Γνώσεις, στάσεις και πρακτικές των νοσηλευτών στην Ελλάδα σχετικά με την πρόληψη και την θεραπεία των ελκών από πίεση

Abstract

INTRODUCTION Pressure ulcers are localized lesions of the skin and/or underlying tissues that occur in situations where an increased mechanical loading exists, due to the applied pressure. Pressure ulcers affect the quality of life of patients and cause a significant financial burden on health systems. Because of these findings, it has become obvious that scientists need to strengthen research and education for the prevention and treatment of PU’s.AIMThe aim of the study was to assess the knowledge, the attitudes and the reported practices of nurses in Greece, on the prevention and treatment of pressure ulcers.METHODOLOGYIt was a combination of descriptive and experimental research, which involved nurses in Greece. In the Phase 1 of the research, a tool was constructed in order to assess the knowledge, the reported practices and the attitudes of nurses in relation to pressure ulcers (PU 2014 Sparta tool). It was preceded the calculation of the content validity, the structural validity and internal consistency of the instrument, and the reliability control and Test-Retest reliability. The second phase involved the use of the tool to a random sample of 720 nurses. The third phase involved intervention in 72 nurses who was attended a clinical workshop. The effectiveness of the intervention was assessed by using the PU2014 Sparta tool before and two times after the intervention. RESULTSThe PU2014 Sparta tool consisted of 55 questions divided into 3 sections (knowledge 31 practices 11 stops 13). The internal consistency was evaluated with Cronbach’s a (0.774), and the internal correlation coefficient was 0.93. In phase 2, the sample consisted of 720 nurses with mean age 34.58 SD = 8.26 (N = 720, min 22, max 56). Three scores were calculated in order to evaluate the level of knowledge, the level of practices and the level of attitudes. Mean PU2014 Knowledge score of the sample (N = 718) was 17,03 (55%) SD = 4,4 (min = 3, max = 31). The mean score achieved by the participants in PU2014 practices score was 40,6 (73,8%) SD = 6,6 (min = 20, max = 53). The mean score achieved by the participants in the PU2014 attitudes score was 47,4 (79%) SD = 4,3 (min = 33, max = 59). Phase 3 showed that subjects achieved a statistically significant better score (p<0,05) between the post1, post2 and pre-test time in PU2014 knowledge score (mean= 25 vs 24.4 vs 19.6), and PU2014 practices score (mean= 48.1 vs 47.59 vs 45.9) There was no statistically significant difference between the tests in the tool that measured the attitudes score (mean = 49.9 vs 49.6 vs 49.53).CONCLUSIONNurses exhibit poor knowledge and implement wrong practices for the prevention and treatment of pressure ulcers. Greek nurses are more interested in the treatment of pressure ulcers, as this enhances the sense of autonomy of their role. The training in pressure ulcers in the undergraduate curriculum seems to be inadequate. Post basic training in the care of ulcers, improves the level of knowledge and practices in nurses. It requires periodic updating of the most-recent evidence towards pressure ulcers.

ΕΙΣΑΓΩΓΗΤα έλκη από πίεση είναι εντοπισμένες βλάβες του δέρματος ή και των υποκείμενων ιστών, που εμφανίζονται σε καταστάσεις όπου υπάρχει αυξημένη μηχανική φόρτιση, λόγω της ασκούμενης πίεσης. Επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα της ζωής των ασθενών, ενώ προκαλούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση στα συστήματα υγείας. Μέσα από αυτές τις διαπιστώσεις, γίνεται αντιληπτή η προσπάθεια για ενίσχυση της έρευνας και της εκπαίδευσης στην πρόληψη και τις ορθές πρακτικές θεραπείας τους.ΣΚΟΠΟΣΣκοπός της μελέτης ήταν να αξιολογηθούν οι γνώσεις, οι αναφερόμενες πρακτικές και οι στάσεις των νοσηλευτών στην Ελλάδα, σχετικά με την πρόληψη και τη θεραπεία των ελκών από πίεση. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΠρόκειται για συνδυασμό περιγραφικής και πειραματικής έρευνας, η οποία αφορούσε νοσηλευτές στην Ελλάδα. Η πρώτη φάση της έρευνας αφορούσε την κατασκευή του εργαλείου αξιολόγησης των γνώσεων, των αναφερόμενων πρακτικών και των στάσεων των νοσηλευτών (PU 2014 Sparta tool). Προηγήθηκαν η εγκυροποίηση περιεχομένου του εργαλείου, ο έλεγχος της δομικής εγκυρότητας και της εσωτερικής συνοχής του εργαλείου, ο έλεγχος αξιοπιστίας και επαναληψιμότητας. Η δεύτερη φάση αφορούσε την χρήση του εργαλείου σε τυχαίο δείγμα 720 νοσηλευτών. Η τρίτη φάση αφορούσε παρέμβαση σε 72 νοσηλευτές με την έκθεση σε διδασκαλία δια ζώσης κλινικού φροντιστηρίου, και έλεγχο της αποτελεσματικότητας με τη χρήση του εργαλείου PU2014 Sparta tool πριν και σε δύο χρόνους μετά την παρέμβαση.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑTo PU2014 Sparta tool αποτελούνταν από 55 ερωτήσεις κατανεμημένες σε 3 ενότητες (γνώσεις 31, πρακτικές 11, στάσεις 13). Ο δείκτης εσωτερικής συνοχής α για το σύνολο του ερωτηματολογίου ήταν 0.774 και ο συντελεστής ενδοταξικής συσχέτισης 0,93. Στην φάση 2 το δείγμα αποτελούνταν από 720 νοσηλευτές μέσης ηλικίας 34.58 SD=8,26 (N= 720, min 22,max 56). Δημιουργήθηκαν τρία αθροιστικά αποτελέσματα (score) βάσει των ερωτήσεων τα οποία έλεγχαν το επίπεδο γνώσεων, το επίπεδο των πρακτικών και το επίπεδο των στάσεων. Η μέση τιμή του PU2014 Knowledge score στο σύνολο του δείγματος (N=718) ήταν 17,03 (55%) SD=4,4 (Δ.Τ= 20 min=3,max=31). Η μέση τιμή που πέτυχαν οι συμμετέχοντες στο PU2014 practices score ήταν 40,6 (73,8%) SD=6,6 (min=20, max=53). Η μέση τιμή που πέτυχαν οι συμμετέχοντες στο PU 2014 attitudes score ήταν 47,4 (79%) SD=4,3 (min=33, max=59). Στην φάση 3 προέκυψε ότι οι συμμετέχοντες εμφάνισαν μεταξύ των χρόνων post1, post2 και pre-test στατιστικά σημαντικά καλύτερο score στις γνώσεις (PU2014_knowledge_score) (M.T=25 vs 24.4 vs 19.6) και τις πρακτικές (PU2014_practices_score) (Μ.Τ=48.1 vs 47.59 vs 45.9) και μάλιστα σε στατιστικά σημαντικό επίπεδο p<0,05. Δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών χρόνων στο εργαλείο που μετρούσε τις στάσεις (Μ.Τ= 49.9 vs 49.6 vs 49.53).ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΟι νοσηλευτές έχουν σημαντικά κενά στις γνώσεις, και συνεχίζουν να εφαρμόζουν λάθος πρακτικές στην πρόληψη και την θεραπεία των ελκών από πίεση. Oι νοσηλευτές στην Ελλάδα επενδύουν περισσότερο στην αντιμετώπιση των ελκών από πίεση, καθώς αυτό ενισχύει το αίσθημα αυτονομίας του ρόλου τους. Η εκπαίδευση στην φροντίδα των ελκών από πίεση κατά το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών είναι ανεπαρκής. Η, μετά την βασική, εκπαίδευση στην φροντίδα των ελκών, βελτιώνει το επίπεδο των γνώσεων και των πρακτικών των νοσηλευτών. Απαιτείται περιοδική επικαιροποίηση των νεότερων ενδείξεων που προκύπτουν σχετικά με τα έλκη από πίεση.