Η απεικόνιση του καθημερινού βίου στα ψηφιδωτά δάπεδα του ελλαδικού χώρου κατά τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο

Abstract

The present study intends to collect and examine the representations of everyday life on the Greek mosaics of the imperial period. Thus, it focuses on scenes of human activities, rural labors, hunting, fishing, spectacles, religious rites, the portraits of historical personalities, objects of the everyday life of Pygmies and landscapes of the Nile. The scenes originate from modern Greece which during the imperial times was divided in six provinces. The chronological limits are set from the 1st c. A.D. and the end of the 3rd – beginnings of the 4th c. A.D. The study is comprised of tree parts. The first part is dedicated to the iconography. The 130 scenes are classified according to their subject and are interpreted and analyzed in accordance with their relation to reality, their position on the pavement and in the building, their function and the reasons for being chosen. Additionally, their Greek and Roman iconographical models as well as the regional influences are identified. The second part examines the architectural context of the scenes, the relation between the scenes and the buildings and the association of different subjects on the same pavement. The third part focuses on how the society’s image is represented in everyday life scenes. So we examine the chronological and geographical distribution of the scenes and what the regional preferences reveal for the society and the economy of every town. Finally, we study the social status of the patrons, their role in choosing the subjects and the messages implied by these images and their accompanying inscriptions.

Η παρούσα εργασία έχει σκοπό τη συγκέντρωση και τη μελέτη των παραστάσεων καθημερινή ζωής στα ψηφιδωτά δάπεδα του ελλαδικού χώρου που χρονολογούνται στην αυτοκρατορική περίοδο και πιο συγκεκριμένα από τον 1ο αι. μ.Χ. έως το τέλος του 3ου – αρχές 4ου αι. μ.Χ. Πρόκειται για παραστάσεις που απεικονίζουν ανθρώπινες ενέργειες, όπως αγροτικές εργασίες, ψάρεμα, κυνήγι, θεάματα, λατρεία, πορτρέτα, αντικείμενα, σκηνές από την καθημερινή ζωή των Πυγμαίων και νειλωτικές σκηνές. Οι παραστάσεις προέρχονται από τον ελλαδικό χώρο, ο οποίος κατά την αυτοκρατορική περίοδο ήταν διαιρεμένος σε πολλές διαφορετικές επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η εργασία διαιρείται σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στη μελέτη της εικονογραφίας. Οι 130 παραστάσεις κατηγοριοποιούνται ανά θέμα, αναλύονται και ερμηνεύονται. Στη συνέχεια μελετώνται η σχέση των παραστάσεων με την πραγματικότητα και οι λόγοι επιλογής των συγκεκριμένων θεμάτων. Ακόμα αναζητούνται τα εικονογραφικά πρότυπα που προέρχονται από την κλασική τέχνη και οι επιρροές που ασκούνται από άλλες περιοχές της Αυτοκρατορίας. Στο δεύτερο μέρος μελετώνται οι παραστάσεις σε συνάρτηση προς το χώρο, δηλαδή το αρχιτεκτονικό πλαίσιο των παραστάσεων, η σχέση των παραστάσεων με τα κτήρια, οι συνδυασμοί διαφορετικών θεμάτων επάνω σε ένα δάπεδο. Το θέμα του τρίτου μέρους είναι η εικόνα της κοινωνίας όπως αυτή παρουσιάζεται στα εν λόγω ψηφιδωτά. Έτσι, μελετάται η χρονολογική και γεωγραφική διασπορά τους και εξάγονται συμπεράσματα για τις τοπικές κοινωνίες και την οικονομία τους. Τέλος, εξετάζεται η κοινωνική θέση των παραγγελιοδοτών, ο ρόλος τους στην επιλογή των θεμάτων και οι ιδέες που εκφράζονται μέσα από αυτά.