Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου στις φυσικές επιστήμες σε επίπεδο σχολικής μονάδας: απόψεις εκπαιδευτικών

Abstract

Η έρευνα αυτή αποσκοπεί στη διερεύνηση και ερμηνεία των στάσεων και των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών κλάδου ΠΕ04 (Φυσικών Επιστημών) όσον αφορά την αναγκαιότητα, τους φορείς και τους στόχους της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες. Επίσης, η έρευνα αυτή στοχεύει στην ανάδειξη και στην ιεράρχηση δεικτών ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες για το σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός πρότυπου συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης (αυτοαξιολόγησης) σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Ο πληθυσμός αναφοράς της έρευνας ήταν ένα αντιπροσωπευτικό πανελλαδικό δείγμα εκπαιδευτικών του κλάδου ΠΕ04 από Γυμνάσια και Λύκεια όλων των Περιφερειών της Ελλάδος. Εφαρμόστηκε η ποσοτική μεθοδολογία μέσω ανώνυμων ερωτηματολογίων που ταχυδρομήθηκαν, στάλθηκαν ηλεκτρονικά, διανεμήθηκαν χέρι με χέρι είτε απευθείας στους εκπαιδευτικούς, είτε σε αντιπροσώπους που ανέλαβαν τη διανομή εξυπηρετώντας την έρευνα κυρίως σε δυσπρόσιτες Περιφέρειες. Από το σύνολο των 500 ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν πανελλαδικά με ποσοτικό κριτήριο την αναλογία πληθυσμού της κάθε Περιφέρειας σε σχέση με την Επικράτεια, επιστράφηκαν ορθά συμπληρωμένα και αξιοποιήθηκαν στην έρευνα 298. Το επόμενο στάδιο της συλλογής των ορθά συμπληρωμένων ερωτηματολογίων ήταν η περιγραφική και επαγωγική στατιστική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας με την κωδικοποίηση των απαντήσεων και την εισαγωγή των κωδικών στο πρόγραμμα για ηλεκτρονικούς υπολογιστές SPSS (Στατιστικό Πακέτο για τις Κοινωνικές Επιστήμες). Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα είναι τα παρακάτω. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρεί αναγκαία την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες σε επίπεδο σχολικής μονάδας για την ποιοτική του αναβάθμιση. Οι εκπαιδευτικοί μεγαλύτερης ηλικίας και με περισσότερα έτη υπηρεσίας αντιμετωπίζουν με περισσότερη δυσπιστία την αξιολόγηση σε σχέση με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί με επιπλέον τίτλους σπουδών, οι εκπαιδευτικοί που έχουν συμμετάσχει σε διαδικασίες αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου καθώς και οι εκπαιδευτικοί που έχουν επιμορφωθεί σχετικά με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου αντιμετωπίζουν θετικότερα τη αξιολόγηση σε σχέση με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς. Σχετικά με τους φορείς αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, οι εκπαιδευτικοί αποδέχονται την εσωτερική αξιολόγηση (αυτοαξιολόγηση) του εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες σε πολύ μεγάλο βαθμό, ακόμα και όταν συμμετέχουν όλοι οι παράγοντες της σχολικής μονάδας (Διευθυντής, εκπαιδευτικοί κλάδου ΠΕ04, μαθητές, γονείς) με την προϋπόθεση να έχουν ενεργό ρόλο σε αυτή. Οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τους φορείς εξωτερικής αξιολόγησης (επιθεώρησης) και ιδιαίτερα το Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σε αντίθεση με το Σχολικό Σύμβουλο Φυσικών Επιστημών, ο οποίος έχει μεγαλύτερη αποδοχή. Σχετικά με τους στόχους της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες, οι εκπαιδευτικοί θεωρούν σημαντικότερους στόχους τη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων παραγόντων της σχολικής μονάδας (Διευθυντής, εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς), τη διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών με σκοπό την οργάνωση ενδοσχολικής επιμόρφωσης και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης με σκοπό το σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. Στόχοι της αξιολόγησης όπως έλεγχος των σχολικών μονάδων από το Σχολικό Σύμβουλο Φυσικών Επιστημών όσον αφορά την ποιότητα του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες και έλεγχος της υπηρεσιακής συνέπειας των εκπαιδευτικών από το Διευθυντή της σχολικής μονάδας έχουν πολύ μικρή αποδοχή από τους εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί μικρότερων ηλικιών και οι εκπαιδευτικοί με επιπλέον τίτλους σπουδών πέρα από το βασικό πτυχίο αντιμετωπίζουν θετικότερα στόχους της αξιολόγησης όπως αυτογνωσία των εκπαιδευτικών με σκοπό την επαγγελματική τους ανάπτυξη και χρήση αξιολογικών δεδομένων με σκοπό την αξιοκρατική τους εξέλιξη. Τα επόμενα ερευνητικά ερωτήματα σχετίζονται με τους δείκτες ποιότητας που μπορούν να συμβάλλουν στην ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου στις Φυσικές Επιστήμες σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Οι δείκτες ποιότητας, οι οποίοι αναδεικνύονται και ιεραρχούνται από την έρευνα, αφορούν τις σημαντικότερες υποδομές της σχολικής μονάδας, τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα σημαντικότερα προσόντα των εκπαιδευτικών κλάδου ΠΕ04, τις σημαντικότερες μεθόδους διδασκαλίας, τους σημαντικότερους τομείς συνεργασίας μεταξύ των παραγόντων της σχολικής μονάδας και τα σημαντικότερα επιτεύγματα / αποτελέσματα της σχολικής μονάδας όσον αφορά το εκπαιδευτικό έργο στις Φυσικές Επιστήμες.