Παράβαση καθήκοντος: πειθαρχική και ποινική προσέγγιση

Abstract

Infringement of Duty, as a legal provision whih is included and punished in the frame of the Hellenic Penal Law and the Discipinary Law, has caused a lot of conflicts between the theorists of the Law Science and in the field of justice too. The topic is analysed as an official crime contained in the provision of the article 259 of the Hellenic Penal Law and on the other side as a disciplinary offence include in the Hellenic Clerical Code (article 107 b), as the infringement of duty is a crime with a double substance, like a coin with two sides, a penal and a disciplinary side. The thesis was divided in two parts firstly, the penal foundation of infringement of duty as an official crime was examined with a parallel refer to the most important points and problems which are related to this provision, such as the significance of the clerical attribute of a civil servant the importance of the culpability degree (deceit or negligence) and the significance of the illegal profit. Secondly, the infringement of duty was analyzed as a disciplinary offence according to the Hellenic Disciplinary Law, with reference to its relation to the penal crime of infringement of duty. Finally, it was considered as necessary the addition of a third part in the thesis, which refers to the relation between the Penal and the Disciplinary Law and also to the relation of the penal and the disciplinary trial given the fact that infringement of duty is an offence which involves two different sectors of Law, the Penal and the Disciplinary Law. Furthermore, many problems and conflicts emerge by the application of the principles “nullum crimen nulla poena sine lege” and “non bis in idem” in the Disciplinary Law, principles that are examined in detail.

Η παράβαση καθήκοντος ως διάταξη που προβλέπεται και τιμωρείται στο πλαίσιο τόσο του Πειθαρχικού όσο και του Ποινικού Δικαίου έχει προκαλέσει διαμάχες και συγκρούσεις μεταξύ των θεωρητικών της νομικής επιστήμης αλλά και στο πλαίσιο της δικαστηριακής εφαρμογής των σχετικών διατάξεων. Το θέμα της παράβασης καθήκοντος εξετάζεται αφενός ως υπηρεσιακό έγκλημα (259 ΠΚ) και αφετέρου ως πειθαρχικό παράπτωμα. Στην ουσία, όταν γίνεται λόγος για το πειθαρχικό παράπτωμα της παράβασης καθήκοντος, εννοείται ότι πρόκειται για ένα αδίκημα με διττή σημασία, σαν ένα νόμισμα με δύο όψεις μία ποινική και μία πειθαρχική. Έτσι, η διατριβή διαιρέθηκε σε δύο κυρίως μέρη. Αρχικά εξετάτηκε η ποινική θεμελίωση της παράβασης καθήκοντος ως υπηρεσιακού εγκλήματος, καθώς και τα καίρια σημεία-προβλήματα που άπτοντα της διάταξης 259 ΠΚ, όπως είναι η έννοια της υπαλληλικής ιδιότητας, ο ρόλος του βαθμού υπαιτιότητας-δόλου, η ρήτρα απόλυτης επικουρικότητας και τέλος η έννοα του παράνομου οφέλους και το ζήτημα παράστασης της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη του υπαλλήλου που κατηγορείται για παράβαση καθήκοντος. Το δεύτερο μέρος αφορά στην πειθαρχική θεμελίωση της παράβασης καθήκοντος τόσο ως «γενικού» πειθαρχικού παραπτώματος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 106 ΥΚ, όσο και ως ειδικά προβλεπόμενου αδικήματος στο άρθρο 107 παρ. 1 περ. β΄ ΥΚ, το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων πειθαρχικών παραπτωμάτων και αυτό της παράβασης καθήκοντος κατά τον Ποινικό Κώδικα ή άλλους ειδικούς ποινικούς νόμους με περαιτέρω αναφορά στη σχέση των αδικημάτων αυτών με το ποινικό αδίκημα της παράβασης καθήκοντος. Στη συνέχεια, αναγκαία ήταν η προσθήκη τρίτου μέρους το οποίο αφορά στη σχέση Ποινικού και Διοικητικού Δικαίου και κατ’ επέκταση στη σχέση ποινικής και πειθαρχικής δίκης και στην ανάλογη εφαρμογή κανόνων και αρχών του Ποινικού στο Πειθαρχικό Δίκαιο. Η αναγκαιότητα εξέτασης αυτών των ζητημάτων έγκειται στο ότι, όταν γίνεται λόγος για αδικήματα διττής φύσεως, όπως το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, που καλύπτεται από δύο δικαιικούς χώρους, καθίσταται σαφές πως επλέκονται μεταξύ τους δύο διαφορετικοί κλάδοι Δικαίου, εν προκειμένω το Ποινικό και το Πειθαρχικο Δίκαιο, με αποτέλεσμα να ανακύπτουν περαιτέρω συγκρουσιακές σχέσεις και προβλήματα, όπως για παράδειγμα σχετικά ε την εφαρμογή των αρχών “nullum crimen nulla poena sine lege”, και “non bis in idem”.