Παράγοντες ψυχικής υγείας του Έλληνα δασκάλου και η σχέση τους με την επαγγελματική εξουθένωση

Abstract

The aim of the present study is to examine the factors that affeet Greek primary school teacher’s mental health. The sample of the main research consists of 562 teachers who were appointed at a total of 79 primary schools. The total number of teachers this study was addressed to was 985 (with a return rate of 57.1%). For the purposes of the present study three questionnaires and ten psychological scales were used. The statistical method of Factor Analysis was used for five scales. Almost all parameters of the study were cross analysed with the demographic data. In order to examine the relationship between the parameters of Maslach Burnout Inventory with other psychological factors of this study, two methods were used: a) Multifactor b) Uniparametric. In general terms the findings of the study compared to findings derived from other countries present Greek teachers experiencing clearly lower levels of burnout while the levels of depression role conflict and role ambiguity and anger expression are also low. It appears that in the particular findings an important role is played by the high degree of companionship experienced by teachers as well as by managerial support and teachers positive professional attitude whose levels are found to be high. The facts which caused them the greatest stress were their financial problems while the psychosomatic symptoms which were most frequently reported were physical exhaustion, headaches, insomnias, migraines, and myosceletic complaints. Concerning their health teachers consider that it depends more on them and their family or other health authorities and less on luck. Finally, statistical significant correlations between burnout with the other mental health factors were located.

Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτελεί η διερεύνηση των στοιχείων που σχετίζονται με τη ψυχική υγεία των Ελλήνων Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 562 εκπαιδευτικοί επί συνόλου 985 εκπαιδευτικών που υπηρετούσαν σε δημόσια δημοτικά σχολεία Γενικής εκπαίδευσης. Για τους σκοπούς της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τρία ερωτηματολόγια και δέκα κλίμακες παραγόντων ψυχικής υγείας. Σε πέντε κλίμακες εφαρμόστηκε η τεχνική της παραγοντικής ανάλυσης, τα δημογραφικά δεδομένα διασταυρώθηκαν με όλες τις παραμέτρους ψυχικής υγείας ενώ έγινε διερεύνηση των σχέσεων των παραμέτρων αυτών με τους παράγοντες της Επαγγελματικής Εξουθένωσης με δύο μεθόδους: α) Πολυπαραγοντική, β) Μονοπαραμετρική. Σε γενικές γραμμές τα ευρήματα της έρευνας συγκρινόμενα με ευρήματα προερχόμενα απο άλλες χώρες παρουσιάζουν τους Έλληνες εκπαιδευτικούς να βιώνουν σαφώς χαμηλότερα επίπεδα Επαγγεματικής Εξουθένωσης ένω τα επίπεδα Κατάθλιψης, Ασάφειας και Σύγκρουσης Ρόλων και Έκφρασης Θυμού κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα. Σημαντικό ρόλο στις διαπιστώσεις αυτές φαίνεται να παίζουν ο υψηλός βαθμός Συντροφικότητας που απολαμβάνουν καθώς και η Διευθυντική Υποστήριξη με τη Θετική Επαγγελματική Συμπεριφορά μεταξύ τους που κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα. Τα γεγονότα τα οποία τους προκάλεσαν το μεγαλύτερο άγχος κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά ήταν τα οικονομικά προβλήματα ενώ τα συχνότερα ψυχοσωματικά συμπτώματα που ανέφεραν ήταν η σωματική εξάντληση, οι πονοκέφαλοι, οι αϋπνίες, οι ημικρανίες και οι μυοσκελετικές παθήσεις. Όσον άφορα την υγεία τους θεωρούν ότι εξαρτάται περισσότερο από τους ίδιους και την οικογένειά τους η άλλους φορείς περίθαλψης και λιγότερο από την τύχη. Τέλος, εντοπίστηκαν σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ των παραγόντων της Επαγγελματικής Εξουθένωσης με τους υπόλοιπους παράγοντες ψυχικής υγείας.