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στην ελευθερία και έχει τίτλο « Η έννοια της ελευθερίας στη φιλοσοφία του Κροπότκιν». Τα υποκεφάλαια είναι τα εξής:2.1 Η έννοια και το περιεχόμενο της ελευθερίας, 2.2 Αλληλεξάρτηση ελευθερίας και ισότητας, 2.3 Το νόημα της πολιτικής είναι η ελευθερία και η αυτονομία, 2.4 Η σύζευξη αρνητικής και θετικής ελευθερίας, 2.5 Η επανάσταση και η βία στη φιλοσοφία του Κροπότκιν, 2.6 Η ουσιοκρατική θεώρηση της ελευθερίας, 2.7 Η μετααναρχική κριτική στην αναρχία. Aναπτύσσεται η έννοια της αυτονομίας στη φιλοσοφία του και η συσχέτισή της με τις απόψεις κυρίως της Arendt και του Καστοριάδη μεταξύ άλλων. Εκτίθενται επίσης οι αντιλήψεις του για τη βία και την επανάσταση και αμφισβητείται η αυταρχικότητα που θεωρείται ότι εμπεριέχεται στην ουσιοκρατική και τελεολογική αντίληψη περί ελευθερίας της αναρχικής θεώρησης. Το τρίτο κεφάλαιο, με τίτλο, « Η έννοια της αλληλοβοήθειας», χωρίζεται στα εξής υποκεφάλαια: 3.1 Η αλληλοβοήθεια στις ζωικές κοινωνίες και στους ανθρώπινους θεσμούς, 3.2 Η ηθική σημασία της αλληλοβοήθειας, 3.3 το επιστημονικό υπόβαθρο της «Αλληλοβοήθειας»,3.3.1 η αλληλοβοήθεια ως απάντηση στον Huxley, 3.3.2 H επιρροή του Κροπότκιν απο τη ρωσικη εξελικτική σχολή, 3.3.3 Η επίδραση του Δαρβίνου στη φιλοσοφία του Κροπότκιν, 3.4 Οι απόψεις του Κροπότκιν για την ανθρώπινη φύση, 3.6 Σύγχρονες απόψεις για την αλληλοβοήθεια συμβατές με τη σχετική θεωρία του Κροπότκιν περί αλληλοβοήθειας, 3.7 Η σύνδεση αναρχίας και επιστήμης στη φιλοσοφία του Κροπότκιν. Φυσιοκρατικη πλάνη. Σε αυτό το κεφάλαιο ερευνάται η έννοια της αλληλοβοήθειας στο έργο του Κροπότκιν Τέλος στον επίλογο αναφέρεται ότι η θεωρία του προσφέρει λύσεις στα ηθικά, πολιτικά και περιβαλλοντικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής.