Η περίπτωση των χαρισματικών παιδιών: απόψεις των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε θέματα αναγνώρισης και διαχείρισης της διαφορετικότητας των παιδιών αυτών

Abstract

The issue of giftedness is complex and multifaceted. Up to now it is still a vague concept for most people while gifted children a very neglected group of the school population. The views that have been and continue to be made on its structure and components are many and depend mainly on the perception of the nature of giftedness. Gifted people are not a natural population group but a socially defined category. If you want to define the general term "gifted", so to speak, it is used to identify people who have abilities for individual achievements or who have already demonstrated extraordinary achievements. According to the definition of Renzulli, who is becoming internationally accepted, "Giftedness is the interplay of three main groups of human characteristics : general skills above average, high levels of dedication to work and high levels of creativity. Gifted children are those who have or are able to develop this complex set of characteristics and apply them to any potentially valuable area of human performance. These children need a wide range of educational opportunities and services. In particular, schools are threatening to halt the emergence of the potential of gifted students because of the pressure for outstanding academic success. Academic excellence requires a high degree of compliance and emotional control, which often conflicts with the need for gifted individuals to a more free and open approach to things. The diagnostic validity and teaching effectiveness of teachers who have expertise on giftedness are limited and elliptical. This thesis has four research orientations : the deficit or not of training provided to teachers in primary education (both at university level and institutional, state level) on "differences" of gifted children, the possibility or not of teachers of primary education in the labeling of gifted children at the school, the educational values of teachers on the education of gifted children and the factors according to the teachers of primary school which contribute to the development of giftedness a child. The results of our investigation demonstrate the need for the formulation of appropriate educational approaches-programs for gifted children and similar education-training of teachers of primary school.

Το ζήτημα της χαρισματικότητας είναι σύμπλοκο και πολυδιάστατο. Η χαρισματικότητα, μέχρι και τις μέρες μας, είναι μια έννοια ασαφής για την πλειονότητα των ανθρώπων, ενώ τα χαρισματικά παιδιά μια ιδιαιτέρως παραμελημένη ομάδα του μαθητικού πληθυσμού. Οι απόψεις, που έχουν διατυπωθεί και συνεχίζουν να διατυπώνονται, σχετικά με τη δομή και τα συστατικά της χαρισματικότητας είναι πάρα πολλές και κυρίως εξαρτώνται από την αντίληψη του καθενός για τη φύση της χαρισματικότητας. Τα χαρισματικά άτομα δε συγκροτούν μια φυσική πληθυσμιακή ομάδα, αλλά μια κοινωνικώς προσδιορισμένη κατηγορία προσώπων. Αν θέλουμε γενικώς να προσδιορίσουμε τον όρο «χαρισματικός-ή-ό» θα λέγαμε, ότι χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει άτομα, που έχουν δυνατότητες για ξεχωριστά επιτεύγματα ή που έχουν ήδη επιδείξει ασυνήθη επιτεύγματα. Σύμφωνα με τον ορισμό του Renzulli, που διεθνώς τείνει να γίνει αποδεκτός : «Χαρισματικότητα είναι η αλληλεπίδραση τριών βασικών ομάδων ανθρώπινων χαρακτηριστικών : γενικών ικανοτήτων άνω του μέσου όρου, υψηλών επιπέδων αφοσίωσης στην εργασία και υψηλών επιπέδων δημιουργικότητας. Τα χαρισματικά παιδιά είναι αυτά, που διαθέτουν ή είναι ικανά να αναπτύξουν αυτό το σύνθετο σύνολο χαρακτηριστικών και να τα εφαρμόσουν σε οποιονδήποτε δυνητικά αξιόλογο τομέα της ανθρώπινης επίδοσης. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται μια ευρεία γκάμα εκπαιδευτικών ευκαιριών και υπηρεσιών. Ειδικότερα, στο πλαίσιο του σχολείου υπάρχει ο κίνδυνος να αναχαιτιστεί η ανάδειξη των δυνατοτήτων των χαρισματικών μαθητών/τριών, εξαιτίας της πίεσης για εξαιρετική ακαδημαϊκή επιτυχία. Η ακαδημαϊκή τελειότητα απαιτεί υψηλού βαθμού συμμόρφωση και συναισθηματικό έλεγχο, που συχνά έρχεται σε σύγκρουση με την ανάγκη του χαρισματικού ατόμου για μια πιο ελεύθερη και ανοιχτή προσέγγιση των πραγμάτων. Η διαγνωστική εγκυρότητα και η διδακτική αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών, που δεν έχουν ειδικές γνώσεις περί της χαρισματικότητας είναι περιορισμένη και ελλειπτική. Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει τέσσερις ερευνητικούς προσανατολισμούς, το έλλειμμα ή μη, της παρεχόμενης εκπαίδευσης προς τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (τόσο σε πανεπιστημιακό επίπεδο, όσο και σε θεσμικό, πολιτειακό επίπεδο), σχετικά με τη «διαφορετικότητα» των χαρισματικών παιδιών, τη δυνατότητα ή μη, των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην επισήμανση των χαρισματικών παιδιών στο χώρο του σχολείου, τις εκπαιδευτικές αξίες των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, σχετικά με την εκπαίδευση των χαρισματικών παιδιών, καθώς και τους παράγοντες, που σύμφωνα με τους/τις εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης συμβάλλουν στην ανάδειξη της χαρισματικότητας σε ένα παιδί. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας καταδεικνύουν την ανάγκη για τη διαμόρφωση κατάλληλων εκπαιδευτικών προσεγγίσεων-προγραμμάτων για τα χαρισματικά παιδιά, καθώς και την ανάλογη εκπαίδευση-επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.