Stirner-Nietzsche-Foucault: ο θάνατος του Θεού και το τέλος του ανθρώπου

Abstract

The present thesis aims at the emergence of a different kind of a radical questioning that was developed through the thought and the work of Stirner, Nietzsche, and Foucault. This radical questioning was expressed at the limits of the critique which was exercised by the atheist humanist movement. The focus on the problematique of the Death of God and the End of Man by the thought of Stirner, Nietzsche, and Foucault criticized the critical discourse of modernity and undermined the radicality of the replacement of Theology by Anthropology that was the revolutionary aim of the posthegelian thought. Through the close reading of the original texts of Stirner, Nietzsche, and Foucault - and the interpretations that provoked - in the field of ontology and theory of knowledge, of history, of politics and of ethics and under the perspective of a continuity and not of a confrontation between the questions and the answers which were expressed in the modern and postmodern thought, emerged the question of the constitution of Subjectivity as the crucial question for every discourse that has the ambition of radical critique. The thesis attempts to show that critique could be radical not by subverting the dominant figure (God or Man) that occupies the archimedian point but by articulating the question of the Archimedean point itself, that is by uttering the question of Truth.

Η διατριβή αποσκοπεί στην ανάδειξη ενός ιδιαίτερου τύπου κριτικού προβληματισμού, ο οποίος αναπτύχθηκε μέσα από τη σκέψη και το έργο των Στίρνερ, Νίτσε και Φουκώ και αρθρώθηκε στα όρια τη κριτικής που άσκησε ο νεωτερικός λόγος του αθεϊστικού ανθρωπισμού. Ο στοχασμός των Στίρνερ, Νίτσε και Φουκώ επικεντρωμένος στο θέμα του θανάτου του Θεού και του Τέλους του Ανθρώπου άσκησε κριτική όχι μόνο στο κύριαρχο λόγο της θεολογίας, αλλά και στον κριτικό λόγο της νεωτερικότητας, αμφισβητώντας τη ριζοσπαστικότητα του νεωτερικού εγχειρήματος της αντικατάστασης της Θεολογίας από την Ανθρωπολογία, η οποία σημάδεψε τη μεταεγελιανή σκέψη. Μέσα από τις αναγνώσεις των πρωτότυπων κειμένων των Στίρνερ, Νίτσε και Φουκώ - αλλά και των ερμηνειών που πυροδότησαν - στο πεδίο της Οντολογίας και Γνωσιοθεωρίας, της Ιστορίας, της Πολιτικής και της Ηθικής και υπό το πρίσα μιας γόνιμης συνέχειας και όχι άγονης αντιπαράθεσης των ερωτημάτων και των απαντήσεων της νεωτερικής και μετα-νεωτερικής σκέψης, έγινε η απόπειρα να αναδειχθεί το φιλοσοφικό-ιστορικό πρόβλημα της συγκρότησης της Υποκειμενικότητας ως κεντρικό πρόβλημα για κάθε νεωτερικό ή μετανεωτερικό λόγο που εγείρει αξιώσει ριζοσπαστικής κριτικής. Η διατριβή προσπαθεί να αναδείξει το ότι αυτή η κριτική μπορεί να ριζοσπαστικοποιηθεί μόνο αν θέσει στο επίκεντρο όχι το ερώτημα της Κυρίαρχης Μορφής (Θεός ή Άνθρωπος) που καταλαμβάνει το αρχιμήδειο σημείο, αλλά το ερώτημα του ίδιου του αρχιμήδειου σημείου, ήτοι το ερώτημα της Αλήθειας.