Το πρόβλημα της ποινικής ευθύνης των νομικών προσώπων - επιχειρήσεων: δογματική ανάλυση κα αναζήτηση ενός εναλλακτικού μοντέλου

Abstract

The present dissertation closely examines the dogmatic nature of criminal liability of legal entities and corporations, a form of liability acknowledged in many foreign legal orders, yet unknown as such to the Greek legal system. A presentation of the systems of attribution of criminal liability in corporations both in foreign as well as in the Greek legal order, is followed by the dogmatic analysis of the institution and its compatibility with the constitutional principles of Greek criminal law. We therefore propose an alternative system of corporate liability for criminal acts which safeguards the basic principles of criminal law and is structured in the context of the theories examining the distinction between criminal and administrative penalties. The thesis finally examines closely the issues deriving from the attribution of criminal liability to persons inside a corporation (directors, representatives) and contributes a proposal for reform of the penal code in order to better affront these problematic issues.

Στην παρούσα διατριβή προσεγγίσαμε ζήτημα της ποινικής ευθύνης νομικών προσώπων, ως δογματικό σχήμα άγνωστο μεν στο ελληνικό δίκαιο, θεσμοθετημένο δε σε πολλές αλλοδαπές έννομες τάξεις. Μετά από μία διαδρομή στα συστήματα απόδοσης ευθύνης σε νομικά πρόσωπα-επιχειρήσεις για ποινικά αξιόλογες προσβολές σε αλλοδαπές και στην ελληνική έννομη τάξη επιχειρήσαμε τη δογματική ανάλυση του θεσμού και της συμβατότητάς του προς τις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές του ελληνικού ποινικού δικαίου. Αξιοποιώντας τις θέσεις για τη διάκριση ποινικών και διοικητικών κυρώσεων, προτείναμε ένα εναλλακτικό της ποινικής ευθύνης των νομικών προσώπων μοντέλο ευθύνης για την αντιμετώπιση της ποινικά αξιόλογης δράσης τους με βασικό γνώμονα τη διατήρηση αλώβητου του ποινικού δόγματος. Εξετάσαμε τέλος ειδικά το ζήτημα της ποινικής ευθύνης εκπροσώπων νομικών προσώπων και διατυπώσαμε de lege ferenda προτάσεις για την αναμόρφωση διατάξεων του γενικού μέρους του ποινικού κώδικα, προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την απόδοση ποινικής ευθύνης εντός συλλογικών οντοτήτων.