Κοινωνικό κεφάλαιο και σύγχρονες μορφές εκπαίδευσης: η ανάπτυξη του κοινωνικού κεφαλαίου στην εκπαιδευτική πράξη και τη διδακτική με την αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.)

Abstract

The purpose of this thesis is to investigate the development of Social Capital ofprimary and secondary education' teachers through the use of Information andCommunication Technologies (ICT).This thesis consists of the Introduction and three parts. In the Introduction thegrowing problem of research is developed and also some theoretical aspects of searchstudy that led to the shaping of the dissertation topic, the more general concerns andquestions, the justification of the importance of work and demonstrate the necessity ofpreparing this thesis, are presented.Then, we make the more general considerationswhich prompt us to explore the use of Information and Communications Technologiesby teachers, both in the context of a broader use in teaching and educational practice,and their use in digital learning environments. Additionally, the interface discussedthis development with the growth factors of social capital. Finally, the expressionbecomes the central research question, the justification of the importance of work anddemonstrate the necessity of preparing this thesis.The First Part consists of three chapters and it focuses on the theoreticalbackground of this study. It deals with key issues and it focuses gradually on the keypoints of theoretical search of the study. In this part is attempted a historical overviewof the concept of Social Capital through a thorough review of the internationalliterature. Emphasis is placed on the main factors of Social Capital, trust in each other,interaction, social participation and mutual support, additionally with the relationshipof these specific factors with ICTs. Then, the interface of Social Capital in educationis presented, as documented through the international literature.Additionally, a review of digital learning environments is done and the conceptof Social Capital is highlighted within these virtual communities. Also, theimportance of networks is studied, along with the development of collective actionand Social Capital in them.In addition to Social Capital, learning theories and their connection with theInformation Technologies and Communication Technologies (ICTs) are examined.Also, the main teaching approaches are recorded and modern forms of education,using Technologies of Information and Communication Technology (ICT), arepresented. The interactive whiteboard and its usefulness is presented, stressing the need to support educational practice from the Internet and especially so in distanceeducation and in online learning communities using e-learning platforms.The Second Part consists of two chapters and presents the research of thisthesis. The main purpose and the research hypotheses are formulated, researchquestions are recorded, the size of the research sample is presented and the researchtool of data collection is described in detail, the research methodology and specificquestionnaire is presented, which resulted from the synthesis of various research tools,the statistical analysis and survey results.The Third Part consists of one chapter, which attempts a synthesis and criticalevaluation of research results. The findings of the research effort are associated withother surveys findings from the international arena and future directions aresuggested. This study showed a significant association of specific factors of socialcapital (trust, mutual support, interaction and social participation), developed forteachers of primary and secondary education, the use of ICTs not only the educationalpractice and increase the effectiveness of the school, but also in everyday life

Ο σκοπός της διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση της ανάπτυξης τουΚοινωνικού Κεφαλαίου των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιαςεκπαίδευσης με την αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών(Τ.Π.Ε.).Η διατριβή απαρτίζεται από την Εισαγωγή και τρία μέρη.Στην Εισαγωγή αναπτύσσεται η προβληματική της έρευνας. Συζητώνταιζητήματα σχετικά με τη θεωρητική αναζήτηση της διατριβής, τα οποία οδήγησαν στησχηματοποίηση του θέματος. Παρουσιάζονται, επίσης, οι γενικότεροιπροβληματισμοί, η διατύπωση του κεντρικού ερευνητικού ερωτήματος, συναφείςεπιστημονικές μελέτες, η αιτιολόγηση της σημαντικότητας της εργασίας και ηκατάδειξη της αναγκαιότητας της εκπόνησης της διατριβής. Στη συνέχεια,διατυπώνονται οι γενικότεροι προβληματισμοί, οι οποίοι μας ωθούν στη διερεύνησητης αξιοποίησης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών από τουςεκπαιδευτικούς, τόσο στο πλαίσιο μιας γενικότερης χρήσης τους στη διδασκαλία καιστην εκπαιδευτική πράξη, όσο και στη χρήση τους σε ψηφιακά περιβάλλονταμάθησης. Επιπρόσθετα, συζητείται η διασύνδεση αυτής της αξιοποίησης με τηνανάπτυξη παραγόντων Κοινωνικού Κεφαλαίου. Τέλος, αναδεικνύεται η διατύπωσητου κεντρικού ερευνητικού ερωτήματος, η αιτιολόγηση της σημαντικότητας τηςεργασίας και η κατάδειξη της αναγκαιότητας της εκπόνησης της παρούσας διατριβής.Περισσότερο συγκεκριμένα:Πρώτο Μέρος: Ζητήματα Θεωρίας (κεφάλαια 1, 2 και 3)Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζεται η έννοια του Κοινωνικού Κεφαλαίου καιεπιχειρείται μια ιστορική αναδρομή του όρου, μέσα από την ενδελεχή ανασκόπησητης διεθνούς βιβλιογραφίας. Σταδιακά, από τη θεωρητική αναζήτηση αναδύονται καισυζητώνται οι κυριότεροι παράγοντες του Κοινωνικού Κεφαλαίου. Στη συνέχεια,παρουσιάζεται η διασύνδεση του Κοινωνικού Κεφαλαίου με την εκπαίδευση, όπωςκαταγράφεται μέσα από τη διεθνή βιβλιογραφία. Τέλος, συζητείται η σχέση τωνκυριότερων παραγόντων του Κοινωνικού Κεφαλαίου με τις ΤεχνολογίεςΠληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.). Στο δεύτερο κεφάλαιο, εξετάζονται τα ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης καιαναδύεται η σημασία του Κοινωνικού Κεφαλαίου μέσα σ’ αυτές τις δυνητικέςκοινότητες. Στη συνέχεια, μελετάται η λειτουργία των δικτύων και η ανάπτυξησυλλογικής δράσης, καθώς και η ύπαρξη Κοινωνικού Κεφαλαίου μέσα σ’ αυτά.Στο τρίτο κεφάλαιο, μελετώνται οι θεωρίες μάθησης και η διασύνδεσή τους μετις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.). Στη συνέχεια,καταγράφονται βασικές διδακτικές προσεγγίσεις και παρουσιάζονται σύγχρονεςμορφές εκπαίδευσης με τη χρήση των Τ.Π.Ε. Εξετάζονται διάφορες δυνατότητες,όπως ο διαδραστικός πίνακας και η χρησιμότητά του, αναδεικνύεται η ανάγκηυποστήριξης της εκπαιδευτικής πράξης από το Διαδίκτυο και ιδιαίτερα τόσο στην εξαποστάσεως εκπαίδευση, όσο και στις Διαδικτυακές Κοινότητες Μάθησης, με τηχρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας μάθησης.Με την ολοκλήρωση του Πρώτου Μέρους, μέσα από την ενδελεχή ανασκόπησητης βιβλιογραφίας, προσδιορίσθηκε το θεωρητικό πλαίσιο της διατριβής καιαναδύθηκαν τα ερευνητικά ερωτήματα. Αναδείχθηκε η διασύνδεση του ΚοινωνικούΚεφαλαίου με την εκπαίδευση και η ανάγκη διερεύνησης της δυνατότηταςδημιουργίας και ανάπτυξής του σε ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης.Δεύτερο Μέρος: Ζητήματα Έρευνας (κεφάλαια 4 και 5)Στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της έρευνας.Διατυπώνεται ο κύριος σκοπός, τα ερευνητικά ερωτήματα, οι ερευνητικές υποθέσεις,το δείγμα, οι περιορισμοί και η ερευνητική μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Ταερευνητικά εργαλεία συλλογής των δεδομένων προέκυψαν, αρχικά, από διεξοδικήανασκόπηση των μελετών (τόσο του Κοινωνικού Κεφαλαίου όσο και των Τ.Π.Ε.),στη διεθνή βιβλιογραφία και, στη συνέχεια, από την κριτική σύνθεση των εργαλείωνπου έχουν χρησιμοποιηθεί στις μελέτες αυτές. Περιγράφεται η στατιστικήεπεξεργασία των δεδομένων της έρευνας, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη χρήσητου στατιστικού λογισμικού PASW Statistics 18.0.Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας.Επιχειρείται ο έλεγχος των αποτελεσμάτων για κάθε ερευνητικό ερώτημα και κάθεερευνητική υπόθεση, σε σχέση με το σκοπό της έρευνας, τα οποία προέκυψαν απόμοντέλα πολλαπλής λογαριθμικής παλινδρόμησης. Στη συνέχεια, αποτιμώνται τααποτελέσματα ξεχωριστά για κάθε έναν παράγοντα του Κοινωνικού Κεφαλαίου, πουαναπτύχθηκε μεταξύ των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως προέκυψαν από την ερευνητική διαδικασία. Το κεφάλαιοολοκληρώνεται με τη συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων.Τρίτο Μέρος: Σύνθεση και κριτική αποτίμηση των αποτελεσμάτων (κεφάλαιο 6)Στο έκτο κεφάλαιο επιχειρείται η ερμηνευτική προσέγγιση των αποτελεσμάτωντης έρευνας και των επιμέρους ευρημάτων της, τα οποία συζητώνται καιαξιολογούνται κριτικά. Η μελέτη αυτή απέδειξε ότι υπάρχει σημαντική συσχέτισησυγκεκριμένων παραγόντων του Κοινωνικού Κεφαλαίου (της εμπιστοσύνης, τηςαλληλοϋποστήριξης, της αλληλεπίδρασης και της κοινωνικής συμμετοχής), πουαναπτύσσονται σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης,με τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών, όχι μόνο στηνεκπαιδευτική πράξη και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του σχολείου, αλλάκαι στην καθημερινή τους ζωή. Επιπρόσθετα, μέσα από την κριτική προσέγγιση τωναποτελεσμάτων και των ευρημάτων, επιχειρείται μία συνολική αποτίμηση αυτών.Τέλος, προτείνονται οι μελλοντικές ερευνητικές κατευθύνσεις και διατυπώνονται ταεπιλογικά συμπεράσματα.Η διατριβή ολοκληρώνεται με το παράρτημα, στο οποίο συμπεριλαμβάνονταιαναλυτικά τα ερευνητικά εργαλεία, και τη βιβλιογραφία.