Επιδημιολογία άσθματος στην παιδική ηλικία: ο ρόλος της διατροφής

Abstract

OBJECTIVES: The role of diet on asthma has recently been investigated, and recognized as a potential risk factor. The aim of this work was to assess the correlation of diet with childhood asthma. METHODS: A cross-sectional analysis was performed on 700 children (323 male), 10-12 year-old, selected from schools located in Athens greater area. Children and their parents completed questionnaires that evaluated, among others, dietary habits. Asthma was defined according to the ISAAC criteria. Adherence to the Mediterranean diet was evaluated using the KIDMED score (Mediterranean Diet Quality Index for children and adolescents) (theoretical range 0-12). RESULTS: Prevalence of asthma symptoms was 27.6% (boys) and 20.4% (girls). Mean level of adherence to the Mediterranean diet was 4.8±1.9 (boys) and 4.8±2.0 (girls). Greater adherence to the Mediterranean diet was inversely associated with ever had wheeze (p=0.001), exercise wheeze (p=0.004), ever had diagnosed asthma (p=0.002) and any asthma symptoms (p<0.001). One-unit increase in the KIDMED score was associated with 14% lower likelihood of having asthma symptoms (odds ratio=0.86, 95%CI 0.75, 0.98), after adjusting for various confounders. Increased fish and meat intake was associated with less prevalent asthma symptoms (p=0.04 and p=0.01, respectively). No significant associations were found between asthma symptoms and consumption of fruits (p=0.25), vegetables (p=0.97), legumes (p=0.76), cereals (p=0.71), dairy (p=0.61), or margarine/butter (p=0.42) consumption. Forty eight percent of children reported salty snack consumption (>=1 times/week). Salty snack consumption was positively associated with the hours of TV/videogames viewing (p=0.04) and inversely with the KidMed score (p=0.02). Moreover, consumption of salty snacks (>3 times/week vs. never/rare) was associated with 60% higher likelihood of having asthma symptoms (95%CI 0.90, 2.70), irrespective of potential confounders. Mean hours of TV/ videogames viewing was 2.2±1.3/day. The associations of salty snack eating and asthma were more prominent in children who watch TV or play video games > 2 hours / day. CONCLUSION: Overall dietary habits seem to be associated with asthma prevalence among children, whereas the association of specific foods on asthma symptomatology seems moderate. The promotion of healthy eating among children seems nessecary as it was never before

ΣΚΟΠΟΣ: Η σχέση της διατροφής με το άσθμα έχει κεντρίσει τα τελευταία χρόνια το ερευνητικό ενδιαφέρον. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να αποτιμήσει τις διατροφικές συνήθειες σε σχέση με τον επιπολασμό του άσθματος στην παιδική ηλικία. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Στo πλαίσιo της επιδημιολογικής μελέτης PANACEA (Physical Activity, Nutrition and Allergies in Children Examined in Athens) συγκεντρώθηκε αντιπροσωπευτικό δείγμα 700 μαθητών (323 αγόρια και 377 κορίτσια) ηλικίας 10-12 ετών από την ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Οι γονείς των παιδιών συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια που αξιολογούσαν την ύπαρξη άσθματος και αλλεργίας (ερωτηματολόγιο ISAAC), τις διατροφικές τους συνήθειες (ερωτηματολόγιο συχνότητας καταγραφής τροφίμων), καθώς και στοιχεία για την σωματική τους ανάπτυξη. Η αποτίμηση της τήρησης της Μεσογειακής διατροφής πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του διατροφικού δείκτη KIDMED (Mediterranean Diet Quality Index for children and adolescents, θεωρητικό εύρος 0-12). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ο επιπολασμός συμπτωμάτων του άσθματος ήταν 27,6% στα αγόρια και 20,4% στα κορίτσια. Ο μέσος βαθμός υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής ήταν 4,8±1,9 στα αγόρια και 4,8±2,0 στα κορίτσια. H μεγαλύτερη τήρηση της Μεσογειακής διατροφής (σκορ 8-12) συσχετίστηκε αντίστροφα με το ιστορικό συριγμού (p=0,001), τον συριγμό κατά την άσκηση (p=0,004), το ιστορικό άσθματος (p=0,002) και με τα συμπτώματα άσθματος (p<0,001). Αύξηση της τάξεως του ενός βαθμού στο KIDMED σκορ συσχετίστηκε με 14% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων άσθματος λαμβάνοντας υπόψη συγχυτικούς παράγοντες (95%ΔΕ: 0,75, 0,98). Ειδική στατιστική ανάλυση που πραγματοποιήθηκε για επιμέρους τρόφιμα έδειξε ότι η αυξημένη πρόσληψη ψαριού και κρέατος συσχετίστηκε με λιγότερα συμπτώματα άσθματος (p=0,04 και p=0,015, αντίστοιχα), ενώ δεν έδειξε σημαντική συσχέτιση μεταξύ συμπτωμάτων άσθματος και κατανάλωσης τροφών όπως φρούτα (p=0,25), λαχανικά (p=0,97), όσπρια (p=0,76), δημητριακά (p=0,71), γαλακτοκομικά (p=0,61) και μαργαρίνη/βούτυρο (p=0,42). Η κατανάλωση αλμυρών μικρογευμάτων συσχετίστηκε θετικά με τις ώρες παρακολούθησης τηλεόρασης (p=0,04) και αντίστροφα με την τήρηση ενός υγιεινού διατροφικού προτύπου (p=0,02). Επιπρόσθετα, παιδιά τα οποία ανέφεραν συχνή ή πολλή συχνή κατανάλωση αλμυρών τροφίμων π.χ >3 φορές/εβδομάδα είχαν 60% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν συμπτώματα άσθματος (95%ΔΕ: 0,9, 2,7) λαμβάνοντας υπόψη συγχυτικούς παράγοντες. Τα παιδιά τα οποία παρακολουθούσαν τηλεόραση ή έπαιζαν βιντεοπαιχνίδια περισσότερο από 2 ώρες ημερησίως και έτρωγαν αλμυρά μικρογεύματα σε εβδομαδιαία βάση (π.χ > 1-2 φορές /εβδομάδα) ήταν 1,48 φορές πιο πιθανό να παρουσιάσουν συμπτώματα άσθματος (95%ΔΕ: 1,21, 1,80). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Οι συνολικές διατροφικές συνήθειες φαίνεται να έχουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση παιδικού βρογχικού άσθματος, ενώ μέτρια είναι η σχέση των επιμέρους τροφίμων. Η προαγωγή ενός υγιεινού διαιτολογίου στα παιδιά κρίνεται περισσότερο αναγκαία από ποτέ άλλοτε.