Στο άντρο της φαινομενικότητας: Από τα ομοιώματα της κλασικής αισθητικής στα μοντέλα ψηφιακής προσομοίωσης

Abstract

The starting point of this thesis is the contemporary theoretical debate concerning the status of reality and the transformations it undergoes due to the imperium and unquestionable sovereignty of new technical media. Taking into account the production of a critical discourse, which is characterized by a certain stimmung of nostalgia resulting from the loss of authentic experience, this thesis poses the question of the historical-genealogical origins of this discourse and its development within the history of western thought, aiming at its deconstruction. The main goal of the thesis is to show or demonstrate that this discourse - in favour of authenticity - is constituted from its origins, on the basis of a metaphysical antithesis which distinguishes the being from the simulacrum (Plato), the truth from phenomenality, the natural from the artificial. This entire thesis is organized on the grounds of the following epistemological affirmation. The logic of simulation - the way it is materialized through the contemporary techniques of digital elaboration of models - indicates the need of a new theory of being, which will not be based on the traditional ontological disjunction of being and simulacrum, true and false but on a radical conception of being in its very connection with the material media through which being is materialized as appearance. For the first time in the history of systems of representation, reception and projection of the real, we should be able to speak of a radical deconstruction through technological media, of the metaphysical will to truth and real presence. This fact brines about a series of philosophical, aesthetic and epistemological consequences which need to be further analysed.

Αφετηριακό σημείο της διατριβής είναι η σύγχρονη θεωρητική διαμάχη που λαμβάνει χώρα γύρω από το καθεστώς της πραγματικότητας, όπως αυτό διαμορφώνεται υπό τις συνθήκες των νέων τεχνικών μέσων εκκινώντας από την παραγωγή ενός λόγου που διακατέχεται από τον ψυχικό τόνο της νοσταλγίας, η οποία απορέει από την απώλεια της αυθεντικής εμπειρίας, η διατριβή αυτή θέτει το ερώτημα της ιστορικής απαρχής αυτού του λόγου και των εκάστοτε μεταγραφών του στην ιστορία της δυτικής σκέψης, με απώτερο στόχο την αποδόμησή του. Πιο συγκεκριμένα, βασικό μέλημα της παρούσας διατριβής είναι να καταδείξει ότι αυτός ο λόγος υπέρ της αυθεντικότητας συγκροτείται, ήδη από τις απαρχές του μέχρι σήμερα, επί τη βάσει μιας μεταφυσικής αντίθεσης, του είναι και του ομοιώματος (Πλάτων), της αλήθειας και της φαινομενικότητας, του φυσικού και του τεχνητού. Παράλληλα με αυτόν όμως, ετούτη η διατριβή αναδεικνύει και καταγράφει την ύπαρξη ενός άλλου, εξίσου σημαντικού λόγου της δυτικής παράδοσης που αναγνωρίζει (Καντ) και καταφάσκει (Nietzsche) τη φαινομενικότητα όχι απλώς ως μια αντίθετη έννοια προς εκείνη της αλήθειας, αλλά ως το αναγκαίο συμπλήρωμά της. Αυτός ο αποδομητικός λόγος βρίσκει το επιστέγασμά του στις σύγχρονες επιστήμες του τεχνητού και τις τεχνολογίες των υπολογιστών, όπου η εν λόγω μεταφυσική αντίθεση καταργείται πλήρως. Ολόκληρη η διατριβή οργανώνεται βάσει της επιστημονολογικής διαπίστωσης ότι η λογική της προσομοίωσης - όπως αυτή πραγματοποιείται μέσα από τις σύγχρονες τεχνικές ψηφιακής επεξεργασίας μοντέλων - υποδεικνύει την ανάγκη συγκρότησης μιας νέας μεταστοιχειωμένης θεωρίας του είναι, η οποία δεν θα ερείδεται στην παλαιά οντολογική διάκριση του είναι και του ομοιώματος, του αληθούς και του ψεύδους, αλλά σε μία ριζική σύλληψη του είναι στην πιο στενή, εσωτερική συνάφεια του με τη φαινομενικότητα, ήτοι με τα μέσα με τα οποία αυτό ουσιώνεται ως επιφαίνεσθαι. Για πρώτη φορά στην ιστορία των συστημάτων αναπαράστασης και των μέσων πρόσληψης και προβολής του πραγματικού, είμαστε σε θέση να μιλάμε για μια ριζική αποδόμηση, μέσω της τεχνολογίας, της μεταφυσικής θέλησης για αλήθεια και πραγματική παρουσία. Αυτό το συμβάν επιφέρει ένα πλήθος φιλοσοφικών, αισθητικών και επιστημολογικών συνεπειών οι οποίες χρήζουν καταγραφής και ανάλυσης.