Νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας: η δημοσιογραφία στην ψηφιακή εποχή: στάσεις των Ελλήνων δημοσιογράφων στις αρχές της ψηφιακής διείσδυσης

Abstract

The thesis follows the development of the awareness of the role of technology before the emergence of web 2.0 and the attitudes of Greek journalists in the beginning of the digital penetration. It analyzes the global dimension of information and identifies the main protagonists in the global game: the utopians (represented today by Internet users and their associations), the tide of economic neoliberalism and the state. It presents and documents the approach of the first two to the abolition of state regulation and opening the way for the development of information highways with market conditions. The thesis then places journalism in the above environment and focuses on the changes caused by new communication technologies in the media landscape: technological changes in production of the news and its transmission, changes caused to the mass media and the creation of new thanks to new technologies. The speed of technology diffusion is given special attention and at this point the thesis offers a comprehensive historical reference to sociological changes brought about by new technologies and the migration of mass media to the Internet. The primary research method -which uses a questionnaire- confirms the original hypothesis that "changes in the profession of journalist happen at three different levels: in the way they search information, the way they process information and the way they transmit information. These changes occur within the broader political-economic changes caused by the use of new communication technologies. The questionnaire contained 29 questions, mostly closed, and filled only by members of the Journalists Union of Athens Daily Newspapers (300 of them). Finally the thesis details the new technological tools at journalists’ disposal as well as the changes to the substance of the profession.

Η παρούσα διατριβή παρακολουθεί τις εξελίξεις από τη συνειδητοποίηση του ρόλου της τεχνολογίας πριν την ανάδυση του web 2.0 και τις στάσεις των Ελλήνων δημοσιογράφων στις αρχές της ψηφιακής διείσδυσης. Αναλύει την παγκόσμια διάσταση της ενημέρωσης και ταυτοποιεί τους κύριους πρωταγωνιστές, στο παγκόσμιο αυτό παιχνίδι: τους ουτοπιστές (που εκπροσωπούνται σήμερα από τους χρήστες του Διαδικτύου και τις ενώσεις τους), το ρεύμα του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού και το κράτος. Παρουσιάζει και τεκμηριώνει την προσέγγιση των δύο πρώτων με στόχο την κατάργηση της κρατικής ρύθμισης και το άνοιγμα του δρόμου για την ανάπτυξη των λεωφόρων της πληροφορίας με όρους αγοράς. Στη συνέχεια εισάγει τη δημοσιογραφία στο προαναφερθέν περιβάλλον και εστιάζει στις αλλαγές που προκαλούν οι Νέες Τεχνολογίες της Επικοινωνίας στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης: τις τεχνολογικές αλλαγές της παραγωγής της δημοσιογραφικής είδησης και κατόπιν της μετάδοσής της, στις αλλαγές των ίδιων των μέσων ενημέρωσης και η δημιουργίας καινούργιων χάρη στα νέα τεχνολογικά μέσα. Δίνεται βαρύτητα στην ταχύτητα της διάδοσης της τεχνολογίας και μάλιστα σε αυτό το σημείο γίνεται και μια εκτεταμένη ιστορική αναφορά στις κοινωνιολογικές αλλαγές που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες και τη μετάβαση των μέσων ενημέρωσης στο Διαδίκτυο. Η πρωτογενής έρευνα με τη μέθοδο του ερωτηματολογίου επιβεβαιώνει την αρχική υπόθεση ότι :«Οι αλλαγές στην άσκηση του επαγγέλματος του δημοσιογράφου συντελούνται σε τρία διαφορετικά επίπεδα: στον τρόπο αναζήτησης, στον τρόπο επεξεργασίας και στον τρόπο μετάδοσης της πληροφορίας. Οι αλλαγές αυτές συντελούνται στο πλαίσιο των ευρύτερων πολιτικο-οικονομικών αλλαγών που προκαλεί η χρήση των Νέων Τεχνολογιών της Επικοινωνίας». Το ερωτηματολόγιο, που περιείχε 29 ερωτήσεις, κυρίως κλειστού τύπου, συμπλήρωσαν αποκλειστικά μέλη της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (300 τον αριθμό). Τέλος παρουσιάζονται αναλυτικά τα νέα τεχνολογικά εργαλεία που έχει στη διάθεσή του πλέον ο δημοσιογράφος καθώς και η αλλαγές στην ουσία του επαγγέλματος.