Σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας Γενικής Παιδείας Γ΄τάξης Γενικού Λυκείου (2002-2009): ποσοτική και ποιοτική ανάλυση

Abstract

The thesis focuses on the nature of the anthropognostik course of the History, and the possibilities offered to students to approach their development as responsible citizens with a conscious attitude in the present and in the future. The observation that the pupils do not have historical knowledge and do not love history, highlights the difficulty of this course. This finding, as well as long-term personal quests for teaching of the course triggers the preparation of this work. It explores issues towards reforming the teaching of the course of history in the design, implementation and evaluation of elements of culture in textbooks of history the third class general education. The first part of this thesis refers to the historiographical currents, in education and in school history, and finally to the structural characteristics of textbooks. The second part presents the research textbook in global regions and in Greece and follows the investigation of two textbooks of Red etc. and Koliopoulos etc. History of C School of General Education in 2002 and 2007 respectively. The third part contains descriptions of methodological tools, combined and used in research. These are significant structural and descriptive statistics. In the same section shows the stages of the study are shown. In the fourth part of the thesis the quantitative and qualitative research data is presented. But the data are derived and exported from the comparative analysis of two separate researches. Taking all the above into consideration the appropriate conclusions are reached, which are available for comment and further research. Originally the methodological tool used in doctoral work is the building material which has been applied previously to the analysis of textbooks and descriptive statistics as may be applied to the humanities, to extract quantitative data. Both two research tools, recommended quantitative data analysis; however, to enhance reliability and those selected descriptive statistics are used. The combination of these methods is a key advantage that allows the use of all elements of the humanities. The structural material can describe and analyze each 'signifier' whole, whatever form it takes and regardless of semiotic system to which it belongs. For this reason it was considered a fully adequate analysis of the images and the complex semiotic systems, such as those involved and interacting with the language and virtual text manuals. The contribution of this thesis in science mainly consists in proposing a methodology for analysis and measurement of the elements of culture in textbooks of Red etc. and Koliopoulos etc. History of C General Education Lyceum of 2002 and 2007. Results of the investigation showed the application testing of methodological tools and the emergence of dynamic cultural elements which are present in both manuals. The various aspects of culture expressed through a final set of thematic categories of culture that reflect the different sides of them. Analysis in both textbooks revealed that the amount of cultural information, which bear two history textbooks in language and image, shows similarities and differences in the rates. The discrepancies identified and reflected in qualitative terms, which primarily relates to the rules hierarchy of values. The conceptual importance of values is presented as an inherent driving force for both the development of individuals and societies. Our proposal for the teaching and use of semiotic analysis of school textbooks, leads to a dynamic teaching review which has already dominated the European school reality. In this way we believe that the teaching of history creates negative stereotypes and foster dialogue with others.

Η διδακτορική διατριβή επικεντρώνεται στον ανθρωπογνωστικό χαρακτήρα του μαθήματος τη Ιστορίας, καθώς και στις δυνατότητες που προσφέρει στους μαθητές στην προσέγγιση του παρελθόντος και στη διαμόρφωσή τους ως υπεύθυνους πολίτες με συνειδητή στάση στο παρόν και στο μέλλον. Η διαπίστωση όμως ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες δεν έχουν ιστορικές γνώσεις και δεν αγαπούν την Ιστορία αναδεικνύει την δυσκολία του συγκεκριμένου μαθήματος. Η συγκεκριμένη διαπίστωση, όπως και οι μακροχρόνιες προσωπικές αναζητήσεις για τη διδασκαλία του μαθήματος αποτέλεσαν το έναυσμα για την εκπόνηση της παρούσας εργασίας.Συγκεκριμένα, διερευνά ζητήματα προς την κατεύθυνση της αναμόρφωσης της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας με το σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των στοιχείων του πολιτισμού στα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου γενικής παιδείας. Το πρώτο μέρος της διατριβής αναφέρεται στα ιστοριογραφικά ρεύματα, στην εκπαίδευση και στη σχολική Ιστορία και τέλος στα δομικά χαρακτηριστικά των σχολικών εγχειριδίων. Το δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η έρευνα του σχολικού βιβλίου διεθνώς και στην Ελλάδα και ακολουθεί η έρευνα για τα δύο σχολικά εγχειρίδια των Κόκκινου κ.ά. και Κολιόπουλου κ.ά. της Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας του 2002 και του 2007 αντίστοιχα. Το τρίτο μέρος περιλαμβάνεται η περιγραφή των μεθοδολογικών εργαλείων, που συνδυάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα. Αυτά είναι η δομική σημαντική και η περιγραφική στατιστική. Στο ίδιο σημείο παρουσιάζονται τα στάδια υλοποίησης της μελέτης. Στο τέταρτο μέρος της διατριβής, παρουσιάζονται τα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα της έρευνας. Αλλά και τα στοιχεία που έχουν προκύψει από την συγκριτική ανάλυση των δυο επιμέρους εξαγόμενων ερευνητικών δεδομένων. Με βάση όλα τα παραπάνω εξάγονται τα ανάλογα συμπεράσματα, τα οποία διατίθενται για σχολιασμό και περαιτέρω έρευνα. Πρωτοτυπία: Το μεθοδολογικό εργαλείο που χρησιμοποιείται στην διδακτορική εργασία είναι η δομική σημαντική η οποία έχει εφαρμοστεί στο παρελθόν στην ανάλυση σχολικών εγχειριδίων και η περιγραφική στατιστική, όπως αυτή δύναται να εφαρμοστεί στις ανθρωπιστικές επιστήμες, για την εξαγωγή ποσοτικών δεδομένων. Αμφότερα τα δυο εργαλεία έρευνας, προτείνουν ποσοτικά στοιχεία ανάλυσης, ωστόσο για την ενίσχυση και αξιοπιστία αυτών επιλέχθηκε η χρήση την περιγραφικής στατιστικής. Ο συνδυασμός αυτών των μεθόδων, έχει ως βασικό πλεονέκτημα το γεγονός ότι επιτρέπει την αξιοποίηση στοιχείων του συνόλου των ανθρωπιστικών σπουδών. Η δομική σημαντική, μπορεί να περιγράφει και να αναλύει κάθε «σημαίνον» σύνολο, οποιαδήποτε μορφή και αν παίρνει αυτό και ανεξάρτητα από το σημειωτικό σύστημα στο οποίο ανήκει. Γι’ αυτό το λόγο κρίθηκε πλήρως επαρκής στην ανάλυση των εικόνων αλλά και των σύνθετων σημειωτικών, συστημάτων, έτσι όπως αυτά εμπλέκονταν και αλληλεπιδρούσαν στο γλωσσικό και εικονικό κείμενο των εγχειριδίων. Η συμβολή της παρούσας διατριβής στην επιστήμη συνίσταται κυρίως στην πρόταση μιας μεθοδολογικής ανάλυσης και μέτρησης των στοιχείων του πολιτισμού στα σχολικά εγχειρίδια των Κόκκινου κ.ά. και Κολιόπουλου κ.ά. της Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας του 2002 και του 2007. Αποτελέσματα : Από την έρευνα προέκυψε η δόκιμη εφαρμογή των μεθοδολογικών εργαλείων και η ανάδειξη της δυναμικής παρουσίας στοιχείων πολιτισμού και στα δυο εγχειρίδια. Οι διάφορες όψεις του πολιτισμού εκφράζονται μέσα από ένα πεπερασμένο σύνολο θεματικών κατηγοριών του πολιτισμού που εκφράζουν τις διαφορετικές όψεις του.Οι αναλύσεις που έγιναν στα δύο σχολικά εγχειρίδια ανέδειξαν ότι η ποσότητα της πολιτισμικής πληροφορίας, την οποία φέρουν τα δύο σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας σε γλώσσα και εικόνα, παρουσιάζει ομοιότητες και διαφορές ως προς τα ποσοστά. Οι διαφορές που εντοπίστηκαν αντικατοπτρίζονται και σε ποιοτικό επίπεδο, όπου κατά κύριο λόγο έχει σχέση με τους κανόνες ιεράρχησης των αξιών. Η εννοιολογική σημασία των αξιών ενυπάρχει σαν κατευθυντήρια δύναμη τόσο για την εξέλιξη των ατόμων, όσο και των κοινωνιών. Η πρότασή μας για τη διδασκαλία και την αξιοποίηση της σημειωτικής ανάλυσης των σχολικών εγχειριδίων οδηγεί σε μια κριτική δυναμική διδασκαλία που ήδη έχει κυριαρχήσει στην ευρωπαϊκή σχολική πραγματικότητα. Με αυτό τον τρόπο θεωρούμε ότι η διδασκαλία της ιστορίας αποδομεί τα αρνητικά στερεότυπα και καλλιεργεί το διάλογο με τους άλλους.