Επιπολασμός ιογενούς ηπατίτιδας B και C σε νοσηλευτικό προσωπικό μονάδων τεχνητού νεφρού

Abstract

BACKGROUND Viral hepatitis is a serious occupational hazard for healthcare workers and particularly hemodialysis nursing staff. This increased risk has been attributed to frequent exposure to blood and body fluids of hemodialysis patients during the vascular access of their grafts or fistulas. Hemodialysis patients seem to have high prevalence of hepatitis B and C in comparison to the general population, since they require frequent blood transfusions and have suppressed immune responses AIM OF THE STUDY The purpose of this study was to determine the prevalence of serological markers of hepatitis B and C in hemodialysis nursing staff, their immunity to hepatitis B virus (HBV) and to explore possible correlations with risk factors. METHODS Α cross-sectional study was carried out at a sample of 216 nurses from 20 hemodialysis units of Athens, after taking informed consent from the staff and authorization for the study by the administrations of the institutions. The hemodialysis nurses filled in a questionnaire and they were taken blood for determination of serological markers of hepatitis B (HBsAg, anti-HBc, anti-HBs) and C (anti-HCV). The anti-HCV (+) cases were further analyzed by PCR (HCV-RNA). Statistical analysis was performed using the statistical program SPSS statistical package (SPSS 15.0, Chicago, IL, USA). RESULTS Only 1 / 216 (0.5%) hemodialysis nurse was found HBsAg (+) and 0 / 216 anti-HCV (+). Exposure to hepatitis B [anti-HBc (+)] was found in 27/216 (12.5%) nurses. In univariate analysis, the age of the participants (p = 0.003), total years of working experience (p <0.001), history of jaundice (p = 0.007) and history of needlestick (p = 0.015) were independently correlated with exposure to hepatitis B. In multivariate analysis only the age of the nurses (OR: 1,147, 95% CI: 1,076-1,222, P <0,001) independently correlated with exposure to hepatitis B, taking into account all other factors. The 80.6% (174/216) of the participants reported at least one dose administration of the vaccine against hepatitis B and 113 reported a complete vaccination (3 doses), while 29 of them had been administered a booster dose. The 87.5% (199/216) of the nurses had detectable anti-HBs title and 52.8% of those had anti-HBs title more than 100 mIU / ml. CONCLUSIONS Low prevalence of hepatitis B and C markers and high vaccination coverage and immunity to hepatitis B are recorded in the hemodialysis nursing staff compared with previous reports. Vaccination for hepatitis B in unvaccinated nurses and the prevention of occupational exposure by applying the universal precautions and by using safer work techniques and devices are the basis for effective prevention of viral hepatitis in the hemodialysis units.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ιογενείς ηπατίτιδες αποτελούν σημαντικό επαγγελματικό κίνδυνο για τους επαγγελματίες υγείας και ιδιαίτερα για το νοσηλευτικό προσωπικό των Μ.Τ.Ν. Αυτός ο αυξημένος κίνδυνος οφείλεται στη συχνή έκθεση τους σε αίμα και βιολογικά υγρά κατά την αγγειακή προσπέλαση των μοσχευμάτων των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών. Οι αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς φαίνεται να έχουν υψηλότερο επιπολασμό ηπατίτιδας Β και C σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, καθώς χρειάζονται συχνές μεταγγίσεις αίματος και έχουν μειωμένη ανοσιακή ανταπόκριση. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της μελέτης ήταν ο καθορισμός του επιπολασμού των ορολογικών δεικτών ηπατίτιδας Β και C σε νοσηλευτικό προσωπικό Μ.Τ.Ν, η ανοσοποίηση τους έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV) και η διερεύνηση πιθανών συσχετίσεων με παράγοντες κινδύνου. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Διεξήχθηκε περιγραφική μελέτη συσχετίσεως με συγχρονικές συγκρίσεις σε δείγμα 216 νοσηλευτών 20 Μ.Τ.Ν της Αθήνας, μετά από λήψη πληροφορημένης συναίνεσης από το προσωπικό και έγκριση διεξαγωγής της μελέτης από τις διοικήσεις των ιδρυμάτων. Συμπληρώθηκε ειδικό ερωτηματολόγιο και έγινε λήψη αίματος για προσδιορισμό των ορολογικών δεικτών της ηπατίτιδας Β (HBsAg, anti-HBc, anti-HBs) και C (anti-HCV). Στις anti-HCV(+) περιπτώσεις έγινε περαιτέρω έλεγχος με PCR (HCV-RNA). Η στατιστική ανάλυση έγινε με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS statistical package (SPSS 15.0, Chicago, IL, ΗΠΑ). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μόνο 1/216 (0.5%) ευρέθη HBsAg(+) και 1/216 anti-HCV(+) (0,5%). Έκθεση σε ηπατίτιδα Β [anti-HBc(+)] ανευρέθη σε 27/216 (12.5%) νοσηλευτές. Στη μονοπαραγοντική ανάλυση η ηλικία (p=0.003), τα συνολικά έτη προϋπηρεσίας (p<0.001), το ιστορικό ίκτερου στο παρελθόν (p=0.007) και το ιστορικό τρυπήματος με βελόνη (p=0.015) συσχετίζονταν ανεξάρτητα με την έκθεση σε ηπατίτιδα Β. Στην πολυπαραραγοντική ανάλυση μόνο η ηλικία του νοσηλευτή (OR: 1,147, 95% CI: 1,076-1,222, P<0,001 ) συσχετίζονταν ανεξάρτητα με την έκθεση σε ηπατίτιδα Β, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους άλλους παράγοντες. Το 80.6% (174/216) ανέφερε χορήγηση τουλάχιστον μιας δόσεως εμβολίου έναντι της ηπατίτιδας Β και 113 ανέφεραν πλήρη σχήμα εμβολιασμού (3 δόσεις), ενώ 29 από αυτούς είχαν υποβληθεί και σε αναμνηστική δόση. Το 87.5% (199/216) των νοσηλευτών είχαν ανιχνεύσιμο τίτλο anti-HBs και 52.8% αυτών τίτλο μεγαλύτερο των 100 mIU/ml. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Χαμηλός επιπολασμός δεικτών ηπατίτιδας Β και C και υψηλά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης και ανοσοποίησης έναντι της ηπατίτιδας Β καταγράφονται στο νοσηλευτικό προσωπικό των Μ.Τ.Ν, σε σχέση με παλαιότερες αναφορές. Ο εμβολιασμός για την ηπατίτιδα Β των ανεμβολίαστων νοσηλευτών και η πρόληψη της επαγγελματικής έκθεσης με την τήρηση των βασικών προφυλάξεων, τη χρήση ασφαλέστερων εργασιακών πρακτικών και συσκευών αποτελούν τη βάση για την αποτελεσματική πρόληψη της νόσου στις ΜΤΝ.