Ανοσοφλεγμονώδης αντίδραση στην σταθερή και ασταθή στηθάγχη μετά αγγειοπλαστική

Abstract

BACKGROUND: Inflammation is an important feature of atherosclerotic lesions and associated with the development of restenosis after coronary angioplasty. The purpose of this study was to investigate whether “active” coronary plaque disruption during percutaneous coronary intervention (PCI), further provokes the activation of immuno-inflammatory cascade and predisposes to restenosis, in stable and unstable angina patients. METHODS AND RESULTS: We assessed the levels of soluble intercellular adhesion molecule (s-ICAM-1), vascular adhesion molecule (s-VCAM-1), metalloproteinase (MMP-9), metalloproteinase inhibitor (TIMP-2), monocyte chemoattractant proteine-1 (MCP-1), T cells chemoattractant proteine IP-10, interleukine-6 (IL-6), C-reactive proteine (CRP) and anti-inflammatory marker IL-10, in 43 stable angina (SA) and 46 unstable angina (UA) patients, before, 12 hours and 40 hours after PCI. As a control group, we studied 19 SA and 20 UA patients, after coronary angiography. After PCI, serum levels of sVCAM-1, MMP-9, IL-6 and CRP increased significantly in both groups, in SA (p<0.01)) and UA (p<0.001), while levels of sICAM-1, MCP-1, IP-10, TIMP and IL-10, did not change significantly. After diagnostic angiography, a significant elevation in CRP was observed in SA patients (p=0.04), while no difference in any inflammatory marker was detected in UA patients. At 6 months follow-up, 27 out of 89 pts underwent re-angiography because of: a) positive stress test in 25 pts and b) UA in 2 pts. Restenosis (lumen diameter stenosis ≥50%) was observed in 12 pts (14%). A positive correlation (p=0.04) was found between IL-10 levels at 12h post-PCI and in stent restenosis (Relative risk [RR]=1.14, 95% CI 1.006-1.2933). We found no correlation between in-stent restenosis and all the other inflammatory markers. CONCLUSION: Our results provide further evidence of the role of iatrogenic plaque disruption inducing immunoinflammatory responses detectable in systemic circulation, especially in UA patients. The elevation of anti-inflammatory cytokine IL-10 after PCI is associated with in-stent restenosis. This anti-inflammatory marker, strong indicator of an activated inflammatory process, could probably be used as independent predictor of in-stent restenosis.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η ανοσο-φλεγμονή αποτελεί σημαντικό στοιχείο της αθηρωματικής βλάβης και συσχετίζεται με την εμφάνιση επαναστένωσης μετά την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αγγείων. Στόχος αυτής της μελέτης ήταν να διερευνήσει κατά πόσο η “ενεργός” ρήξη της αθηρωματικής πλάκας μετά την αγγειοπλαστική, ενεργοποιεί επιπλέον τον ανοσοφλεγμονώδη καταρράκτη σε ασθενείς με σταθερή (ΣΣ) και ασταθή στηθάγχη (ΑΣ) και να ανιχνεύσει την πιθανότητα συσχέτισης της με επαναστένωση. ΜΕΘΟΔΟΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Προσδιορίσαμε τα επίπεδα στον ορό της πρωτεΐνης οξείας φάσεως-CRP, της προφλεγμονώδους κυτοκίνης-ΙL-6, του αντιφλεγμονώδους παράγοντα IL-10, της χημειοκίνης MCP-1, των προσκολλητικών μορίων sICAM-1 και sVCAM-1, της χημειοελκτικής πρωτεΐνης για τα Τ λεμφοκύτταρα IP-10, της μεταλλοπρωτεϊνάσης ΜΜΡ-9, και του αναστολέα αυτής ΤΙΜΡ-2, σε ασθενείς με σταθερή και ασταθή στηθάγχη που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική ενός αγγείου με εμφύτευση πλέγματος, πριν, 12 ώρες και 40 ώρες μετά την επέμβαση. Ως ομάδα ελέγχου μελετήσαμε ασθενείς με σταθερή και ασταθή στηθάγχη που υποβλήθηκαν σε διαγνωστική μόνο στεφανιογραφία. Μετά την αγγειοπλαστική τα επίπεδα των sVCAM-1, ΜΜΡ-9, IL-6 και CRP, αυξήθηκαν σημαντικά και στις δύο ομάδες, στην ΣΣ (p<0.01) και στην ΑΣ (p<0.001), ενώ τα επίπεδα των sICAM-1, MCP-1, IP-10, TIMP-2 και IL-10, δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά. Μετά την διαγνωστική στεφανιογραφία, παρατηρήθηκε μία σημαντική αύξηση της CRP στους ασθενείς με σταθερή στηθάγχη (p=0.04), ενώ καμμία σημαντική αύξηση δεν παρατηρήθηκε σε κανένα φλεγμονώδη παράγοντα στους ασθενείς με ασταθή στηθάγχη. Από τους 89 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική, κατά την διάρκεια της εξάμηνης παρακολούθησης, 27 (30%) επανέλαβαν την στεφανιογραφία λόγω: 1) θετικής δοκιμασίας κόπωσης στους 25 (28%) και 2) εμφάνισης ασταθούς στηθάγχης σε 2 (2%). Επαναστένωση (στένωση αυλού ≥50%) παρατηρήθηκε σε 12 ασθενείς (14%). Στατιστικά σημαντική συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ της συγκέντρωσης της IL-10, 12 ώρες μετά την αγγειοπλαστική και της εμφάνισης επαναστένωσης (RR=1.14, 95% CI=1.006 to 1.293, p-value=0.041). Δεν παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της εμφάνισης επαναστένωσης και όλων των λοιπών φλεγμονοδών δεικτών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Τα αποτελέσματα μας αποτελούν ένδειξη του ρόλου της ιατρογενούς ρήξης της αθηρωματικής πλάκας κατά την διάρκεια της αγγειοπλαστικής στην αύξηση της συστηματικά ανιχνεύσιμης φλεγμονώδους αντίδρασης, κυρίως σε ασθενείς με ασταθή στηθάγχη. Η αύξηση της αντιφλεγμονώδους κυτοκίνης IL-10, μετά την αγγειοπλαστική συσχετίζεται θετικά με την εμφάνιση επαναστένωσης. Ο παραπάνω αντιφλεγμονώδης παράγοντας, ισχυρός δείκτης της παρουσίας μιας ενεργοποιημένης φλεγμονώδους διαδικασίας, θα μπορούσε ίσως να χρησιμοποιηθεί ως ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης της εμφάνισης επαναστένωσης.